Phòng ngừa táo bón: Lời khuyên và biện pháp

Bệnh táo bón là một vấn đề ở đường tiêu hóa tương đối phổ biến và có thể xảy ra ở bất kỳ đối tượng, độ tuổi nào. Đặc biệt trong xã hội hiện nay, tình trạng này đang có xu hướng gia tăng do sự thiếu cân bằng ở chế độ sinh hoạt và thực đơn dinh dưỡng của mỗi người. Cùng tìm hiểu táo bón là gì, nguyên nhân, triệu chứng và cách phòng tránh ở bài viết dưới đây.

Nguyên nhân, triệu chứng bệnh táo bón

Táo bón là một dạng rối loạn đường tiêu hóa. Người bị táo bón sẽ có tình trạng đại tiện khó khăn, chậm đi tiêu, phân khô và cứng, rặn lâu khiến hậu môn đau rát thậm chí còn chảy máu. Thông thường, ở người lớn nếu không đi đại tiện quá 3 ngày và ở trẻ em không đi đại tiện 3 lần/1 tuần thì được xem là táo bón.

Ai cũng có nguy cơ mắc táo bón. Bệnh có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi, từ trẻ sơ sinh đến người cao tuổi. Tuy nhiên, tỷ lệ mắc táo bón tăng theo tuổi với 30-40% của những người trên 65 tuổi.

Táo bón là một dạng rối loạn đường tiêu hóa phổ biến

Nguyên nhân gây bệnh táo bón

Tình trạng táo bón ở trẻ em chủ yếu do chế độ ăn uống và thói quen đi vệ sinh thiếu khoa học. Đối với người lớn, có rất nhiều nguyên nhân khác nhau gây bệnh, một số nguyên nhân thường gặp như:

• Chế độ ăn thiếu chất xơ, sử dụng nhiều các thực phẩm giàu chất béo một cách thường xuyên, đặc biệt là chất béo động vật. 
• Cơ thể bị mất nước hoặc không uống đủ nước(làm phân khô cứng).
•  Lối sống ít vận động hoặc tập thể dục, ngồi nhiều.
• Thường xuyên nhịn đại tiện lâu ngày,bỏ qua cảm giác buồn đại tiện.
• Thói quen sinh hoạt hàng ngày thay đổi đột ngột.
• Tác dụng phụ khi sử dụng một số loại thuốc như: thuốc chống trầm cảm, thống chống tăng huyết áp, thuốc giảm đau,…
• Quá lạm dụng thuốc nhuận tràng.
• Phụ nữ mang thai, người cao tuổi.
• Bệnh nhân từng phẫu thuật ở đại trực tràng hoặc vùng hậu môn.

Ngoài ra, người mắc các bệnh nứt hậu môn, tắc nghẽn ống tiêu hóa do khối u, trĩ huyết khối, to trực tràng vô căn cũng sẽ dễ bị táo bón.

Nguyên nhân chính gây táo bón 

Triệu chứng bệnh táo bón

Người bị táo bón đi cầu ít hơn 3 lần/tuần. Tình trạng đi ngoài phân nhỏ, cứng, rời rạc và mất rất nhiều sức để rặn. Nhiều trường hợp bị đau rát hậu môn và chảy máu theo phân khi đại tiện vì phân khô và lớn làm trầy xước niêm mạc trực tràng hậu môn.

Trường hợp buồn đại tiện nhưng không thể đi được bụng sẽ xuất hiện những cơn co thắt, bụng nặng, thắt lưng khó chịu, luôn có cảm giác phân vẫn ở trong trực tràng hoặc cần có biện pháp hỗ trợ để đi cầu được như dùng tay ấn vào bụng.

Hãy đến gặp bác sĩ thăm khám, kiểm tra sức khỏe càng sớm càng tốt nếu táo bón xuất hiện kèm các triệu chứng sau: táo bón xen kẽ với đi tiêu phân lỏng, máu xuất hiện trong phân, đau bụng liên tục, sốt, nôn mửa, đau thắt lưng, mệt mỏi, sụt cân, mất ngủ,…

Người bị táo bón thường cảm thấy căng chướng và đau vùng bụng

Lời khuyên, biện pháp điều trị dành cho người bệnh táo bón

Thông qua các xét nghiệm, chẩn đoán nguyên nhân gây ra táo bón, bác sĩ sẽ lựa chọn phương pháp điều trị cụ thể phù hợp. Nhìn chung, điều trị táo bón sẽ thường bao gồm:

• Điều chỉnh chế độ ăn uống: Người bệnh nên uống đủ 2 lít nước mỗi ngày, bao gồm các loại nước ép trái cây, tăng cường bổ sung chất xơ trong chế độ ăn uống như ăn nhiều rau xanh và trái cây, ngũ cốc nguyên cám, ăn thức ăn lỏng như cháo, súp. Không uống nước ngọt, không ăn/uống thực phẩm nhiều đường, không uống rượu, bia.
• Tăng cường chế độ vận động: Người bệnh nên tập thể dục 30 phút mỗi ngày hoặc chế độ luyện tập theo tình trạng sức khỏe. Khi di chuyển cơ thể, các cơ trong ruột cũng được hoạt động nhiều hơn giúp thúc đẩy tiêu hóa.
• Không nhịn đi đại tiện: Việc trì hoãn đại tiện sẽ gây áp lực lên hậu môn trực tràng, càng làm cho tình trạng táo bón nghiêm trọng hơn. Ngoài ra, người bệnh cũng nên tập thói quen đi đại tiện vào một khung giờ mỗi ngày để hình thói quen đi vệ sinh khoa học.
• Kết hợp thuốc theo đơn của bác sĩ: Một số loại thuốc nhuận tràng có thể giúp chữa trị táo bón. Tuy nhiên, người bệnh nên dùng thuốc theo kê đơn của bác sĩ, nhất là trẻ nhỏ, phụ nữ mang thai và phụ nữ cho con bú.
• Phẫu thuật: Một số tình trạng táo bón nặng có thể cần phải điều trị bằng phẫu thuật như ung thư đại trực tràng hoặc bệnh trĩ mãn tính.

Cách phòng ngừa bệnh táo bón

Ngoài nguyên nhân mắc các bệnh lý về tiêu hóa, thì táo bón chủ yếu xuất phát từ chế độ ăn uống mất cân bằng dinh dưỡng, ít vận động hoặc căng thẳng, stress quá mức. Theo đó, ngoài việc uống đủ 2 lít nước mỗi ngày, thì người bệnh nên:

• Duy trì một chế độ ăn giàu chất xơ bao gồm tăng cường rau xanh, trái cây và ngũ cốc nguyên cám.
• Hạn chế các ăn các thực phẩm không lành mạnh như thực phẩm giàu chất béo có nguồn gốc động vật, đồ ăn công nghiệp, nước ngọt đóng chai, bia, rượu, hút thuốc lá, các loại quả xanh, chát.
• Nên vận động ít nhất 3 giờ/tuần.
• Tránh căng thẳng, trầm cảm, stress.
• Không ngồi bồn cầu quá lâu, không rặn khi đại tiện
• Nên tập thói quen đi đại tiện vào một khung giờ hàng ngày
• Ngoài ra, đối với trẻ uống sữa bột, việc ngừng hoặc đổi loại sữa trẻ đang uống hiện tại có thể giúp cải thiện tình trạng táo bón.

• Cùng với đó, người dân nên chủ động đến bệnh viện khám sức khỏe giúp tầm soát và điều trị sớm các bệnh lý là nguyên nhân gây ra táo bón như trĩ, nứt hậu môn, tắc nghẽn ống tiêu hóa do khối u, trĩ huyết khối, to trực tràng vô căn, các bệnh về thần kinh hoặc tuyến giáp

Tăng cường chất xơ bao gồm rau xanh, trái cây, ngũ cốc nguyên cám giúp phòng ngừa táo bón.

Tình trạng táo bón có thể tự khỏi thông qua việc điều chỉnh chế độ ăn uống và lối sống. Nếu kéo dài bạn nên đến bệnh viện để bác sĩ thăm khám, kiểm tra chẩn đoán nguyên nhân để điều trị dứt điểm, tránh các biến chứng ảnh hưởng đến sức khỏe.