Hội chứng sợ kim tiêm: tìm hiểu về aichmophobia và trypanophobia trong y học

Được biết đến trong y học với tên gọi Aichmophobia hoặc Belonephobia, hội chứng sợ kim tiêm là một nỗi ám ảnh về kim tiêm và những vật sắc nhọn tương tự. Đồng thời, nó còn là sự sợ hãi cực đoan với những thủ tục y tế liên quan đến tiêm chích. Hãy cùng tìm hiểu thông tin chi tiết về hội chứng này thông qua bài viết dưới đây.

Hội chứng sợ kim tiêm là gì?

Hội chứng sợ kim tiêm, hay còn gọi là Trypanophobia hoặc Belonephobia, là tình trạng mà những người mắc phải có các nỗi sợ dữ dội và ám ảnh về kim tiêm. Sự sợ hãi này khiến họ từ chối tiêm ngừa, gây mê hay truyền dịch qua đường tĩnh mạch và thay thế bằng việc sử dụng thuốc uống hoặc các phương pháp khác.

“Hội chứng sợ kim tiêm đi kèm với những nỗi sợ về các thủ thuật y tế khác như sợ máu, bệnh viện, phẫu thuật và cả việc uống thuốc.”

Ngoài ra, hội chứng sợ vật nhọn (Aichmophobia) cũng có thể phát triển thành hội chứng sợ kim tiêm (Trypanophobia). Tuy nhiên, sợ kim tiêm không nhất thiết có nghĩa là sợ hãi các vật nhọn khác như kéo, dao, bút,…

Trong Sổ tay chẩn đoán và thống kê các rối loạn tâm thần DSM-5 năm 1994, hội chứng sợ kim tiêm đã được công nhận là một rối loạn ám ảnh. Thống kê cho thấy khoảng 16% dân số Hoa Kỳ phải đối mặt với hội chứng sợ kim tiêm và 7% trong số đó từ chối tiêm chủng do bị nỗi sợ chi phối.

“Hội chứng sợ kim tiêm cần được chữa trị kịp thời để tránh những ảnh hưởng lâu dài đối với sức khỏe.”

Mặc dù có những trường hợp nỗi sợ này cơ bản giảm đi khi trưởng thành, tuy nhiên, các bác sĩ vẫn khuyến khích điều trị vì trẻ nhỏ cần tiêm ngừa và có thể cần can thiệp y tế khi cần thiết. Hội chứng sợ kim tiêm gắn liền với những nỗi sợ dữ đội và ám ảnh về kim tiêm.

Nguyên nhân của hội chứng sợ kim tiêm

Hiện nay, các chuyên gia vẫn chưa xác định được nguyên nhân cụ thể dẫn đến rối loạn ám ảnh và hội chứng sợ kim tiêm. Tuy nhiên, một số yếu tố đã được xác định góp phần vào việc xác định mức độ sợ hãi và ám ảnh về hội chứng này:

• Di truyền: Hội chứng sợ kim tiêm có mối quan hệ mật thiết với yếu tố di truyền. Tuy nhiên, theo các chuyên gia, hội chứng này ít liên quan đến di truyền mặt sinh học mà chủ yếu do trẻ học theo phản ứng của bố mẹ và người thân. Do đó, nếu trong gia đình có thành viên mắc phải hội chứng sợ kim tiêm, trẻ em cũng sẽ ám ảnh và sợ hãi khi thấy kim tiêm.
• Sự kiện trong quá khứ: Một nỗi sợ vô lý có thể liên quan đến những sự kiện bạn từng trải qua trong quá khứ như dị ứng kim tiêm, gặp phải tình trạng gãy kim tiêm,… Từ đó, tạo ra sự nhạy cảm quá mức trong não bộ với kim tiêm, dẫn đến nỗi sợ hãi và ám ảnh cực đoan.
• Quá trình tiến hóa: Các vật sắc nhọn có khả năng gây chảy máu và trầy xước. Gen biến đổi của một số người sẽ giúp họ nhận thức được mối nguy hiểm từ kim tiêm.
• Quá mẫn cảm với cơn đau: Khả năng chịu đau khác biệt ở mỗi cá nhân và có một số người quá mẫn cảm. Những người gặp tình trạng này có nguy cơ cao mắc hội chứng sợ kim tiêm và sợ phẫu thuật.
• Phản xạ thần kinh phế vị: Đây là nguyên nhân phổ biến nhất dẫn đến tình trạng ngất xỉu. Khi nhìn thấy máu hoặc kim tiêm, phản ứng này sẽ bắt đầu được kích hoạt. Cơ thể sẽ giãn mạch, dẫn đến tụt huyết áp hoặc nhịp tim chậm.

“Hội chứng sợ kim tiêm cũng có thể bắt nguồn từ tính cách bi quan, lo lắng, tiêu cực và quá nhạy cảm”

Biểu hiện của hội chứng sợ kim tiêm

Những người mắc phải hội chứng sợ kim tiêm sẽ có một số biểu hiện như sau:

• Ít khi đề cập đến kim tiêm hay các thủ thuật y tế.
• Luôn cảm thấy sợ hãi, lo lắng khi người khác nhắc đến kim tiêm.
• Cảm thấy hoảng sợ, lo lắng khi nghĩ về việc phải tiêm ngừa, lấy máu,…
• Cố gắng tránh né các trường hợp liên quan đến kim tiêm như tiêm chủng hay dùng thuốc uống thay vì tiêm.
• Có thể sợ đến mức tránh khỏi bệnh viện và phòng khám vì lo sợ sẽ phải đối mặt với kim tiêm.

Cách điều trị hội chứng sợ kim tiêm

Hội chứng sợ kim tiêm được điều trị tương tự như các rối loạn lo âu và ám ảnh khác. Trong đó, liệu pháp tâm lý và sử dụng thuốc là hai biện pháp hỗ trợ quan trọng:

• Liệu pháp tâm lý: Đây là phương pháp tối ưu nhất dành cho những người mắc phải rối loạn lo âu và ám ảnh sợ hãi về kim tiêm. Liệu pháp tâm lý giúp giảm sự đáng sợ và bình thường hóa quá trình lấy máu hay tiêm ngừa. Ngoài ra, phương pháp này còn giúp giải tỏa tâm lý, xây dựng thói quen tốt và củng cố hiểu biết đúng đắn về kim tiêm.
• Thuốc hỗ trợ: Nếu bệnh nhân có hoảng loạn và sợ hãi vượt quá mức cho phép, bác sĩ có thể xem xét sử dụng thuốc. Các loại thuốc an thần, chống trầm cảm và chẹn beta có thể được sử dụng để giúp cải thiện tình trạng.

Những thông tin trên là sự tổng hợp và đánh giá về hội chứng sợ kim tiêm. Hy vọng bài viết đã giúp bạn hiểu rõ hơn về tình trạng này và tìm ra phương pháp cải thiện hiệu quả nhất. (Minh Hạnh tham khảo)

Câu hỏi thường gặp:

1. Hội chứng sợ kim tiêm là gì?

Hội chứng sợ kim tiêm, hay còn gọi là Trypanophobia hoặc Belonephobia, là tình trạng mà những người mắc phải có các nỗi sợ dữ dội và ám ảnh về kim tiêm.

2. Hội chứng sợ kim tiêm có ảnh hưởng đến việc tiêm ngừa hay chữa bệnh không?

Đúng, những người mắc phải hội chứng sợ kim tiêm thường từ chối tiêm ngừa, gây mê hay truyền dịch qua đường tĩnh mạch và thay thế bằng việc sử dụng thuốc uống hoặc các phương pháp khác.

3. Hội chứng sợ kim tiêm có liên quan đến di truyền không?

Không có sự liên quan mật thiết đến yếu tố di truyền. Hội chứng sợ kim tiêm chủ yếu do trẻ học theo phản ứng của bố mẹ và người thân.

4. Phương pháp nào giúp điều trị hội chứng sợ kim tiêm?

Hội chứng sợ kim tiêm có thể được điều trị bằng liệu pháp tâm lý và sử dụng thuốc hỗ trợ, tùy theo tình trạng của bệnh nhân.

5. Hội chứng sợ kim tiêm có thể bị giảm đi khi trưởng thành không?

Có những trường hợp sợ kim tiêm cơ bản giảm đi khi trưởng thành, tuy nhiên, các bác sĩ vẫn khuyến khích điều trị vì trẻ nhỏ cần tiêm ngừa và có thể cần can thiệp y tế khi cần thiết.

Nguồn: Tổng hợp