Nổi đẹn trong miệng là gì?

Nổi đẹn trong miệng, còn được gọi là đẹn miệng hoặc đẹn lưỡi, là tình trạng nhiễm trùng do nấm Candida albicans gây ra. Candida albicans là một loại nấm men sống trên niêm mạc miệng mà không gây hại. Tuy nhiên, khi hệ thống miễn dịch yếu đồng thời môi trường miệng thay đổi, nấm Candida albicans có thể phát triển quá mức và gây ra các triệu chứng đẹn miệng.

Nguyên nhân gây ra nổi đẹn trong miệng

Một số nguyên nhân gây ra nổi đẹn trong miệng bao gồm:

• Suy giảm hệ thống miễn dịch: Các bệnh như HIV/AIDS, ung thư hoặc bệnh tự miễn có thể làm suy yếu hệ miễn dịch, tạo điều kiện cho nấm Candida phát triển.
• Sử dụng thuốc ức chế miễn dịch: Những người đang dùng thuốc ức chế miễn dịch, chẳng hạn như corticosteroid, có nguy cơ cao bị nhiễm nấm.
• Sử dụng kháng sinh: Sử dụng kháng sinh có thể tiêu diệt không chỉ vi khuẩn gây bệnh mà còn vi khuẩn có lợi trong miệng, làm mất cân bằng hệ vi sinh vật miệng và tạo điều kiện cho nấm Candida phát triển.
• Đái tháo đường: Mức đường huyết cao không kiểm soát tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển của nấm Candida.
• Khô miệng: Tình trạng khô miệng, có thể do dùng thuốc, bệnh lý như Sjögren’s syndrome, hoặc do thiếu nước, làm giảm khả năng chống lại nấm và vi khuẩn trong miệng.
• Hệ tiêu hóa kém: Các bệnh lý tiêu hóa như loét dạ dày hoặc chứng ợ nóng có thể tạo điều kiện cho nấm Candida phát triển và gây ra tình trạng nổi đẹn trong miệng.
• Thiếu dinh dưỡng: Thiếu vitamin và khoáng chất, đặc biệt là vitamin B12, sắt và folate, có thể làm suy yếu sức khỏe niêm mạc miệng và dễ bị nhiễm nấm.
• Răng giả không sạch: Răng giả hoặc các thiết bị chỉnh nha không được vệ sinh đúng cách có thể tạo điều kiện cho nấm phát triển.
• Hút thuốc lá: Thuốc lá có thể làm suy yếu sức khỏe niêm mạc miệng và tạo điều kiện cho sự phát triển của nấm Candida.
• Hormonal: Thay đổi nội tiết tố trong cơ thể, như trong thai kỳ hoặc do liệu pháp hormone, có thể ảnh hưởng đến sự phát triển của nấm.
• Streptococcal virus: Một số virus liên quan đến bệnh lý trong miệng cũng có thể làm tăng nguy cơ nổi đẹn.

Tuy có nhiều nguyên nhân gây ra nổi đẹn trong miệng, việc thăm khám bác sĩ là rất quan trọng để chẩn đoán và điều trị tình trạng này một cách chính xác.

Khi nào cần đến gặp bác sĩ?

Khi bạn gặp những dấu hiệu sau đây từ các vết loét do đẹn miệng gây ra, hãy lập tức đến gặp bác sĩ để được kiểm tra và điều trị kịp thời:

• Đau nhức dữ dội: Nếu bạn cảm thấy cơn đau từ các vết loét rất nghiêm trọng và không thể giảm bớt bằng các phương pháp điều trị tại nhà.
• Vết loét lớn bất thường: Khi các vết loét xuất hiện có kích thước lớn hơn nhiều so với bình thường, hoặc có dấu hiệu mở rộng và không ngừng lan rộng.
• Sốt cao: Nếu bạn bị sốt cao, lên đến 40 độ C hoặc hơn, và không thể kiểm soát được nhiệt độ cơ thể.
• Vết loét không hồi phục: Nếu các vết loét kéo dài nhiều ngày mà không có dấu hiệu cải thiện hoặc hồi phục.

Trong những trường hợp này, việc thăm khám bác sĩ sẽ giúp xác định nguyên nhân chính xác và đảm bảo bạn nhận được phương pháp điều trị hiệu quả nhất để kiểm soát và cải thiện tình trạng nổi đẹn.

Phương pháp điều trị nổi đẹn trong miệng

Để điều trị hiệu quả tình trạng nổi đẹn trong miệng, cần tập trung vào việc tiêu diệt nấm Candida albicans và giảm các triệu chứng khó chịu. Dưới đây là các phương pháp điều trị và biện pháp hỗ trợ:

• Thuốc chống nấm theo toa: Bác sĩ có thể kê đơn thuốc chống nấm như fluconazole, clotrimazole, hoặc nystatin để tiêu diệt nấm Candida. Các thuốc này có thể được dùng dưới dạng viên uống, gel, hoặc nước súc miệng.
• Thuốc chống nấm không kê đơn: Trong một số trường hợp nhẹ, các sản phẩm chống nấm không kê đơn như miconazole có thể giúp giảm triệu chứng.

Hơn nữa, việc cải thiện vệ sinh miệng và điều chỉnh chế độ ăn uống cũng là rất quan trọng trong quá trình điều trị:

• Đánh răng và dùng chỉ nha khoa: Đánh răng ít nhất hai lần một ngày và dùng chỉ nha khoa để loại bỏ mảng bám và vi khuẩn.
• Sử dụng nước súc miệng kháng khuẩn: Sử dụng nước súc miệng chứa các thành phần kháng khuẩn để giảm lượng nấm trong miệng.
• Tránh thực phẩm chứa nhiều đường: Đường là nguồn năng lượng chính của nấm Candida, vì vậy nên giảm tiêu thụ thực phẩm và đồ uống có chứa nhiều đường.
• Ăn thực phẩm chứa probiotics: Probiotics như sữa chua có thể giúp cân bằng hệ vi sinh vật trong miệng và hệ tiêu hóa, hỗ trợ giảm nấm Candida.
• Uống nhiều nước: Đảm bảo cơ thể được cung cấp đủ nước để giữ ẩm cho miệng và giảm tình trạng khô miệng.
• Sử dụng sản phẩm làm ẩm miệng: Sử dụng các sản phẩm làm ẩm miệng nếu bạn bị khô miệng do thuốc hoặc tình trạng bệnh lý.
• Quản lý bệnh lý nền: Nếu bạn có bệnh tiểu đường hoặc vấn đề với hệ miễn dịch, làm theo hướng dẫn của bác sĩ để quản lý tình trạng này.

Nếu các triệu chứng không cải thiện sau khi tự điều trị hoặc nếu tình trạng nghiêm trọng, bạn nên thăm bác sĩ để được chẩn đoán chính xác và điều trị kịp thời.

Trong quá trình điều trị, súc miệng bằng nước muối ấm cũng có thể giúp giảm đau và làm sạch miệng.

Tóm lại, việc tự chăm sóc tại nhà kết hợp với tư vấn và điều trị từ bác sĩ sẽ giúp bạn quản lý tình trạng nổi đẹn trong miệng một cách hiệu quả.

Câu hỏi thường gặp (FAQs)

1. Nổi đẹn trong miệng có lây lan không?

Có, nổi đẹn trong miệng có thể lây lan qua tiếp xúc trực tiếp với nước bọt hoặc dịch nhầy của người bị nhiễm nấm Candida albicans. Việc chia sẻ các vật dụng như chén, ly, chổi đánh răng, hoặc qua quan hệ tình dục cũng có thể gây lây nhiễm.

2. Làm thế nào để ngăn ngừa nổi đẹn trong miệng?

Để ngăn ngừa nổi đẹn trong miệng, bạn có thể:

• Đánh răng ít nhất hai lần một ngày và sử dụng chỉ nha khoa để loại bỏ mảng bám và vi khuẩn.
• Hạn chế tiêu thụ thực phẩm và đồ uống có chứa nhiều đường.
• Tránh sử dụng kháng sinh một cách không cần thiết và tuân thủ chỉ dẫn của bác sĩ.
• Giữ cho miệng luôn ẩm ướt bằng cách uống đủ nước và sử dụng các sản phẩm làm ẩm miệng khi cần thiết.
• Tăng cường hệ miễn dịch bằng cách ăn uống lành mạnh, tập thể dục đều đặn, và giảm stress.
• Tránh tiếp xúc trực tiếp với người bị nổi đẹn trong miệng và không chia sẻ vật dụng cá nhân.

3. Tôi có thể tự điều trị nổi đẹn trong miệng không?

Đối với các trường hợp nhẹ, bạn có thể tự điều trị nổi đẹn trong miệng bằng các sản phẩm chống nấm không kê đơn. Tuy nhiên, nếu các triệu chứng không cải thiện sau một thời gian hoặc nghi ngờ có tình trạng nghiêm trọng, bạn nên thăm khám bác sĩ để được chẩn đoán chính xác và điều trị phù hợp.

4. Có những loại thuốc chống nấm không kê đơn nào tốt cho nổi đẹn trong miệng?

Có nhiều sản phẩm chống nấm không kê đơn như miconazole, clotrimazole, hoặc nystatin có thể giúp giảm triệu chứng nổi đẹn trong miệng. Tuy nhiên, nếu triệu chứng không cải thiện sau một thời gian, bạn nên tham khám bác sĩ để được tư vấn và điều trị kịp thời.

5. Nổi đẹn trong miệng có thể tái phát không?

Đúng, nổi đẹn trong miệng có thể tái phát nếu không điều trị đúng cách hoặc không tuân thủ các biện pháp phòng ngừa. Để tránh tái phát, hãy duy trì vệ sinh miệng hàng ngày, hạn chế tiếp xúc với người bị nhiễm nấm, và thực hiện các biện pháp tăng cường hệ miễn dịch. Nếu nổi đẹn trong miệng tái phát, hãy tham khám bác sĩ để xác định nguyên nhân và điều trị kịp thời.

Nguồn: Tổng hợp