Lao kê là gì? Những điều cần biết về lao kê

Lao kê là một tình trạng nghiêm trọng của bệnh lao, đòi hỏi sự hiểu biết đầy đủ về nguyên nhân, triệu chứng, cách chẩn đoán và điều trị. Bài viết này sẽ cung cấp cho bạn những thông tin cần thiết về lao kê từ góc nhìn của chuyên gia.

Tổng quan chung

Lao kê (còn gọi là lao kê toàn thể) là một dạng lao ngoài phổi, do vi khuẩn Mycobacterium tuberculosis gây ra. Đây là một bệnh nhiễm trùng nghiêm trọng, ảnh hưởng đến nhiều cơ quan trong cơ thể thông qua đường máu. Lao kê là một bệnh ít phổ biến hơn so với lao phổi nhưng có thể gây ra các triệu chứng nghiêm trọng và ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống của người bệnh nếu không được điều trị kịp thời.

Lao kê xảy ra khi vi khuẩn lao lan từ các bộ phận khác của cơ thể hoặc từ người bị lao phổi thông qua các giọt bắn trong không khí. Vi khuẩn lao xâm nhập vào máu và lan rộng khắp cơ thể, gây ra các tổn thương đặc trưng ở nhiều cơ quan.

Triệu chứng

Bệnh nhân mắc lao kê thường gặp những dấu hiệu không đặc hiệu như sốt kéo dài, mệt mỏi, và sút cân. Các triệu chứng khác bao gồm:

• Ho: Có thể có ho khan hoặc ho có đờm.
• Sưng hạch bạch huyết: Các hạch bạch huyết có thể sưng to.
• Gan to và lách to: Gan to xảy ra khoảng 40% các trường hợp, lách to khoảng 15%.
• Khó thở: Do vi khuẩn tấn công vào phổi, gây ra tràn dịch màng phổi hoặc tràn khí màng phổi.
• Tổn thương da: Có thể xuất hiện các nốt đỏ nhỏ giống như hạt kê trên da.
• Rối loạn chức năng đa cơ quan: Có thể gây suy thượng thận, ảnh hưởng đến chức năng của nhiều cơ quan khác.
• Viêm màng não: Khoảng 10-30% người lớn và 20-40% trẻ em mắc lao kê có viêm màng não do lao, với các triệu chứng như nhức đầu, cứng cổ và thay đổi tâm thần.

Nguyên nhân

Lao kê do vi khuẩn Mycobacterium tuberculosis gây ra, cùng loại vi khuẩn gây bệnh lao phổi. Nguyên nhân chính của lao kê bao gồm:

• Lây nhiễm từ người bệnh lao phổi: Vi khuẩn lao có thể lây lan từ người bị lao phổi thông qua các giọt bắn trong không khí.
• Hệ miễn dịch yếu: Những người có hệ miễn dịch suy yếu, chẳng hạn như bệnh nhân HIV/AIDS, trẻ nhỏ, người cao tuổi và những người mắc bệnh mãn tính.

Đối tượng nguy cơ

• Người tiếp xúc trực tiếp với bệnh nhân lao kê.
• Sống trong điều kiện không hợp vệ sinh.
• Chế độ ăn uống không lành mạnh.
• Trẻ nhỏ và người cao tuổi.
• Người nghiện tiêm chích ma túy.
• Nhiễm HIV/AIDS.
• Người bị suy giảm hệ miễn dịch do các bệnh khác.
• Người đã từng mắc bệnh lao nhưng không điều trị triệt để.

Chẩn đoán lao kê

Chẩn đoán lao kê dựa vào các triệu chứng lâm sàng và các xét nghiệm cận lâm sàng như:

• Chụp X-quang phổi: Cho thấy tổn thương hạt kê đều về kích thước, độ cản quang và sự phân bố.
• Cấy đờm và soi phế quản: Để phát hiện vi khuẩn lao.
• Sinh thiết phổi: Để kiểm tra các tổn thương do lao.
• Chụp CT/MRI: Để đánh giá tổn thương ở các cơ quan khác.
• Xét nghiệm máu: Xét nghiệm IGRA hoặc xét nghiệm lao trong máu để phát hiện lao thể ẩn.
• Soi đáy mắt: Để phát hiện tổn thương lao màng mắt.

Điều trị lao kê

Bệnh lao kê được điều trị hiệu quả bằng các thuốc kháng lao. Nguyên tắc điều trị là sử dụng kết hợp các loại thuốc để tăng hiệu quả và giảm nguy cơ kháng thuốc:

• Phác đồ điều trị chuẩn: Sử dụng pyrazinamid và ethambutol trong 2 tháng đầu tiên, sau đó dùng rifampicin và isoniazid trong 6 tháng tiếp theo.
• Điều trị viêm màng não do lao: Nếu có viêm màng não kèm theo, thời gian điều trị có thể kéo dài đến 12 tháng.
• Không khuyến khích sử dụng corticoid: Trong điều trị tổn thương nặng ở phổi hoặc các cơ quan khác, đặc biệt là màng não, trừ khi có chỉ định cụ thể của bác sĩ.

Phòng ngừa bệnh

• Tiêm vắc xin BCG: Theo lịch tiêm chủng mở rộng quốc gia. Vắc xin này giúp phòng ngừa các thể lao nặng ở trẻ em.
• Vệ sinh nhà cửa và môi trường sống: Đảm bảo phòng ốc sạch sẽ và có đủ ánh sáng mặt trời.
• Giữ gìn vệ sinh cá nhân: Rửa tay thường xuyên và duy trì vệ sinh cơ thể tốt.
• Hạn chế tiếp xúc với người bệnh lao: Tránh tiếp xúc quá gần và quá lâu với bệnh nhân lao, đặc biệt trong môi trường đông đúc.
• Sử dụng thiết bị bảo vệ: Đối với những người làm việc trong môi trường y tế, cần sử dụng các thiết bị bảo vệ đường hô hấp.
• Theo dõi sức khỏe định kỳ: Thực hiện xét nghiệm lao hàng năm để sớm phát hiện và điều trị kịp thời.
• Kiểm soát các bệnh lý mãn tính: Quản lý tốt các bệnh mãn tính để giảm nguy cơ nhiễm lao.

Lời kết

Lao kê là một bệnh nghiêm trọng nhưng có thể điều trị hiệu quả nếu phát hiện sớm và điều trị đúng cách. Hãy chủ động thực hiện các biện pháp phòng ngừa và nếu có bất kỳ triệu chứng bất thường nào, hãy đến ngay các cơ sở y tế để được khám và điều trị kịp thời.

Xin lưu ý: Thông tin trong bài viết chỉ mang tính chất tham khảo. Độc giả vui lòng liên hệ với Bác sĩ, Dược sĩ hoặc chuyên viên y tế để được tư vấn cụ thể và chính xác nhất.