Mycobacterium tuberculosis: tác nhân gây ra bệnh lao và các phương pháp phát hiện

Lao trên toàn thế giới ngày càng trở nên đáng lo ngại, với tỷ lệ tử vong cao và khả năng lan truyền rộng rãi. Với tính nguy hiểm của nó, Mycobacterium Tuberculosis, còn được biết đến như vi khuẩn lao, là tác nhân gây ra bệnh lao. Trong bài viết này, chúng ta sẽ tìm hiểu về cơ chế gây bệnh của vi khuẩn này và các phương pháp được sử dụng để phát hiện bệnh.

Mycobacterium Tuberculosis là gì?

Mycobacterium Tuberculosis là một loại vi khuẩn dạng trực khuẩn, có chiều dài từ 3 đến 5 μm, hai đầu tròn và không có lông. Đặc điểm của vi khuẩn là khả năng kháng cồn và kháng acid, tức là nó không mất màu đỏ khi tiếp xúc với cồn hoặc acid. Vi khuẩn này có thể tồn tại trong tự nhiên từ 3 đến 4 tháng. Nhiệt độ 42oC có thể ngừng phát triển vi khuẩn lao, và ở 100oC, chúng sẽ bị tiêu diệt sau khoảng 10 phút. Cồn ở nhiệt độ 90 độ cũng có thể tiêu diệt chúng.

“Một trong các bệnh lý đáng lo ngại nhất hiện nay, lao phổi, xuất phát từ vi khuẩn Mycobacterium Tuberculosis.”

Khả năng gây bệnh của vi khuẩn Mycobacterium Tuberculosis

Vi khuẩn lao xâm nhập vào cơ thể thông qua đường hô hấp và có thể lây nhiễm từ người bệnh sang người lành qua các hành động như ho, hắt hơi, khạc nhổ nước bọt, đờm và dịch tiết. Do đó, khả năng lây nhiễm trong cộng đồng là rất cao. Mức độ nặng nhẹ và nguy cơ mắc bệnh còn phụ thuộc vào độc tính của vi khuẩn và hệ miễn dịch của người mắc. Bệnh lao phát triển qua hai giai đoạn chính: sơ nhiễm và bệnh.

“Người mắc bệnh lao thường có các triệu chứng như ho khan kéo dài, ho có đờm, ho ra máu, khó thở, vã mồ hôi vào ban đêm, mệt mỏi và giảm cân.”

Phương pháp phát hiện vi khuẩn lao

Hiện nay, có nhiều phương pháp phát hiện vi khuẩn lao Mycobacterium Tuberculosis, trong đó một số phương pháp phổ biến và đáng tin cậy bao gồm xét nghiệm nhuộm soi, nuôi cấy lao MGIT, xét nghiệm sinh học phân tử và xét nghiệm phản ứng tuberculin.

Xét nghiệm nhuộm soi để tìm AFB (acid-fast bacilli)

Trong phương pháp này, mẫu đờm sẽ được nhuộm bằng một chất nhuộm như Ziehl-Neelsen để phát hiện trực khuẩn lao kháng cồn và kháng acid (AFB), dựa trên đặc tính của vách tế bào dày của Mycobacterium Tuberculosis. Phương pháp này đơn giản, dễ thực hiện và chi phí thấp. Tuy nhiên, độ nhạy và độ đặc hiệu của phương pháp này không cao.

“Xét nghiệm nhuộm soi có thể phát hiện được trực khuẩn lao, nhưng không đảm bảo chắc chắn.”

Xét nghiệm nuôi cấy lao MGIT

Phương pháp này giúp xác định chính xác vi khuẩn lao. Bệnh phẩm đờm sẽ được đặt trong môi trường dinh dưỡng để kích thích sự phát triển của vi khuẩn lao, nếu có. Vi khuẩn sau đó sẽ được phân lập và định danh, cũng như kiểm tra độ nhạy với kháng sinh. Tuy nhiên, phương pháp này mất thời gian và yêu cầu kỹ thuật vô trùng.

Xét nghiệm sinh học phân tử

Các phương pháp xét nghiệm sinh học phân tử như PCR lao và MTB TRC Ready có độ nhạy và độ đặc hiệu cao trong việc phát hiện vi khuẩn lao trong các mẫu bệnh phẩm như đờm, dịch rửa phế quản và dịch màng phổi. Họ cũng có khả năng phát hiện vi khuẩn ngay cả trong mẫu có mật độ vi khuẩn thấp. Tuy nhiên, yêu cầu trang thiết bị hiện đại và tuân thủ quy trình kỹ thuật nghiêm ngặt.

Xét nghiệm lao tiềm ẩn IGRA – Quantiferon

Xét nghiệm này được thực hiện trên mẫu máu để đo mức độ phản ứng của hệ miễn dịch với vi khuẩn gây lao. Phương pháp này ưu tiên cho trẻ em hoặc người không thể lấy được mẫu đờm. Tuy nhiên, một số trường hợp có kết quả dương tính nhưng không bị bệnh do vi khuẩn ở trạng thái ngủ.

Xét nghiệm phản ứng Tuberculin

Xét nghiệm tuberculin sử dụng dạng kháng nguyên tuberculin để kiểm tra sự mẫn cảm của tế bào lympho với vi khuẩn lao. Tuy nhiên, phương pháp này không còn được áp dụng rộng rãi trong việc chẩn đoán bệnh lao do các phương pháp khác có độ chính xác và hiệu quả hơn.

Để chẩn đoán một cách chính xác việc có mắc bệnh lao hay không, các bác sĩ thường kết hợp nhiều phương pháp khác nhau. Chẳng hạn, chụp X-quang phổi có thể giúp đưa ra kết quả nhanh chóng và chẩn đoán cao. Hi vọng những thông tin trên đã giúp bạn hiểu rõ hơn về Mycobacterium Tuberculosis và các phương pháp phát hiện bệnh lao hiện nay.

Câu hỏi thường gặp (FAQs)

1. Vi khuẩn Mycobacterium Tuberculosis là gì?

   Mycobacterium Tuberculosis, còn được gọi là vi khuẩn lao, là tác nhân gây ra bệnh lao. Nó là một loại vi khuẩn dạng trực khuẩn có khả năng kháng cồn và kháng acid.

2. Lao có thể lây nhiễm như thế nào?

   Vi khuẩn lao có thể lây nhiễm từ người bệnh sang người lành qua các hành động như ho, hắt hơi, khạc nhổ nước bọt, đờm và dịch tiết.

3. Phương pháp phát hiện vi khuẩn lao nào phổ biến và đáng tin cậy nhất?

   Có nhiều phương pháp phát hiện vi khuẩn lao khác nhau, nhưng các phương pháp thông dụng và đáng tin cậy nhất là xét nghiệm nhuộm soi, nuôi cấy lao MGIT, xét nghiệm sinh học phân tử và xét nghiệm phản ứng tuberculin.

4. Phương pháp xét nghiệm nhuộm soi có độ chính xác như thế nào?

   Phương pháp xét nghiệm nhuộm soi có độ nhạy và độ đặc hiệu không cao, nghĩa là có thể phát hiện trực khuẩn lao, nhưng không đảm bảo chắc chắn.

5. Phương pháp nào phù hợp cho việc chẩn đoán bệnh lao ở trẻ em?

   Xét nghiệm lao tiềm ẩn IGRA – Quantiferon là phương pháp phù hợp cho việc chẩn đoán bệnh lao ở trẻ em hoặc người không thể lấy được mẫu đờm.

Nguồn: Tổng hợp