Nhiệt miệng có thể là dấu hiệu cảnh báo bệnh nguy hiểm?

Nhiệt miệng, còn được gọi là loét aphthe (áp-tơ), là những vết loét nhỏ, nông hình thành trong miệng, thường xuất hiện ở má trong, môi, lưỡi hoặc nướu. Những vết loét này thường có màu trắng hoặc vàng, viền đỏ xung quanh và gây đau rát, khó chịu. Nhiệt miệng thường tự khỏi trong vòng 1-2 tuần, nhưng có thể tái phát nhiều lần.

Nhiệt miệng là gì?

Nhiệt miệng là tình trạng phổ biến mà hầu hết mọi người đều trải qua ít nhất một lần trong đời. Đây là những vết loét nhỏ, nông xuất hiện trên niêm mạc miệng, lưỡi, hoặc bên trong môi và má. Những vết loét này thường có màu trắng hoặc vàng, bao quanh bởi quầng đỏ và gây đau đớn, khó chịu, đặc biệt khi ăn uống hoặc nói chuyện. Nhiệt miệng thường tự khỏi trong vòng 1-2 tuần, nhưng có thể tái phát nhiều lần.

Nguyên nhân gây nhiệt miệng có thể rất đa dạng, từ chấn thương do cắn phải má, ăn uống thực phẩm cứng, đến thay đổi nội tiết tố, thiếu hụt dinh dưỡng, căng thẳng, và nhiễm khuẩn.

Nhiệt miệng thông thường và nhiệt miệng do bệnh lý

Nhiệt miệng thông thường

Nhiệt miệng thông thường không gây nguy hiểm và thường tự khỏi sau 7-14 ngày. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, nhiệt miệng có thể tái phát thường xuyên và kéo dài, gây khó chịu và ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống.

Nguyên nhân của nhiệt miệng thông thường bao gồm:

• Chấn thương: Do cắn phải má, tổn thương từ bàn chải đánh răng, hoặc ăn uống thực phẩm cứng, sắc cạnh.
• Thiếu hụt dinh dưỡng: Đặc biệt là vitamin B12, folate, sắt, và kẽm.
• Căng thẳng và mệt mỏi: Stress và thiếu ngủ có thể làm suy yếu hệ miễn dịch.
• Thay đổi nội tiết: Phụ nữ thường gặp nhiệt miệng trong giai đoạn kinh nguyệt, mang thai hoặc mãn kinh.

Nhiệt miệng thông thường thường có những đặc điểm sau:

• Kích thước nhỏ, đường kính dưới 1 cm
• Hình tròn hoặc bầu dục
• Có màu trắng hoặc vàng, viền đỏ xung quanh
• Gây đau rát, khó chịu
• Tự khỏi trong vòng 1-2 tuần

Nhiệt miệng do bệnh lý

Trong một số trường hợp, nhiệt miệng có thể là dấu hiệu của các bệnh lý nghiêm trọng hơn. Những bệnh lý này thường đi kèm với các triệu chứng khác và cần được chẩn đoán và điều trị kịp thời. Một số bệnh lý có thể gây nhiệt miệng bao gồm:

• Bệnh Celiac: Là bệnh rối loạn tự miễn dịch do phản ứng với gluten, gây tổn thương niêm mạc ruột non và các triệu chứng như tiêu chảy, đau bụng, và nhiệt miệng.
• Bệnh Crohn: Là bệnh viêm đường tiêu hóa mãn tính, có thể gây loét miệng và các triệu chứng như đau bụng, tiêu chảy, và sụt cân.
• Hội chứng Behcet: Là một rối loạn viêm gây loét miệng, loét sinh dục, và viêm mắt.
• Bệnh Lupus ban đỏ hệ thống: Là một bệnh tự miễn dịch, gây viêm và tổn thương nhiều cơ quan trong cơ thể, bao gồm cả miệng.

Nhiệt miệng do bệnh lý thường có những đặc điểm sau:

• Kích thước lớn hơn, đường kính hơn 1 cm
• Hình không đều, có thể loét nhiều
• Có màu trắng hoặc vàng, viền đỏ xung quanh
• Gây đau rát dữ dội
• Có thể kèm theo các triệu chứng khác, chẳng hạn như sốt, mệt mỏi, sưng hạch bạch huyết
• Mất nhiều thời gian hơn để lành, thường là 3-4 tuần hoặc lâu hơn

Khi nào cần đi khám bác sĩ

Hầu hết các trường hợp nhiệt miệng không cần phải đi khám bác sĩ. Tuy nhiên, bạn nên đi khám bác sĩ nếu:

• Nhiệt miệng của bạn lớn hơn 1 cm
• Nhiệt miệng của bạn không lành sau 3-4 tuần
• Nhiệt miệng của bạn kèm theo các triệu chứng khác, chẳng hạn như sốt, mệt mỏi, sưng hạch bạch huyết, tiêu chảy, sụt cân, hoặc đau khớp.
• Bạn có nhiều hơn 10 vết loét cùng một lúc
• Bạn bị nhiệt miệng thường xuyên (hơn 6 lần mỗi năm)
• Bạn có yếu tố nguy cơ mắc bệnh lý tiềm ẩn, chẳng hạn như bệnh Behcet, bệnh Crohn, bệnh celiac hoặc thiếu hụt vitamin B12
• Vết loét lớn, sâu, hoặc đau đớn nghiêm trọng.
• Vết loét không chỉ xuất hiện trong miệng mà còn ở các vị trí khác trên cơ thể như da, mắt, hoặc cơ quan sinh dục.

Chẩn đoán và điều trị nhiệt miệng

Bác sĩ sẽ chẩn đoán nhiệt miệng của bạn thông qua việc kiểm tra miệng và hỏi về tiền sử bệnh của bạn. Đôi khi, bác sĩ có thể yêu cầu xét nghiệm máu để loại trừ các bệnh lý tiềm ẩn.

Điều trị nhiệt miệng thường tập trung vào việc giảm đau và khó chịu. Một số loại thuốc bôi và nước súc miệng có thể giúp giảm đau. Bạn cũng có thể sử dụng thuốc giảm đau không kê đơn như ibuprofen hoặc acetaminophen.

Để phòng ngừa nhiệt miệng, hãy giữ cho miệng sạch sẽ bằng cách đánh răng và sử dụng chỉ nha khoa thường xuyên. Nên ăn một chế độ ăn uống lành mạnh, đầy đủ vitamin và khoáng chất. Tránh cắn vào má, môi hoặc lưỡi, và tránh các thực phẩm cay nóng hoặc có tính axit.

Kết luận

Nhiệt miệng là tình trạng phổ biến và thường không gây nguy hiểm, nhưng trong một số trường hợp, nó có thể là dấu hiệu của các bệnh lý nghiêm trọng hơn. Việc nhận biết sớm và điều trị kịp thời là rất quan trọng để đảm bảo sức khỏe và chất lượng cuộc sống. Nếu bạn gặp phải các triệu chứng bất thường hoặc vết loét kéo dài, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ để được tư vấn và điều trị.