Neomycin là thuốc gì? Công dụng, liều dùng và lưu ý điều gì khi sử dụng

Thuốc Neomycin là thuốc thuộc nhóm thuốc kháng sinh, được bào chế dưới dạng thuốc bôi ngoài da Neomycin, Neomycin nhỏ mắt, Neomycin nhỏ mũi, Neomycin đường uống.

Tìm hiểu về thuốc neomycin

Neomycin là một kháng sinh thuộc nhóm aminoglycosid có tác dụng diệt khuẩn qua ức chế quá trình sinh tổng hợp protein của vi khuẩn. Neomycin chủ yếu dùng tại chỗ để điều trị nhiễm khuẩn ở da, tai, mắt do tụ cầu và các vi khuẩn nhạy cảm khác.

Hàm lượng và bào chế thuốc

Thường dùng dạng neomycin sulfat

• Viên nén: 500mg
• Dung dịch uống: 125mg/5ml
• Mỡ tra mắt: 0.5% (3500 đv/g)
• Dung dịch nhỏ mắt: 0.5% (3500 đv/ml)
• Chế phẩm phối hợp nhiều thành phần:

Neomycin phối hợp với một số kháng sinh khác như polymyxin B, bacitracin, colistin, gramicidin hoặc các corticoid (vd: dexamethason) trong các thuốc dùng ngoài.

• Thuốc nhỏ mắt, mũi, tai: Neomycin sulfate 27.200IU, Dexamethasone natri photphat 8mg
• Thuốc bôi ngoài da: Neomycin sulfate 0,5%, Fluocinolone acetonide 0,025%
• Viên đặt âm đạo: Neomycin sulfate 48,80 mg, Gotu Kola 15 mg, Miconazole nitrate 100mg, Metronidazol 300mg, Polymyxin sulfate 4,40mg

Chỉ định

• Dùng tại chỗ để điều trị các nhiễm khuẩn ngoài da, tai, mắt do tụ cầu và các vi khuẩn nhạy cảm khác.
• Dùng uống để sát khuẩn đường ruột trước khi phẫu thuật, điều trị tiêu chảy do E.coli và hỗ trợ trong điều trị hôn mê gan do làm giảm vi khuẩn tạo NH3 trong ruột.

Chống chỉ định

• Quá mẫn với neomycin hoặc với các aminoglycosid, hoặc với bất cứ thành phần nào trong chế phẩm.
• Tắc ruột, viêm – loét đường tiêu hóa.
• Trẻ em dưới 1 tuổi.    

Hướng dẫn sử dụng thuốc neomycin an toàn, hiệu quả

Thuốc neomycin sát khuẩn ruột trước phẫu thuật bụng

• Người lớn:  Uống 1g /1 lần, cách 1 giờ uống 1 lần trong 4 giờ, sau đó cách 4 giờ uống 1 lần trong 2 hoặc 3 ngày, trước khi phẫu thuật để hỗ trợ làm sạch ruột và kết hợp với erythromycin.
• Trẻ em > 1 tuổi : Uống 90mg/kg/ngày, chia làm 6 lần, cách 4 giờ uống một lần trong 2 ngày trước khi phẫu thuật, để hỗ trợ làm sạch ruột và kết hợp với erythromycin base.

Trong hôn mê gan

• Người lớn: Uống 4 – 12g/ngày, chia làm 4 – 6 lần, trong 5 – 6 ngày. Có thể cho tới 4g /ngày trong thời gian dài khi bị suy gan mạn.
• Trẻ em > 1 tuổi: Uống 50 – 100mg/kg/ngày, chia làm 3 – 4 lần trong 5 – 6 ngày, dùng không quá 12g/ngày. Uống kéo dài sẽ gây hội chứng kém hấp thu.

Thuốc nhỏ mắt neomycin

• Nhỏ 1 -2 giọt vào mắt, 3 – 4 giờ một lần tùy theo tình trạng bệnh và mức độ nhiễm khuẩn.
• Không tiêm thuốc vào mắt. 

Neomycin gây ra những tác dụng phụ không mong muốn nào?

Thường gặp

• Dùng uống với liều cao: Buồn nôn, nôn, tiêu chảy, độc với thận, độc với thính giác ngay cả khi dùng liều điều trị.Uống kéo dài có thể gây hội chứng kém hấp thu và bội nhiễm.
• Dùng tại chỗ: Phản ứng tăng mẫn cảm như viêm da, ngứa, sốt do thuốc và phản vệ.

Ít gặp

• Tăng enzym gan và bilirubin, loạn tạo máu, thiếu máu tan máu, lú lẫn, dị cảm, mất phương hướng, rung giật nhãn cầu, tăng tiết nước bọt, viêm miệng.
• Dùng thuốc kéo dài có thể dẫn tới chóng mắt, rung giật nhãn cầu và điếc, ngay cả sau khi đã ngừng thuốc.

Câu hỏi thường gặp trong quá trình sử dụng thuốc neomycin

Neomycin tương tác với các thuốc nào?

• Neomycin có thể gây giảm hấp thu các thuốc khác như phenoxymethylpenicillin, digoxin, methotrexate.
• Thuốc có thể làm giảm tác dụng của thuốc tránh thai.
• Neomycin uống liều cao có thể gây hội chứng giảm hấp thu với nhiều chất như chất béo, nitrogen, cholesterol, caroten, glucose, lactose, natri, calci, cyanocobalamin và sắt.
• Dùng đồng thời với các thuốc lợi tiểu mạnh như acid ethacrynic, furosemid làm tăng khả năng gây độc với thận và thính giác.
• Neomycin có thể làm tăng tác dụng chống đông của coumarin bằng cách giảm dự trữ vitamin K.
• Dùng đồng thời neomycin với tác nhân ức chế thần kinh – cơ có thể làm tăng tác dụng ức chế thần kinh – cơ và dẫn đến liệt hô hấp. Do vậy, tránh dùng neomycin cho người bệnh đang dùng các thuốc này hoặc người bệnh bị nhược cơ.
• Neomycin làm tăng tác dụng của acarbose.

Neomycin có dùng được cho phụ nữ mang thai và phụ nữ cho con bú?

• Phụ nữ có thai: Neomycin và các aminoglycosid khác có độc tính cao, nguy cơ gây hại còn lớn hơn streptomycin; có thể gây hại cho thai nhi khi dùng bằng đường uống. Tránh dùng neomycin trong thời kỳ mang thai.
• Phụ nữ cho con bú: Chưa có thông tin cho thấy neomycin có bài tiết vào sữa mẹ hay không, không khuyến cáo sử dụng cho phụ nữ đang cho con bú.

Neomycin có được dùng bằng đường tiêm không?

• Neomycin độc hơn các aminoglycosid khác khi dùng tiêm,  vì vậy không dùng đường tiêm. 

Cần làm gì khi bị quá liều neomycin?

• Khi có dấu hiệu hoặc triệu chứng độc với thận hoặc thính giác phải ngừng thuốc ngay. 
• Theo dõi chức năng thận và thính giác. 
• Nếu những chức năng này bị suy giảm, cho thẩm tách máu. Cần thiết có thể cho hô hấp hỗ trợ kéo dài.

Kết luận

Neomycin là một kháng sinh nhóm aminoglycosid được sử dụng phổ biến trong điều trị nhiễm khuẩn ngoài da, tai, mắt và đường ruột. Dù có hiệu quả cao trong việc diệt khuẩn, neomycin cũng tiềm ẩn nhiều tác dụng phụ và nguy cơ khi sử dụng không đúng cách. Để đảm bảo an toàn và hiệu quả, người dùng cần tuân thủ hướng dẫn của bác sĩ và dược sĩ, đặc biệt là trong việc xác định liều lượng và theo dõi các dấu hiệu bất thường. 

Xin lưu ý: Thông tin trong bài viết chỉ mang tính chất tham khảo. Độc giả vui lòng liên hệ với Bác sĩ, Dược sĩ hoặc chuyên viên y tế để được tư vấn cụ thể và chính xác nhất.