Chẩn đoán bệnh hội chứng buồng trứng đa nang

Hội chứng buồng trứng đa nang là gì?

Hội chứng buồng trứng đa nang (PCOS) là một rối loạn nội tiết phổ biến ở phụ nữ trong độ tuổi sinh sản, được đặc trưng bởi sự không rụng trứng hoặc rụng trứng không đều, sự tăng sản xuất hormone androgen (gây ra các dấu hiệu như rậm lông, mụn trứng cá), và sự hiện diện của nhiều nang nhỏ trong buồng trứng. PCOS thường liên quan đến kháng insulin và béo phì.

• Tần suất: PCOS ảnh hưởng đến khoảng 5-10% phụ nữ trong độ tuổi sinh sản.
• Sinh bệnh học: Nguyên nhân của PCOS chưa được xác định rõ ràng, nhưng có thể liên quan đến cả yếu tố di truyền và môi trường. Một số nghiên cứu cho thấy rối loạn chức năng của enzyme cytochrome P450c17 có thể góp phần vào sự tăng sản xuất androgen.
• Chẩn đoán: Chẩn đoán dựa trên các tiêu chuẩn lâm sàng, đo lường hormone, và hình ảnh học để loại trừ các bệnh lý khác.

Dấu hiệu buồng trứng đa nang

Các dấu hiệu của PCOS thường bắt đầu trong tuổi dậy thì và có thể trở nên nghiêm trọng hơn theo thời gian:

• Rối loạn kinh nguyệt: Kinh nguyệt không đều, thiểu kinh (chu kỳ > 35 ngày), vô kinh (không có kinh > 6 tháng), hoặc vòng kinh ngắn (< 24 ngày).
• Tăng sản xuất androgen: Các biểu hiện của tăng androgen bao gồm rậm lông, mụn trứng cá, và hói đầu kiểu nam giới.
• Béo phì: Thường là béo phì trung tâm, được đánh giá bằng chỉ số BMI (chỉ số khối cơ thể, > 25kg/m2) và tỉ số eo hông (WHR > 0,85).
• Các triệu chứng khác: Tăng cân, mệt mỏi, giấc ngủ rối loạn, trầm cảm, lo lắng, và các vấn đề về da như bệnh da gai đen (acanthosis nigricans) do kháng insulin.

Cách chẩn đoán hội chứng buồng trứng đa nang

Chẩn đoán PCOS dựa trên các tiêu chuẩn của Rotterdam, bao gồm ít nhất hai trong ba tiêu chí sau:

• Rối loạn phóng noãn: Kinh nguyệt không đều hoặc vô kinh. Rối loạn kinh nguyệt có thể biểu hiện dưới dạng kinh thưa (chu kỳ > 35 ngày) hoặc vô kinh (không có kinh > 6 tháng).
• Cường androgen: Biểu hiện lâm sàng (rậm lông, mụn trứng cá) hoặc xét nghiệm (tăng nồng độ testosterone).
• Hình ảnh học: Sự hiện diện của ≥12 nang nhỏ (2-9mm) trong mỗi buồng trứng hoặc tăng thể tích buồng trứng (>10ml).

Chi tiết chẩn đoán:

• Siêu âm: Siêu âm buồng trứng để phát hiện nhiều nang nhỏ và đánh giá thể tích buồng trứng. Một số lưu ý khi siêu âm:
  • Không sử dụng thuốc ngừa thai hoặc thuốc kích thích buồng trứng trong 3 tháng trước khi siêu âm.
  • Nếu có nang lớn hơn 10mm, cần thực hiện lại siêu âm trong chu kỳ tiếp theo.
  • Thời điểm siêu âm tốt nhất là vào ngày 3-5 của chu kỳ đối với phụ nữ có kinh nguyệt đều hoặc bất kỳ thời điểm nào đối với phụ nữ có kinh nguyệt không đều.
  • Thể tích buồng trứng được tính bằng công thức: (0,5 x chiều dài x chiều rộng x độ dày)​.
• Xét nghiệm hormone: Đo nồng độ testosterone tự do có giá trị dự báo cao hơn. Chỉ số testosterone tự do (Free Testosterone Index – FTI) được khuyến cáo sử dụng để chẩn đoán cường androgen. Công thức tính FTI: FTI = Testosterone toàn phần / SHBG x 100 (SHBG: Sex Hormone-Binding Globulin). FTI > 6 được chẩn đoán là cường androgen​.

Điều trị hội chứng buồng trứng đa nang

Điều trị PCOS thường tập trung vào việc quản lý các triệu chứng và ngăn ngừa các biến chứng lâu dài:

• Thay đổi lối sống: Giảm cân thông qua chế độ ăn kiêng và tập thể dục có thể cải thiện các triệu chứng và giảm kháng insulin​.
• Thuốc: Sử dụng thuốc tránh thai để điều chỉnh kinh nguyệt, thuốc chống androgen để giảm rậm lông và mụn trứng cá, và metformin để cải thiện kháng insulin​.
• Điều trị sinh sản: Nếu mong muốn có con, các phương pháp điều trị như dùng thuốc kích thích rụng trứng hoặc công nghệ hỗ trợ sinh sản có thể được áp dụng​.

Kết luận

Hội chứng buồng trứng đa nang là một rối loạn phức tạp và cần được chẩn đoán chính xác và điều trị kịp thời để giảm thiểu các biến chứng lâu dài. Sự hợp tác giữa bác sĩ và bệnh nhân là rất quan trọng trong việc quản lý bệnh này. Các biện pháp thay đổi lối sống và sử dụng thuốc có thể giúp cải thiện chất lượng cuộc sống của người bệnh.

Xin lưu ý: Thông tin trong bài viết chỉ mang tính chất tham khảo. Độc giả vui lòng liên hệ với Bác sĩ, Dược sĩ hoặc chuyên viên y tế để được tư vấn cụ thể và chính xác nhất.