Lé trong bẩm sinh: nguyên nhân, triệu chứng và phương pháp điều trị

Lé bẩm sinh, hay còn gọi là lác mắt bẩm sinh, là tình trạng hai mắt không nhìn thẳng về cùng một hướng. Một mắt có thể nhìn thẳng trong khi mắt còn lại nhìn lệch sang hướng khác (vào trong, ra ngoài, lên trên hoặc xuống dưới). Tình trạng này xuất hiện ngay từ khi trẻ mới sinh hoặc trong vòng 6 tháng đầu đời. Khác với lé mắc phải xuất hiện do các bệnh lý hoặc chấn thương sau này, lé bẩm sinh thường liên quan đến các vấn đề về thần kinh và cơ vận nhãn.

“Đôi mắt là cửa sổ tâm hồn”, một đôi mắt khỏe mạnh không chỉ giúp trẻ nhìn rõ thế giới xung quanh mà còn ảnh hưởng đến sự tự tin và khả năng giao tiếp của trẻ.

Nguyên nhân gây lé bẩm sinh:

Có rất nhiều yếu tố có thể gây ra lé bẩm sinh, trong đó có thể kể đến:

• Yếu tố di truyền: Nếu trong gia đình có người bị lé, nguy cơ trẻ sinh ra bị lé sẽ cao hơn. Đây là một trong những nguyên nhân phổ biến nhất.
• Bất thường về thần kinh: Các vấn đề về dây thần kinh điều khiển vận động mắt hoặc trung tâm điều khiển thị giác trong não bộ có thể dẫn đến lé.
• Bất thường về cơ vận nhãn: Cơ vận nhãn có nhiệm vụ điều khiển chuyển động của mắt. Nếu các cơ này phát triển không đồng đều hoặc bị tổn thương, mắt sẽ không thể di chuyển đồng bộ, gây ra lé.
• Các bệnh lý bẩm sinh khác: Một số bệnh lý bẩm sinh như hội chứng Down, bại não, hoặc các bệnh lý về mắt khác (ví dụ như đục thủy tinh thể bẩm sinh) cũng có thể làm tăng nguy cơ lé.
• Sinh non hoặc nhẹ cân: Trẻ sinh non hoặc nhẹ cân thường có hệ thần kinh và cơ bắp chưa phát triển hoàn thiện, do đó dễ bị các vấn đề về mắt, bao gồm cả lé.

Triệu chứng của lé bẩm sinh:

Việc nhận biết sớm các triệu chứng của lé bẩm sinh là vô cùng quan trọng để có thể can thiệp kịp thời. Dưới đây là một số dấu hiệu thường gặp:

• Hai mắt không nhìn thẳng hàng: Đây là dấu hiệu rõ ràng nhất. Bạn có thể dễ dàng nhận thấy một mắt của trẻ nhìn lệch so với mắt còn lại.
• Trẻ nghiêng đầu hoặc quay mặt khi nhìn: Trẻ có thể cố gắng điều chỉnh góc nhìn bằng cách nghiêng đầu hoặc quay mặt để bù đắp cho tình trạng lé.
• Khó khăn trong việc tập trung nhìn vào một vật: Trẻ có thể gặp khó khăn khi cố gắng tập trung nhìn vào một vật thể, đặc biệt là các vật thể ở gần.
• Nhạy cảm với ánh sáng: Một số trẻ bị lé có thể nhạy cảm với ánh sáng mạnh.
• Mỏi mắt hoặc dụi mắt thường xuyên: Do phải cố gắng điều chỉnh tầm nhìn, trẻ có thể bị mỏi mắt và dụi mắt thường xuyên.

Phân loại lé bẩm sinh:

Lé bẩm sinh được phân loại dựa trên hướng lệch của mắt:

• Lé trong (Esotropia): Mắt bị lệch vào phía trong, hướng về phía mũi. Đây là dạng lé phổ biến nhất ở trẻ em.
• Lé ngoài (Exotropia): Mắt bị lệch ra phía ngoài, hướng về phía thái dương.
• Lé lên trên (Hypertropia): Mắt bị lệch lên trên.
• Lé xuống dưới (Hypotropia): Mắt bị lệch xuống dưới.

Việc phân loại này giúp bác sĩ nhãn khoa xác định chính xác tình trạng lé và đưa ra phương pháp điều trị phù hợp.

Tầm quan trọng của việc phát hiện và điều trị sớm:

Việc phát hiện và điều trị lé bẩm sinh càng sớm càng tốt là vô cùng quan trọng. Nếu không được điều trị kịp thời, lé có thể dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng như:

• Nhược thị (mắt lười): Mắt bị lé sẽ ít được sử dụng hơn, dẫn đến suy giảm thị lực và có thể gây mù lòa vĩnh viễn ở mắt đó.
• Ảnh hưởng đến thị giác hai mắt: Khả năng phối hợp giữa hai mắt để nhận biết hình ảnh ba chiều (thị giác lập thể) sẽ bị ảnh hưởng, gây khó khăn trong các hoạt động hàng ngày.
• Ảnh hưởng đến tâm lý và sự tự tin: Trẻ bị lé có thể cảm thấy tự ti, ngại giao tiếp và gặp khó khăn trong hòa nhập xã hội.

Các phương pháp điều trị lé bẩm sinh:

Hiện nay, có nhiều phương pháp điều trị lé bẩm sinh hiệu quả, tùy thuộc vào nguyên nhân và mức độ nghiêm trọng của tình trạng. Bác sĩ nhãn khoa sẽ đưa ra phác đồ điều trị phù hợp nhất cho từng trường hợp cụ thể. Dưới đây là một số phương pháp phổ biến:

• Đeo kính: Trong một số trường hợp, lé có thể được điều chỉnh bằng cách đeo kính. Kính giúp điều chỉnh tật khúc xạ (nếu có) và giúp mắt tập trung tốt hơn.
• Tập luyện mắt (bài tập chỉnh quang): Các bài tập đặc biệt được thiết kế để tăng cường sức mạnh của cơ vận nhãn và cải thiện khả năng phối hợp giữa hai mắt. Phương pháp này thường được áp dụng cho các trường hợp lé nhẹ hoặc kết hợp với các phương pháp điều trị khác.
• Che mắt (bịt mắt): Phương pháp này được sử dụng để điều trị nhược thị (mắt lười) do lé gây ra. Bằng cách che mắt khỏe mạnh, mắt yếu sẽ được kích thích hoạt động và cải thiện thị lực.
• Phẫu thuật: Phẫu thuật là phương pháp điều trị lé hiệu quả nhất trong nhiều trường hợp, đặc biệt là khi các phương pháp khác không mang lại kết quả. Phẫu thuật nhằm điều chỉnh vị trí của các cơ vận nhãn, giúp mắt nhìn thẳng hàng.

“Việc lựa chọn phương pháp điều trị nào sẽ phụ thuộc vào từng trường hợp cụ thể. Bác sĩ nhãn khoa sẽ là người đưa ra quyết định cuối cùng sau khi thăm khám và đánh giá kỹ lưỡng tình trạng của bé.”

Quy trình điều trị lé bẩm sinh:

Quy trình điều trị lé bẩm sinh thường bao gồm các bước sau:

1. Khám mắt toàn diện: Bác sĩ sẽ kiểm tra thị lực, khúc xạ, vận động mắt và các vấn đề khác liên quan đến mắt.
2. Chẩn đoán: Dựa trên kết quả khám, bác sĩ sẽ chẩn đoán chính xác tình trạng lé và xác định nguyên nhân.
3. Lập kế hoạch điều trị: Bác sĩ sẽ tư vấn và đưa ra kế hoạch điều trị phù hợp nhất, bao gồm các phương pháp và thời gian điều trị.
4. Theo dõi và đánh giá: Trong quá trình điều trị, trẻ cần được tái khám định kỳ để bác sĩ theo dõi tiến độ và điều chỉnh kế hoạch nếu cần.

Chăm sóc trẻ bị lé bẩm sinh tại nhà:

Bên cạnh việc tuân thủ theo phác đồ điều trị của bác sĩ, việc chăm sóc trẻ tại nhà cũng rất quan trọng:

• Đảm bảo trẻ đeo kính (nếu có) đúng cách và thường xuyên.
• Khuyến khích trẻ thực hiện các bài tập mắt theo hướng dẫn của bác sĩ.
• Tạo môi trường học tập và vui chơi đầy đủ ánh sáng.
• Động viên và tạo tâm lý thoải mái cho trẻ.
• Tái khám định kỳ theo lịch hẹn của bác sĩ.

Câu hỏi thường gặp (FAQ):

• Lé bẩm sinh có chữa khỏi được không?

  Có, lé bẩm sinh có thể được điều trị hiệu quả, đặc biệt là khi được phát hiện và can thiệp sớm. Tỷ lệ thành công của việc điều trị phụ thuộc vào nhiều yếu tố, bao gồm nguyên nhân, mức độ nghiêm trọng và thời điểm bắt đầu điều trị.

• Khi nào nên đưa trẻ đi khám bác sĩ nhãn khoa?

  Ngay khi bạn nhận thấy bất kỳ dấu hiệu bất thường nào về mắt của trẻ, hãy đưa trẻ đến khám bác sĩ nhãn khoa càng sớm càng tốt. Đặc biệt, trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ nên được kiểm tra mắt định kỳ.

• Phẫu thuật lé có đau không?

  Phẫu thuật lé thường được thực hiện dưới gây mê toàn thân nên trẻ sẽ không cảm thấy đau trong quá trình phẫu thuật. Sau phẫu thuật, trẻ có thể cảm thấy hơi khó chịu nhưng sẽ được kê thuốc giảm đau.

• Chi phí điều trị lé bẩm sinh là bao nhiêu?

  Chi phí điều trị lé bẩm sinh phụ thuộc vào nhiều yếu tố, bao gồm phương pháp điều trị, cơ sở y tế và tình trạng cụ thể của bệnh nhân. Bạn nên tham khảo ý kiến của bác sĩ và các cơ sở y tế để biết thêm thông tin chi tiết.

Lời kết:

Lé bẩm sinh là một vấn đề sức khỏe cần được quan tâm và điều trị kịp thời. Hy vọng bài viết này đã cung cấp cho bạn những thông tin hữu ích về nguyên nhân, triệu chứng và các phương pháp điều trị lé bẩm sinh. Hãy luôn theo dõi và chăm sóc sức khỏe đôi mắt của con bạn một cách tốt nhất. Nếu bạn có bất kỳ thắc mắc nào, đừng ngần ngại tìm kiếm sự tư vấn từ các chuyên gia nhãn khoa. Sức khỏe của con bạn là điều vô giá!

Nguồn: Tổng hợp