Lưu ý khi sinh mổ: chăm sóc và phục hồi sức khỏe sau sinh
Phụ nữ sau khi sinh mổ cần có chế độ chăm sóc phù hợp để sức khỏe hồi phục nhanh chóng. Trong bài viết hôm nay, chúng tôi sẽ mang đến tất cả những lưu ý khi đẻ mổ mà các sản phụ cần biết để có sự chuẩn bị kỹ lưỡng trong hành trình làm mẹ của mình.
Đẻ mổ là gì?
Đẻ mổ hay mổ lấy thai là phương pháp được sử dụng để lấy thai nhi, nhau và màng ối ra ngoài qua vết mổ ở thành tử cung (không bao gồm các trường hợp mổ lấy thai do vỡ tử cung). Trước đây, sinh mổ chỉ được chỉ định hạn chế vì có nguy cơ nhiễm trùng cao và công nghệ gây mê hồi sức còn hạn chế. Hiện nay, nhờ sự tiến bộ trong kỹ thuật phẫu thuật, vô trùng, kháng sinh, truyền máu và gây mê hồi sức, nguy cơ tai biến khi mổ lấy thai đã giảm đáng kể. Tuy nhiên, việc sinh mổ vẫn cần có lý do y khoa rõ ràng và bác sĩ tiên lượng sản phụ không thể sinh thường.
Đẻ mổ hay mổ lấy thai là thủ thuật được thực hiện để lấy thai nhi và màng ối ra ngoài.
Vết rạch khi sinh mổ có thể là vết mổ ngang hoặc vết mổ dọc tùy thuộc vào tình trạng sức khỏe của mẹ và thai nhi:
- Vết mổ dọc: Đường rạch kéo dài từ rốn đến sát vùng lông mu.
- Vết mổ ngang: Đường rạch nằm ngang qua vùng lông mu và thường được sử dụng nhiều hơn vì khả năng phục hồi nhanh và ít gây chảy máu.
Tại sao cần phải sinh mổ?
Mặc dù sinh con là một tiến trình sinh lý tự nhiên, nhưng vẫn tồn tại những nguy cơ tiềm ẩn cho cả mẹ và bé, bất kể là sinh thường hay sinh mổ. Trong trường hợp bác sĩ tiên lượng việc sinh thường qua đường âm đạo không an toàn cho mẹ, thai nhi hoặc cả hai, chỉ định sinh mổ sẽ được đưa ra. Quyết định sinh mổ có thể là chủ động hoặc trong những tình huống bán cấp cứu, cấp cứu hoặc khẩn cấp tối đa, tùy thuộc vào tình trạng cụ thể.
Một số trường hợp thường gặp được chỉ định sinh mổ bao gồm:
- Em bé gặp vấn đề sức khỏe bất thường và cần được đưa ra nhanh chóng.
- Mẹ mắc các bệnh lý như nhau tiền đạo, tiền sản giật hoặc bệnh truyền nhiễm có nguy cơ lây cho bé trong quá trình sinh thường như các bệnh viêm nhiễm vùng kín, viêm gan hoặc HIV dương tính.
- Thai nhi ở tư thế không thuận lợi như ngôi ngược (chân ra trước) hoặc nằm ngang và bị mắc kẹt quá sâu trong vùng xương chậu, không thể xoay trở.
- Mang thai ba hoặc nhiều hơn, thậm chí đối với một số trường hợp mang thai đôi.
- Mẹ đã từng sinh mổ trước đây hoặc đã trải qua phẫu thuật tử cung, dẫn đến sinh mổ lần hai.
Các lưu ý khi đẻ mổ mà mẹ nên biết
Để giúp các mẹ sau sinh mổ nhanh chóng phục hồi cả về thể chất và tinh thần, cần phải chú trọng đến những lưu ý khi đẻ mổ dưới đây:
Vận động nhẹ nhàng sau sinh mổ
Theo khuyến cáo từ chuyên gia sản khoa, không nên nằm quá lâu trong vòng 24 giờ đầu sau khi mổ. Thay vào đó, các mẹ nên bắt đầu bằng những động tác nhẹ nhàng phù hợp với sức khỏe như tự ngồi dậy, nâng chân lên xuống, xoay người, sau đó tập đi lại trong phòng. Điều này sẽ giúp mang đến nhiều lợi ích như:
- Giảm nguy cơ dính ruột sau khi phẫu thuật.
- Kích thích các cơ quan vùng bụng hoạt động, giúp tống nước ối còn sót và đẩy khí ra ngoài.
- Giảm thiểu tình trạng bí tiểu.
- Tăng cường thúc đẩy tuần hoàn máu.
- Tử cung co bóp tốt hơn, giúp đẩy sản dịch và giảm nguy cơ ứ đọng.
Chế độ dinh dưỡng sau sinh mổ
Sau khi sinh mổ, cơ thể mẹ sẽ bị mất nhiều máu và chịu ảnh hưởng từ phẫu thuật cũng như thuốc. Vì vậy, một trong những lưu ý khi đẻ mổ là mẹ cần được bổ sung đầy đủ dưỡng chất để phục hồi sức khỏe và có đủ sức chăm con. Một số thực phẩm giàu đạm và sắt như đậu, sữa, trứng, các loại hạt, khoai tây, súp lơ xanh… cần được bổ sung. Ngoài ra, cần chú trọng đến việc ăn thực phẩm chứa vitamin và khoáng chất, bổ sung chất xơ và uống đủ nước, cũng như sử dụng các loại thực phẩm chức năng, thuốc bổ, canxi và sắt.
Chăm sóc vết mổ cẩn thận
Trong tuần đầu sau sinh, cần chú ý đến việc vệ sinh vết mổ để ngăn ngừa nhiễm trùng và chảy dịch. Bạn nên sát khuẩn vết mổ hàng ngày và thay băng gạc đều đặn, giữ vùng quanh vết mổ khô thoáng, mặc quần áo rộng rãi và tránh cọ sát vào vết mổ. Nếu vết mổ có dấu hiệu bất thường như đau, chảy dịch, bạn cần đến gặp bác sĩ ngay để được xử lý kịp thời.
Tránh quan hệ tình dục quá sớm
Các chuyên gia khuyên nên tránh quan hệ tình dục trong 6-8 tuần sau sinh mổ. Khi đó, cơ thể mẹ vẫn chưa phục hồi hoàn toàn và vết mổ chưa lành hẳn, việc vận động mạnh có thể gây đau hoặc rách vết mổ.
Tập thể dục và giảm cân sau sinh
Khi cơ thể dần hồi phục, mẹ có thể bắt đầu các bài tập nhẹ nhàng như hít thở, xoay đầu, vai. Tuy nhiên, không nên sử dụng các biện pháp giảm cân như kem tan mỡ, nịt bụng hay thực hiện chế độ ăn kiêng ngay lập tức mà nên chờ ít nhất 6 tuần sau sinh. Đặc biệt, tránh dùng thuốc hay trà giảm cân vì có thể ảnh hưởng đến em bé qua sữa mẹ.
Thư giãn và giảm căng thẳng
Giai đoạn sau sinh rất dễ gây ra cảm xúc tiêu cực như buồn bực, cáu gắt và stress. Mẹ nên tìm cách thư giãn qua việc nghe nhạc, tưới cây, trò chuyện với người thân. Đừng ngại yêu cầu sự giúp đỡ từ chồng và gia đình trong việc chăm sóc bé và dọn dẹp nhà cửa.
Với sự tiến bộ của ngành y học hiện nay, việc sinh mổ đã trở nên nhẹ nhàng hơn trước rất nhiều. Hy vọng những thông tin trên sẽ giúp các mẹ nắm được những lưu ý khi đẻ mổ để giúp sức khỏe hồi phục nhanh chóng.
(FAQs) Một số câu hỏi thường gặp:
Tôi cần phải nằm nghỉ bao lâu sau khi sinh mổ?
Theo khuyến nghị từ chuyên gia sản khoa, nên nằm nghỉ ít nhất trong vòng 24 giờ đầu tiên sau khi sinh mổ. Sau đó, bạn có thể bắt đầu tập đi lại nhẹ nhàng và tăng dần hoạt động theo khả năng cá nhân.
Tôi có thể ăn những loại thực phẩm nào để phục hồi sau sinh mổ?
Thực phẩm giàu đạm và sắt như đậu, sữa, trứng, các loại hạt, khoai tây, súp lơ xanh… là những thực phẩm tốt để bổ sung dưỡng chất và phục hồi sức khỏe sau sinh mổ. Ngoài ra, cần bổ sung thực phẩm chưa vitamin và khoáng chất, chất xơ, và uống đủ nước.
Trong khoảng thời gian bao lâu sau sinh mổ, tôi có thể quan hệ tình dục?
Thường thì nên tránh quan hệ tình dục trong khoảng 6-8 tuần sau sinh mổ. Điều này để đảm bảo cơ thể đã phục hồi hoàn toàn và vết mổ đã lành hẳn.
Khi nào tôi có thể bắt đầu tập thể dục và giảm cân sau khi sinh mổ?
Bạn nên chờ ít nhất 6 tuần sau sinh mổ trước khi bắt đầu tập thể dục và giảm cân. Hãy bắt đầu bằng những bài tập nhẹ nhàng và tăng dần mức độ hoạt động theo từng giai đoạn phục hồi.
Tôi cần làm gì để giảm căng thẳng sau khi sinh mổ?
Để giảm căng thẳng sau sinh mổ, hãy thư giãn bằng cách nghe nhạc, tưới cây, trò chuyện với người thân. Đừng ngại nhờ sự giúp đỡ từ chồng và gia đình trong việc chăm sóc bé và dọn dẹp nhà cửa.
