Mộng du: những điều cần biết về tình trạng đi bộ trong giấc ngủ

Mộng du, một hiện tượng kỳ bí nhưng không hiếm gặp, có thể xảy ra ở bất kỳ ai, từ trẻ em đến người lớn. Bạn đã bao giờ nghe nói về một người có thể đứng dậy, đi lại và thậm chí thực hiện các hoạt động phức tạp mà không hề tỉnh táo? Đó chính là hiện tượng mộng du. Vậy mộng du là gì, nguyên nhân xuất phát từ đâu và làm cách nào để bảo vệ người thân của chúng ta khỏi tình trạng này?

Mộng Du Là Gì?

Mộng du là khi một người đi bộ hoặc thực hiện các hành động phức tạp mà chưa hề tỉnh táo. Thường xảy ra trong giai đoạn ngủ sâu khi cơ thể không hoàn toàn thức giấc, mộng du nổi bật hơn ở trẻ em và có thể kéo dài đến tuổi trưởng thành.

Mộng du là một hành vi bí ẩn, nơi cơ thể và tâm trí dường như tự động hóa trong giấc mơ.

Những Dấu Hiệu Và Triệu Chứng Của Mộng Du

Mộng du thường xảy ra vào đầu đêm, từ một đến hai giờ sau khi chìm vào giấc ngủ. Các triệu chứng có thể bao gồm:

• Ra khỏi giường và đi bộ xung quanh.
• Ngồi dậy trên giường và mở mắt.
• Cảm giác mắt đờ đẫn, không phản ứng với môi trường xung quanh.
• Khó thức dậy và mất phương hướng khi được đánh thức.
• Thực hiện các hoạt động như mặc quần áo, nói chuyện hay ăn uống mà không có ý thức rõ ràng.
• Thậm chí có thể rời khỏi nhà, lái xe hay trở nên bạo lực.

Tác Động Của Mộng Du Đối Với Sức Khỏe

Người mắc bệnh mộng du có thể gặp tình trạng mệt mỏi do ngủ không đủ giấc và có nguy cơ bị tổn thương thể chất vì các chấn thương trong lúc mộng du. Một số biến chứng có thể gặp bao gồm tự làm tổn thương bản thân, gián đoạn giấc ngủ kéo dài và các vấn đề với quan hệ xã hội.

Khi người bệnh mộng du tham gia vào các hoạt động nguy hiểm như rời khỏi nhà, lái xe, hay thao tác các vật dụng sắc nhọn, khả năng tự gây thương tổn là khá cao. Ngoài ra, các tương tác vào ban đêm với các thành viên khác trong gia đình có thể dẫn đến tình huống khó xử hoặc mâu thuẫn nếu người bệnh có xu hướng trở nên bạo lực mà họ không nhận thức được. Hơn nữa, những đêm mộng du thường dẫn tới giấc ngủ không sâu và kém chất lượng, gây ra thiếu ngủ mãn tính hay mệt mỏi kinh niên.

Nguyên Nhân Dẫn Đến Mộng Du

Mộng du được xác định là một chứng rối loạn kích thích xảy ra trong giấc ngủ N3. Một số yếu tố có thể dẫn đến mộng du, bao gồm:

• Thiếu ngủ và căng thẳng.
• Rối loạn nhịp thở khi ngủ hoặc sử dụng thuốc an thần.
• Sử dụng chất gây nghiện như rượu.

Căng thẳng và thiếu ngủ là các yếu tố hàng đầu gây ra các vấn đề về giấc ngủ, trong đó có mộng du. Căng thẳng không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe tinh thần mà còn gây ra sự gián đoạn trong các giai đoạn ngủ, tạo điều kiện cho mộng du xuất hiện. Tác dụng của rượu và thuốc an thần lên não bộ có thể thúc đẩy trạng thái nửa tỉnh nửa mơ trong lúc ngủ, khiến các hoạt động mộng du xảy ra thường xuyên hơn.

Những Yếu Tố Nguy Cơ Và Chẩn Đoán Mộng Du

Người có gia đình có tiền sử mộng du thường có nguy cơ cao hơn. Đối với chẩn đoán, bác sĩ có thể yêu cầu cung cấp tiền sử bệnh và thực hiện nghiên cứu giấc ngủ. Nghiên cứu này sẽ theo dõi các hoạt động của cơ thể khi ngủ, giúp xác định các rối loạn liên quan.

Việc chẩn đoán mộng du thường đòi hỏi một quy trình kiểm tra chi tiết để loại trừ các tình trạng bệnh lý khác. Bác sĩ chuyên khoa giấc ngủ có thể đề nghị theo dõi ngủ qua đêm để ghi lại những biểu hiện bất thường. Qua các biến đổi sinh lý được theo dõi bằng điện não đồ, điện tim đồ và điện cơ, các nhà lâm sàng có thể phân tích được những vấn đề tiềm ẩn về giấc ngủ của bệnh nhân.

Phương Pháp Điều Trị Mộng Du Hiệu Quả

Điều trị thường tập trung vào sự an toàn và loại bỏ nguyên nhân khởi phát. Một số biện pháp điều trị có thể bao gồm:

• Điều chỉnh thuốc nếu xác định mộng du là do thuốc gây ra.
• Giới thiệu liệu pháp trị liệu hoặc tư vấn.
• Thuốc chống trầm cảm và học tự thôi miên.

Hỗ trợ tâm lý qua các liệu pháp như liệu pháp nhận thức – hành vi có thể giúp bệnh nhân cải thiện các vấn đề liên quan đến lo lắng hay căng thẳng, từ đó giảm tần suất xuất hiện của mộng du. Ngoài ra, trong một số trường hợp nặng, việc sử dụng thuốc để điều chỉnh quá trình sinh lý của não bộ cũng có thể được các bác sĩ cân nhắc, tuy nhiên cần thực hiện dưới sự theo dõi sát sao.

Những Thói Quen Sinh Hoạt Giúp Hạn Chế Mộng Du

Một số thói quen sinh hoạt có thể giúp hạn chế diễn tiến của mộng du, bao gồm:

• Tuân thủ hướng dẫn của bác sĩ trong việc điều trị.
• Duy trì lối sống tích cực và hạn chế căng thẳng.
• Thực hiện kiểm tra sức khỏe định kỳ và liên hệ ngay với bác sĩ khi cần.

Thay đổi phong cách sống, chẳng hạn như xây dựng thói quen ngủ đều đặn, có thể tạo ra những chuyển biến tích cực đối với người bị mộng du. Điều quan trọng là giảm thiểu các nhân tố gây căng thẳng và thiết lập một môi trường ngủ an toàn, yên tĩnh để thúc đẩy giấc ngủ sâu.

Phương Pháp Phòng Ngừa Mộng Du Hiệu Quả

Để phòng ngừa mộng du, cần thực hiện các biện pháp phòng ngừa như:

• Đóng và khóa tất cả các cửa sổ và cửa ra vào trước khi đi ngủ.
• Đảm bảo giấc ngủ đủ giấc và tránh rượu.
• Thiết lập một thói quen thư giãn trước giờ đi ngủ để giảm căng thẳng.

Phòng ngừa mộng du đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ của nhiều biện pháp, từ việc tạo không gian ngủ an toàn, tuân thủ lịch trình ngủ đều đặn cho đến việc tránh sử dụng các chất kích thích như rượu hay caffeine trước giờ ngủ. Hưởng ứng các hoạt động thư giãn như tập yoga hay thiền định cũng giúp giảm thiểu căng thẳng trước khi đi ngủ, từ đó ổn định chất lượng giấc ngủ và hạn chế nguy cơ mộng du.

5 Câu Hỏi Thường Gặp Về Mộng Du

• Mộng du có di truyền không?
  Mộng du có thể có yếu tố di truyền, do đó nếu gia đình có tiền sử mộng du, nguy cơ bạn bị mộng du có thể cao hơn.
• Làm thế nào để đánh thức người đang mộng du mà không gây hại?
  Khi đánh thức người đang mộng du, hãy nhẹ nhàng và kiên nhẫn, tránh gây hoảng loạn hay bối rối cho họ.
• Trẻ con có nguy cơ mộng du cao hơn không và tại sao?
  Trẻ em thường có nguy cơ cao hơn do hệ thống thần kinh của chúng đang phát triển và dễ bị ảnh hưởng bởi thiếu ngủ hoặc căng thẳng.
• Mộng du có thể tự khỏi không?
  Một số người, đặc biệt là trẻ nhỏ, có thể tự khỏi mộng du mà không cần can thiệp y tế khi lớn lên.
• Làm cách nào để cải thiện tình trạng mộng du?
  Nên quản lý căng thẳng, đảm bảo giấc ngủ đủ và tránh các tác nhân kích thích trước khi đi ngủ để cải thiện tình trạng này.

Nguồn: Tổng hợp