Kỹ thuật bơm rửa bàng quang và những lưu ý quan trọng

Bạn hoặc người thân có thể đã từng nghe đến thuật ngữ bơm rửa bàng quang, một thủ thuật y tế quan trọng trong điều trị một số bệnh lý tiết niệu. Đây là một quy trình khá phổ biến, nhưng không phải ai cũng hiểu rõ về nó. Bài viết này sẽ cung cấp cho bạn những thông tin chi tiết và đầy đủ nhất về kỹ thuật bơm rửa bàng quang, từ định nghĩa, mục đích, quy trình thực hiện đến những lưu ý quan trọng để đảm bảo an toàn và hiệu quả.

Bơm Rửa Bàng Quang Là Gì?

Bơm rửa bàng quang là một thủ thuật y tế, trong đó dung dịch được đưa vào bàng quang thông qua ống thông tiểu (catheter) và sau đó được rút ra ngoài. Quá trình này được lặp lại nhiều lần cho đến khi dung dịch rút ra sạch.

Định Nghĩa Bơm Rửa Bàng Quang

Cụ thể hơn, bơm rửa bàng quang là quá trình sử dụng một lượng dung dịch vô trùng (thường là nước muối sinh lý) được đưa vào bàng quang qua đường niệu đạo bằng ống thông tiểu. Sau một khoảng thời gian nhất định, dung dịch này sẽ được dẫn lưu ra ngoài, mang theo các chất cặn bẩn, máu cục, mủ hoặc các tác nhân gây viêm nhiễm. Quá trình này có thể được lặp lại nhiều lần tùy thuộc vào tình trạng bệnh lý và chỉ định của bác sĩ.

Mục Đích Của Bơm Rửa Bàng Quang

Bơm rửa bàng quang được thực hiện với nhiều mục đích khác nhau, bao gồm:

• Làm sạch bàng quang: Loại bỏ máu cục, mủ, cặn bẩn, vi khuẩn và các chất cặn lắng đọng trong bàng quang, giúp ngăn ngừa nhiễm trùng và cải thiện tình trạng bệnh.
• Đưa thuốc vào bàng quang: Trong một số trường hợp, bác sĩ có thể sử dụng kỹ thuật bơm rửa để đưa trực tiếp thuốc vào bàng quang, ví dụ như thuốc kháng sinh trong điều trị nhiễm trùng đường tiết niệu hoặc thuốc chống ung thư trong điều trị ung thư bàng quang.
• Lấy mẫu nước tiểu để xét nghiệm: Trong một số tình huống đặc biệt, khi không thể lấy nước tiểu bằng phương pháp thông thường, bơm rửa bàng quang có thể được sử dụng để lấy mẫu nước tiểu vô trùng để xét nghiệm.

Các Trường Hợp Cần Bơm Rửa Bàng Quang

Bơm rửa bàng quang được chỉ định trong một số trường hợp lâm sàng cụ thể, bao gồm:

Sau Phẫu Thuật Bàng Quang/Tiết Niệu

Đây là một trong những chỉ định phổ biến nhất của bơm rửa bàng quang. Sau các phẫu thuật liên quan đến bàng quang hoặc đường tiết niệu, như:

• Sau phẫu thuật cắt đốt nội soi tuyến tiền liệt (TURP): Sau phẫu thuật này, thường có tình trạng chảy máu và hình thành cục máu đông trong bàng quang. Bơm rửa bàng quang giúp loại bỏ các cục máu đông này, ngăn ngừa tắc nghẽn đường tiểu và giảm nguy cơ nhiễm trùng.
• Sau phẫu thuật bàng quang: Các phẫu thuật khác liên quan đến bàng quang cũng có thể cần đến bơm rửa để làm sạch bàng quang và đảm bảo quá trình hồi phục diễn ra tốt đẹp.

Viêm Bàng Quang Xuất Huyết

Viêm bàng quang xuất huyết là tình trạng viêm nhiễm bàng quang kèm theo chảy máu. Máu có thể tích tụ trong bàng quang và tạo thành cục máu đông, gây tắc nghẽn và khó chịu. Bơm rửa bàng quang giúp loại bỏ các cục máu đông này và giảm các triệu chứng khó chịu cho bệnh nhân.

Bí Tiểu Do Tắc Nghẽn

Bí tiểu là tình trạng không thể đi tiểu được do đường tiểu bị tắc nghẽn. Nguyên nhân tắc nghẽn có thể do sỏi niệu đạo, u xơ tuyến tiền liệt hoặc các nguyên nhân khác. Bơm rửa bàng quang có thể được sử dụng để thông tắc đường tiểu và giúp bệnh nhân đi tiểu trở lại.

Nhiễm Trùng Đường Tiết Niệu Tái Phát

Trong một số trường hợp nhiễm trùng đường tiết niệu tái phát, bơm rửa bàng quang kết hợp với việc đưa thuốc kháng sinh trực tiếp vào bàng quang có thể giúp tăng hiệu quả điều trị và giảm nguy cơ tái phát.

Chuẩn Bị Trước Khi Bơm Rửa Bàng Quang

Để đảm bảo quá trình bơm rửa bàng quang diễn ra an toàn và hiệu quả, cần có sự chuẩn bị kỹ lưỡng về cả dụng cụ và bệnh nhân.

Chuẩn Bị Về Dụng Cụ

Các dụng cụ cần thiết cho quá trình bơm rửa bàng quang bao gồm:

• Catheter (ống thông tiểu): Đây là ống mềm, được đưa vào bàng quang qua niệu đạo để dẫn lưu nước tiểu và đưa dung dịch rửa vào. Có nhiều loại catheter với kích cỡ khác nhau, được lựa chọn tùy thuộc vào từng bệnh nhân.
• Túi đựng nước tiểu: Được kết nối với catheter để thu thập nước tiểu và dung dịch rửa được dẫn lưu ra ngoài.
• Dung dịch rửa: Thường sử dụng nước muối sinh lý 0.9% vì tính tương thích sinh học cao và ít gây kích ứng. Trong một số trường hợp, có thể sử dụng các dung dịch sát khuẩn nhẹ theo chỉ định của bác sĩ.
• Ống tiêm: Được sử dụng để bơm dung dịch rửa vào bàng quang.
• Găng tay vô khuẩn: Đảm bảo vô khuẩn trong quá trình thực hiện thủ thuật.
• Dung dịch sát khuẩn tay: Để sát khuẩn tay của người thực hiện thủ thuật.

Chuẩn Bị Bệnh Nhân

Việc chuẩn bị bệnh nhân cũng rất quan trọng, bao gồm:

• Giải thích rõ quy trình cho bệnh nhân: Bác sĩ hoặc điều dưỡng cần giải thích rõ về mục đích, quy trình và các bước thực hiện của thủ thuật cho bệnh nhân hiểu và hợp tác.
• Vệ sinh vùng sinh dục: Bệnh nhân cần được vệ sinh sạch sẽ vùng sinh dục trước khi tiến hành thủ thuật để giảm nguy cơ nhiễm trùng.
• Đảm bảo tư thế bệnh nhân thoải mái: Bệnh nhân thường được đặt ở tư thế nằm ngửa, hai chân co nhẹ để tạo điều kiện thuận lợi cho việc đặt catheter

Quy Trình Bơm Rửa Bàng Quang (Tiếp tục)

Sau khi đã chuẩn bị đầy đủ dụng cụ và bệnh nhân, quy trình bơm rửa bàng quang sẽ được tiến hành theo các bước sau:

Đặt Catheter (Ống Thông Tiểu)

Đây là bước đầu tiên và quan trọng, đòi hỏi sự cẩn thận và kỹ thuật vô khuẩn tuyệt đối.

1. Vô khuẩn tay: Người thực hiện cần rửa tay sạch sẽ và sát khuẩn bằng dung dịch sát khuẩn.
2. Sử dụng găng tay vô khuẩn: Đeo găng tay vô khuẩn trước khi tiến hành thủ thuật.
3. Bôi trơn catheter: Bôi một lớp gel bôi trơn vô khuẩn lên đầu catheter để giảm ma sát và giúp việc đưa catheter vào niệu đạo dễ dàng hơn.
4. Đưa catheter vào niệu đạo: Nhẹ nhàng đưa catheter vào niệu đạo của bệnh nhân. Ở nam giới, cần kéo nhẹ dương vật lên trên để làm thẳng niệu đạo.
5. Đưa catheter vào bàng quang: Tiếp tục đẩy catheter vào cho đến khi nước tiểu chảy ra, cho thấy đầu catheter đã vào đến bàng quang.

Bơm Dung Dịch Rửa Vào Bàng Quang

Sau khi catheter đã được đặt đúng vị trí, dung dịch rửa sẽ được bơm vào bàng quang.

1. Kết nối ống tiêm với catheter: Kết nối ống tiêm chứa dung dịch rửa với đầu ngoài của catheter.
2. Bơm dung dịch rửa vào bàng quang: Bơm từ từ dung dịch rửa vào bàng quang. Lượng dung dịch bơm vào thường là 50-100ml cho mỗi lần, tùy thuộc vào tình trạng bệnh lý và dung tích bàng quang của bệnh nhân. Tốc độ bơm dung dịch cần chậm rãi để tránh gây khó chịu hoặc co thắt bàng quang cho bệnh nhân.

Rút Dung Dịch Rửa Ra

Sau khi dung dịch đã được bơm vào bàng quang, nó sẽ được dẫn lưu ra ngoài.

1. Hạ thấp ống tiêm hoặc túi đựng nước tiểu: Hạ thấp ống tiêm hoặc túi đựng nước tiểu xuống dưới mức bàng quang để dung dịch tự chảy ra theo trọng lực.
2. Quan sát màu sắc và tính chất của dung dịch rút ra: Quan sát màu sắc, độ trong và các thành phần có trong dung dịch rút ra (ví dụ: máu cục, mủ, cặn bẩn). Đây là thông tin quan trọng giúp bác sĩ đánh giá hiệu quả của việc bơm rửa.

Lặp Lại Quy Trình

Quy trình bơm dung dịch vào và rút ra sẽ được lặp lại nhiều lần cho đến khi dung dịch rút ra trở nên sạch. Số lần lặp lại phụ thuộc vào tình trạng bệnh lý và chỉ định của bác sĩ. Trong quá trình bơm rửa, cần theo dõi chặt chẽ lượng dịch vào và dịch ra để đảm bảo cân bằng dịch cho bệnh nhân.

Những Lưu Ý Quan Trọng Trong Và Sau Khi Bơm Rửa Bàng Quang

Để đảm bảo an toàn và hiệu quả của thủ thuật, cần tuân thủ nghiêm ngặt các lưu ý sau:

Vô Khuẩn Tuyệt Đối

Vô khuẩn là yếu tố then chốt để ngăn ngừa nhiễm trùng trong quá trình bơm rửa bàng quang. Tất cả các dụng cụ tiếp xúc với đường tiết niệu của bệnh nhân phải được vô khuẩn. Người thực hiện thủ thuật cũng phải tuân thủ nghiêm ngặt các quy tắc vô khuẩn.

Theo Dõi Sát Tình Trạng Bệnh Nhân

Trong suốt quá trình bơm rửa, cần theo dõi sát các dấu hiệu sinh tồn của bệnh nhân (mạch, nhiệt độ, huyết áp), cũng như tình trạng đau, khó chịu hoặc bất kỳ dấu hiệu bất thường nào.

Xử Lý Các Biến Chứng Có Thể Xảy Ra

Mặc dù hiếm gặp, nhưng một số biến chứng có thể xảy ra trong quá trình bơm rửa bàng quang, bao gồm:

• Chảy máu: Có thể xảy ra do tổn thương niêm mạc niệu đạo hoặc bàng quang.
• Nhiễm trùng: Do vi khuẩn xâm nhập vào đường tiết niệu.
• Tổn thương niệu đạo: Do đặt catheter không đúng cách.

Nếu phát hiện bất kỳ biến chứng nào, cần báo ngay cho bác sĩ để được xử lý kịp thời.

Chăm Sóc Sau Bơm Rửa

Sau khi kết thúc quá trình bơm rửa, cần:

• Vệ sinh vùng sinh dục cho bệnh nhân.
• Theo dõi lượng nước tiểu của bệnh nhân để đảm bảo chức năng tiết niệu hoạt động bình thường.

Những câu hỏi thường gặp FAQs

Bơm rửa bàng quang có đau không? 

Quá trình đặt catheter có thể gây một chút khó chịu, nhưng thường không đau nếu được thực hiện đúng kỹ thuật và sử dụng chất bôi trơn. Trong quá trình bơm rửa, bạn có thể cảm thấy căng tức nhẹ ở vùng bụng dưới. Nếu bạn cảm thấy đau, hãy báo ngay cho bác sĩ hoặc điều dưỡng.

Bơm rửa bàng quang mất bao lâu?

Thời gian bơm rửa bàng quang phụ thuộc vào tình trạng bệnh lý và lượng dịch cần rửa. Thông thường, quá trình này mất khoảng 20-30 phút.

Có những biến chứng nào có thể xảy ra sau bơm rửa bàng quang?

Một số biến chứng hiếm gặp có thể xảy ra bao gồm nhiễm trùng đường tiết niệu, tổn thương niệu đạo và chảy máu. Tuy nhiên, nếu thủ thuật được thực hiện đúng kỹ thuật và tuân thủ các quy tắc vô khuẩn, nguy cơ biến chứng là rất thấp.

Tôi có thể tự bơm rửa bàng quang tại nhà không?

Tuyệt đối không. Bơm rửa bàng quang là một thủ thuật y tế cần được thực hiện trong môi trường y tế bởi nhân viên y tế được đào tạo. Tự thực hiện tại nhà có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm.

Nguồn: Tổng hợp