Sofosbuvir và Velpatasvir là một sự kết hợp hoạt chất đã tạo nên cuộc cách mạng trong điều trị viêm gan C mãn tính. Bộ đôi kháng virus trực tiếp (DAA) này, thường được biết đến với biệt dược phổ biến là Epclusa, mang lại tỷ lệ chữa khỏi bệnh cao đáng kinh ngạc cho tất cả các genotype viêm gan C. Nếu bạn hoặc người thân đang đối mặt với căn bệnh này, việc hiểu rõ về Sofosbuvir và Velpatasvir là cực kỳ quan trọng. Bài viết này sẽ đi sâu vào cách chúng hoạt động, những trường hợp nào được chỉ định, cách sử dụng đúng, các tương tác cần tránh và những lưu ý thiết yếu để bạn đạt được hiệu quả điều trị tối đa.

Giới Thiệu Chung & Mô Tả Hoạt Chất

Sofosbuvir và Velpatasvir là gì?

Sofosbuvir và Velpatasvir là hai hoạt chất riêng biệt được bào chế trong cùng một viên thuốc để tạo thành một liệu pháp phối hợp liều cố định. Đây là một phần của thế hệ thuốc kháng virus trực tiếp (DAA) mới, được thiết kế để tấn công virus viêm gan C (HCV) ở các giai đoạn khác nhau trong chu trình sống của nó.

Sự ra đời của bộ đôi này, đặc biệt là dưới dạng biệt dược Epclusa, đã đánh dấu một bước ngoặt lớn trong y học. Trước đây, việc điều trị viêm gan C thường kéo dài, có nhiều tác dụng phụ và tỷ lệ chữa khỏi không cao. Giờ đây, với sự kết hợp này, bệnh nhân có cơ hội chữa khỏi lên đến trên 95% chỉ sau một liệu trình ngắn.

Sơ lược về cơ chế tác động kép

Điểm mạnh của Sofosbuvir và Velpatasvir nằm ở cơ chế tác động kép độc đáo của chúng:

• Sofosbuvir nhắm mục tiêu vào enzyme NS5B polymerase của virus.
• Velpatasvir tập trung ức chế protein NS5A của virus.

Sự phối hợp này không chỉ tăng cường hiệu quả diệt virus mà còn tạo ra một “rào cản” cao chống lại sự phát triển đề kháng của virus, giúp liệu trình điều trị trở nên mạnh mẽ và đáng tin cậy hơn.

Chỉ Định

Sofosbuvir và Velpatasvir có chỉ định Sofosbuvir và Velpatasvir rộng rãi, giúp rất nhiều bệnh nhân viêm gan C có cơ hội được chữa khỏi.

Điều trị viêm gan C mãn tính (Chronic Hepatitis C – HCV)

• Đối tượng: Thuốc được chỉ định cho người lớn và trẻ em từ 3 tuổi trở lên bị nhiễm virus viêm gan C mãn tính.
• Phổ genotype rộng: Đây là một trong những ưu điểm lớn nhất của sự kết hợp này. Sofosbuvir và Velpatasvir có khả năng điều trị tất cả 6 genotype viêm gan C chính (genotype 1, 2, 3, 4, 5, và 6). Điều này giúp việc điều trị trở nên đơn giản hơn, không cần phải xét nghiệm xác định genotype quá chi tiết trước khi bắt đầu.
• Tình trạng xơ gan:
  • Thuốc hiệu quả cho bệnh nhân không có xơ gan.
  • Đối với bệnh nhân xơ gan còn bù (Child-Pugh A), thuốc vẫn được sử dụng đơn độc.
  • Với bệnh nhân xơ gan mất bù (Child-Pugh B hoặc C), Sofosbuvir và Velpatasvir thường được sử dụng kết hợp với Ribavirin để tăng cường hiệu quả và tỷ lệ đạt đáp ứng virus bền vững (SVR).

Bệnh nhân có đồng nhiễm HIV-1

Sofosbuvir và Velpatasvir đã được chứng minh là an toàn và hiệu quả ở những bệnh nhân đồng nhiễm HCV và HIV-1. Việc quản lý hai bệnh lý cùng lúc đòi hỏi sự theo dõi chặt chẽ và đánh giá tương tác thuốc với các thuốc kháng HIV.

Bệnh nhân sau ghép gan

Thuốc cũng được chỉ định cho những bệnh nhân bị tái nhiễm HCV sau khi đã trải qua phẫu thuật ghép gan, với điều kiện bệnh nhân không bị xơ gan hoặc chỉ bị xơ gan còn bù.

Không có tác dụng với các bệnh virus khác

Điều quan trọng cần lưu ý là Sofosbuvir và Velpatasvir chỉ được dùng để điều trị viêm gan C. Chúng không có tác dụng đối với các bệnh nhiễm virus khác như cảm lạnh thông thường, cúm, hoặc viêm gan B.

Dược Lực Học

Dược lực học Sofosbuvir và Dược lực học Velpatasvir giải thích cách hai hoạt chất này cùng nhau tấn công và tiêu diệt virus viêm gan C ở cấp độ phân tử.

Cơ chế tác dụng chi tiết của Sofosbuvir

Sofosbuvir là một loại tiền thuốc nucleotide analog. Sau khi bạn uống, nó sẽ được hấp thu và chuyển hóa bên trong các tế bào gan thành dạng có hoạt tính sinh học là uridine triphosphate analog (còn gọi là GS-461203).

GS-461203 hoạt động như một chất nền giả (false substrate) cho enzyme NS5B RNA polymerase của virus viêm gan C. Enzyme NS5B này chịu trách nhiệm sao chép RNA của virus, một bước quan trọng trong chu trình nhân lên của nó. Khi GS-461203 được đưa vào chuỗi RNA đang được sao chép của virus, nó sẽ làm ngừng quá trình kéo dài chuỗi (chain termination). Điều này ngăn chặn virus viêm gan C tạo ra các bản sao di truyền của chính nó, từ đó ức chế sự nhân lên của virus một cách hiệu quả.

Điểm đặc biệt là GS-461203 tác động chọn lọc lên enzyme của virus mà không ảnh hưởng đáng kể đến polymerase DNA/RNA của tế bào người, giúp giảm thiểu tác dụng phụ.

Cơ chế tác dụng chi tiết của Velpatasvir

Velpatasvir là một chất ức chế protein NS5A. Protein NS5A là một protein đa chức năng của virus viêm gan C đóng vai trò quan trọng trong hai quá trình chính:

1. Nhân lên của RNA virus: NS5A cần thiết cho quá trình sao chép bộ gen RNA của virus.
2. Lắp ráp hạt virus: Nó cũng tham gia vào quá trình lắp ráp các hạt virus mới.

Bằng cách gắn vào và ức chế protein NS5A, Velpatasvir phá vỡ cả hai quá trình này. Điều này ngăn chặn sự hình thành các hạt virus truyền nhiễm mới, từ đó làm giảm tải lượng virus và khả năng lây lan của bệnh.

Tác dụng hiệp đồng và phổ pangenotypic

Sự kết hợp của Sofosbuvir và Velpatasvir tạo ra một tác dụng hiệp đồng mạnh mẽ. Hai hoạt chất này nhắm vào các mục tiêu khác nhau và độc lập trên virus viêm gan C, tăng cường hiệu quả kháng virus tổng thể. Điều này cũng góp phần vào khả năng điều trị tất cả các genotype viêm gan C (pangenotypic), làm cho phác đồ này trở nên đơn giản và hiệu quả hơn rất nhiều so với các phác đồ trước đây.

Rào cản đề kháng

Việc tấn công virus viêm gan C bằng hai cơ chế khác nhau đồng thời cũng giúp tạo ra một rào cản đề kháng cao. Để virus phát triển khả năng kháng lại phác đồ này, nó cần phải phát triển các đột biến ở cả hai mục tiêu (NS5B và NS5A) cùng một lúc, điều này khó xảy ra hơn nhiều so với việc chỉ phát triển đề kháng với một loại thuốc. Điều này giúp tăng tỷ lệ thành công của việc điều trị viêm gan C.

Dược Động Học

Dược động học Sofosbuvir và Dược động học Velpatasvir mô tả cách hai hoạt chất này được hấp thu, phân bố, chuyển hóa và thải trừ trong cơ thể bạn.

Hấp thu

• Sofosbuvir: Sau khi bạn uống, Sofosbuvir được hấp thu nhanh chóng từ đường tiêu hóa. Nồng độ đỉnh của tiền thuốc Sofosbuvir trong huyết tương thường đạt được sau khoảng 0.5 đến 2 giờ. Sau đó, nó được chuyển hóa thành chất có hoạt tính (GS-461203) và chất chuyển hóa chính không hoạt tính (GS-331007), với nồng độ đỉnh của GS-331007 đạt được sau khoảng 2 đến 4 giờ.
• Velpatasvir: Hấp thu của Velpatasvir diễn ra ở mức độ trung bình. Nồng độ đỉnh trong huyết tương của nó thường đạt được khoảng 3 giờ sau khi uống.
• Bạn có thể uống thuốc cùng hoặc không cùng thức ăn. Tuy nhiên, việc uống thuốc cùng thức ăn có thể làm tăng nhẹ nồng độ của Velpatasvir trong máu, điều này có thể giúp giảm một số tác dụng phụ tiêu hóa.

Phân bố

• Sofosbuvir/GS-331007: Cả Sofosbuvir và chất chuyển hóa chính của nó (GS-331007) đều gắn kết protein huyết tương ở mức độ thấp. Điều này cho phép chúng phân bố tự do hơn trong các mô, đặc biệt là vào tế bào gan, nơi diễn ra hoạt tính kháng virus.
• Velpatasvir: Velpatasvir gắn kết protein huyết tương rất cao (trên 99.5%). Nó phân bố rộng rãi trong cơ thể.

Chuyển hóa

• Sofosbuvir: Là một tiền thuốc, Sofosbuvir trải qua quá trình chuyển hóa mạnh mẽ trong tế bào gan để tạo ra dạng triphosphate có hoạt tính (GS-461203). Phần lớn Sofosbuvir cũng được chuyển hóa thành chất không hoạt tính GS-331007.
• Velpatasvir: Velpatasvir được chuyển hóa chủ yếu bởi các enzyme Cytochrome P450 (CYP) trong gan, bao gồm CYP3A4, CYP2B6 và CYP2C8. Tuy nhiên, mức độ chuyển hóa của Velpatasvir là tương đối thấp.

Thải trừ

• Sofosbuvir/GS-331007: Chất chuyển hóa chính của Sofosbuvir (GS-331007) được thải trừ chủ yếu qua thận. Thời gian bán thải của Sofosbuvir là rất ngắn (khoảng 0.5 giờ), trong khi chất chuyển hóa không hoạt tính GS-331007 có thời gian bán thải dài hơn, khoảng 27 giờ.
• Velpatasvir: Velpatasvir chủ yếu được thải trừ qua phân (khoảng 94% liều). Một lượng rất nhỏ (khoảng 0.4%) được thải trừ qua nước tiểu. Thời gian bán thải của Velpatasvir là khoảng 15 giờ.

Tương Tác Thuốc

Tương tác thuốc Sofosbuvir và tương tác thuốc Velpatasvir là một khía cạnh cực kỳ quan trọng cần được xem xét cẩn thận trước và trong quá trình điều trị viêm gan C. Một số tương tác có thể làm giảm hiệu quả của thuốc hoặc gây ra các tác dụng phụ nghiêm trọng.

Tương tác quan trọng cần tránh hoặc điều chỉnh

• Amiodarone: Đây là một loại thuốc chống loạn nhịp tim. Việc dùng Amiodarone đồng thời với Sofosbuvir và Velpatasvir (hoặc các DAA khác chứa Sofosbuvir) có thể gây ra nhịp tim chậm nghiêm trọng (bradycardia), thậm chí đe dọa tính mạng hoặc cần phải cấy máy tạo nhịp tim. Do đó, không khuyến cáo dùng đồng thời. Nếu bắt buộc phải dùng, bạn sẽ cần được theo dõi tim mạch chặt chẽ (có thể cần nhập viện theo dõi 48 giờ).
• Thuốc ức chế bơm proton (PPIs) và kháng acid: Các thuốc này (ví dụ: omeprazole, lansoprazole, pantoprazole) làm giảm acid dạ dày, từ đó có thể làm giảm đáng kể sự hấp thu và nồng độ của Velpatasvir trong máu, dẫn đến mất hiệu quả điều trị. Không khuyến cáo dùng đồng thời PPIs với Epclusa. Nếu bạn cần dùng thuốc kháng acid, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ.
• Thuốc cảm ứng mạnh P-glycoprotein (P-gp) và/hoặc CYP mạnh: Các thuốc này (ví dụ: Rifampin, St. John’s wort, Carbamazepine, Phenytoin, Phenobarbital) làm tăng hoạt động của các enzyme và protein vận chuyển thuốc, có thể làm giảm đáng kể nồng độ cả Sofosbuvir và Velpatasvir trong máu. Điều này có thể dẫn đến thất bại điều trị và tăng nguy cơ đề kháng thuốc của virus viêm gan C. Chống chỉ định dùng đồng thời với các thuốc này.
• Một số thuốc kháng virus HIV: Ví dụ, khi Epclusa được dùng đồng thời với Tenofovir disoproxil fumarate (Tenofovir DF) trong một số phác đồ kháng HIV có chứa Elvitegravir/Cobicistat/Emtricitabine, nồng độ của Tenofovir có thể tăng lên. Cần theo dõi chức năng thận chặt chẽ.

Các tương tác khác

• Thuốc hạ lipid máu (Statin): Velpatasvir có thể làm tăng nồng độ của một số statin (ví dụ: Rosuvastatin). Cần thận trọng và bác sĩ có thể xem xét giảm liều statin nếu cần.
• Thuốc chống đông máu: Điều trị viêm gan C thành công có thể thay đổi chức năng gan, ảnh hưởng đến khả năng đông máu. Do đó, nếu bạn đang dùng thuốc chống đông máu (như Warfarin), cần theo dõi chặt chẽ INR (tỷ lệ chuẩn hóa quốc tế) khi bắt đầu và kết thúc điều trị HCV.
• Digoxin, Dabigatran: Cần thận trọng khi dùng đồng thời với các thuốc này do có thể làm tăng nồng độ của chúng.

Luôn thông báo cho bác sĩ và dược sĩ về tất cả các loại thuốc bạn đang dùng, bao gồm cả thuốc kê đơn, không kê đơn, thực phẩm chức năng và thảo dược, để đảm bảo an toàn và tránh các tương tác không mong muốn.

Chống Chỉ Định

Để bảo vệ sức khỏe của bạn, Sofosbuvir và Velpatasvir có những chống chỉ định Sofosbuvir và Velpatasvir cần được tuân thủ nghiêm ngặt.

• Quá mẫn với Sofosbuvir, Velpatasvir hoặc bất kỳ thành phần nào của thuốc: Nếu bạn có tiền sử phản ứng dị ứng nghiêm trọng với bất kỳ thành phần nào của thuốc, bạn tuyệt đối không được dùng.
• Dùng đồng thời với các thuốc cảm ứng mạnh P-gp và/hoặc CYP mạnh: Như đã đề cập trong phần tương tác thuốc, các loại thuốc như rifampin (thuốc điều trị lao), St. John’s wort (thảo dược), carbamazepine, phenytoin, phenobarbital (thuốc chống động kinh) có thể làm giảm nồng độ đáng kể của Sofosbuvir và Velpatasvir trong máu, dẫn đến thất bại điều trị. Do đó, việc dùng đồng thời các thuốc này là chống chỉ định.
• Bệnh nhân đang sử dụng Amiodarone: Do nguy cơ gây nhịp tim chậm nghiêm trọng, thậm chí đe dọa tính mạng, không khuyến cáo dùng đồng thời Sofosbuvir và Velpatasvir với Amiodarone.
• Các trường hợp đặc biệt:
  • Bệnh nhân suy thận nặng hoặc bệnh thận giai đoạn cuối có lọc máu: Hiện chưa có khuyến cáo cụ thể và kinh nghiệm đầy đủ về liều dùng an toàn và hiệu quả cho nhóm bệnh nhân này. Việc điều trị cần hết sức thận trọng và do bác sĩ chuyên khoa quyết định dựa trên đánh giá lợi ích/nguy cơ.
  • Phụ nữ có thai hoặc đang cho con bú khi sử dụng kết hợp với Ribavirin: Nếu Sofosbuvir và Velpatasvir được dùng kết hợp với Ribavirin, thì cần tuân thủ chống chỉ định của Ribavirin. Ribavirin là chống chỉ định tuyệt đối cho phụ nữ có thai và đàn ông có bạn tình đang mang thai do nguy cơ gây quái thai cao. Trong trường hợp này, các biện pháp tránh thai hiệu quả là bắt buộc đối với cả nam và nữ trong suốt quá trình điều trị và một thời gian sau đó.

Liều Lượng và Cách Dùng

Liều dùng Sofosbuvir và Velpatasvir và cách dùng Sofosbuvir và Velpatasvir phải được tuân thủ chính xác theo chỉ định của bác sĩ để đảm bảo hiệu quả điều trị và an toàn.

Liều dùng chuẩn cho người lớn và trẻ em từ 30 kg trở lên

• Liều lượng: Một viên kết hợp liều cố định (thường là Sofosbuvir 400 mg / Velpatasvir 100 mg) mỗi ngày một lần.
• Thời gian điều trị: Thông thường là 12 tuần cho hầu hết các trường hợp nhiễm virus viêm gan C mãn tính, bao gồm cả bệnh nhân không xơ gan và xơ gan còn bù (Child-Pugh A).
• Đối với bệnh nhân xơ gan mất bù (Child-Pugh B hoặc C): Liều lượng vẫn là một viên kết hợp liều cố định mỗi ngày một lần, nhưng thường được dùng kết hợp với Ribavirin trong 12 tuần. Liều lượng Ribavirin sẽ được bác sĩ điều chỉnh theo cân nặng và chức năng thận của bạn.

Liều dùng cho trẻ em (dưới 30 kg và từ 3 tuổi trở lên)

Đối với trẻ em, liều lượng sẽ được điều chỉnh theo cân nặng và thường có dạng viên nén hoặc hạt cốm có hàm lượng thấp hơn để phù hợp với lứa tuổi. Ví dụ:

• Trẻ từ 17 kg đến dưới 30 kg: 200mg Sofosbuvir / 50mg Velpatasvir mỗi ngày.
• Trẻ dưới 17 kg: 150mg Sofosbuvir / 37.5mg Velpatasvir mỗi ngày.
• Thời gian điều trị cho trẻ em cũng thường là 12 tuần.

Cách dùng thuốc

• Viên nén: Uống nguyên viên với nước. Không nhai, nghiền hoặc bẻ viên. Viên thuốc có thể có vị đắng nếu bị vỡ.
• Hạt cốm (dành cho trẻ em hoặc người khó nuốt): Có thể uống trực tiếp hoặc trộn với một lượng nhỏ thức ăn mềm không axit (ví dụ: kem vani, pudding, nước sốt táo). Quan trọng là phải uống hỗn hợp này trong vòng 15 phút sau khi trộn. Không nên trộn với thức ăn hoặc đồ uống có tính axit.
• Thời điểm uống: Nên uống thuốc vào cùng một thời điểm mỗi ngày để duy trì nồng độ thuốc ổn định trong cơ thể và tránh quên liều. Bạn có thể uống cùng hoặc không cùng thức ăn; uống cùng thức ăn có thể giúp giảm một số tác dụng phụ tiêu hóa.

Điều chỉnh liều ở bệnh nhân đặc biệt

• Suy thận:
  • Suy thận nhẹ hoặc trung bình (eGFR $\ge$ 30 mL/phút/1.73 m2): Không cần điều chỉnh liều.
  • Suy thận nặng (eGFR < 30 mL/phút/1.73 m2) hoặc bệnh thận giai đoạn cuối có lọc máu: Hiện chưa có khuyến cáo điều chỉnh liều cụ thể từ nhà sản xuất. Việc sử dụng cần hết sức thận trọng và được bác sĩ chuyên khoa đánh giá kỹ lưỡng về lợi ích và nguy cơ.
• Suy gan: Không cần điều chỉnh liều cho bệnh nhân suy gan nhẹ, trung bình hoặc nặng (Child-Pugh A, B, C).

Tác Dụng Phụ

Mặc dù Sofosbuvir và Velpatasvir được đánh giá là an toàn và dung nạp tốt, nhưng vẫn có thể gây ra một số tác dụng phụ Sofosbuvir và tác dụng phụ Velpatasvir. Hầu hết chúng là nhẹ và tạm thời.

Thường gặp

• Đau đầu: Đây là một trong những tác dụng phụ phổ biến nhất.
• Mệt mỏi: Cảm giác uể oải, thiếu năng lượng.
• Buồn nôn, tiêu chảy: Các vấn đề về tiêu hóa thường nhẹ và có thể được giảm thiểu bằng cách uống thuốc cùng thức ăn.
• Mất ngủ: Một số bệnh nhân có thể gặp khó khăn trong việc ngủ.
• Buồn nôn/nôn: Đặc biệt ở trẻ nhỏ dưới 6 tuổi, các triệu chứng này có thể xảy ra thường xuyên hơn.

Ít gặp

• Phát ban: Thường là phát ban nhẹ, không ngứa.
• Cáu kỉnh: Thay đổi tâm trạng nhẹ.
• Đau bụng, khó tiêu: Các triệu chứng khó chịu ở đường tiêu hóa.

Nghiêm trọng và hiếm gặp (Cần chú ý đặc biệt)

• Cảnh báo hộp đen: Tái hoạt virus viêm gan B (HBV reactivation): Đây là một cảnh báo quan trọng. Ở những bệnh nhân đồng nhiễm virus viêm gan C (HCV) và virus viêm gan B (HBV), việc điều trị HCV bằng các thuốc DAA (bao gồm Sofosbuvir và Velpatasvir) có thể gây ra tái hoạt HBV, dẫn đến viêm gan bùng phát, suy gan và thậm chí tử vong. Do đó, bắt buộc phải sàng lọc HBV trước khi bắt đầu điều trị HCV và theo dõi chặt chẽ dấu hiệu tái hoạt HBV trong và sau khi điều trị.
• Nhịp tim chậm nghiêm trọng (Bradycardia): Đặc biệt khi dùng đồng thời với Amiodarone. Như đã đề cập trong phần tương tác thuốc, tác dụng phụ này có thể nguy hiểm đến tính mạng hoặc cần máy tạo nhịp tim vĩnh viễn.
• Phản ứng quá mẫn/dị ứng nặng: Mặc dù hiếm, các phản ứng dị ứng nghiêm trọng có thể xảy ra, bao gồm phát ban da nặng, sưng mặt/họng, khó thở hoặc sốc phản vệ.
• Thay đổi kết quả xét nghiệm máu: Có thể có sự tăng nhẹ các chỉ số như lipase hoặc creatine kinase.
• Thiếu máu: Tác dụng phụ này thường gặp hơn khi Sofosbuvir và Velpatasvir được dùng kết hợp với Ribavirin.

Nếu bạn gặp bất kỳ tác dụng phụ nào đáng lo ngại, đặc biệt là các triệu chứng nghiêm trọng như nhịp tim chậm, khó thở, vàng da, hoặc các dấu hiệu dị ứng nghiêm trọng, hãy ngừng thuốc ngay lập tức và tìm kiếm sự chăm sóc y tế khẩn cấp.

Lưu Ý Khi Sử Dụng

Để đạt được hiệu quả cao nhất và đảm bảo an toàn cho sức khỏe khi dùng Sofosbuvir và Velpatasvir, bạn cần ghi nhớ những lưu ý Sofosbuvir và Velpatasvir sau đây:

Sàng lọc và theo dõi virus viêm gan B

Đây là một quy trình bắt buộc. Trước khi bắt đầu bất kỳ liệu pháp điều trị viêm gan C nào bằng DAA, bác sĩ của bạn sẽ tiến hành xét nghiệm để xác định xem bạn có đồng nhiễm virus viêm gan B (HBV) hay không. Nếu có, bạn sẽ cần được theo dõi chặt chẽ các dấu hiệu tái hoạt HBV trong và sau khi điều trị HCV, thậm chí có thể cần dùng thuốc kháng HBV.

Tương tác thuốc

Bạn phải luôn thông báo cho bác sĩ và dược sĩ về TẤT CẢ các loại thuốc bạn đang dùng, bao gồm:

• Thuốc kê đơn và không kê đơn.
• Thực phẩm chức năng, vitamin, và các sản phẩm thảo dược (đặc biệt là St. John’s wort).
• Các loại thuốc giải trí.

Việc này giúp bác sĩ đánh giá và điều chỉnh phác đồ để tránh các tương tác nguy hiểm, đặc biệt là với Amiodarone, thuốc ức chế bơm proton và các thuốc cảm ứng enzyme mạnh.

Bệnh nhân suy thận nặng

Mặc dù Sofosbuvir và Velpatasvir có thể được sử dụng ở bệnh nhân suy thận nhẹ và trung bình mà không cần điều chỉnh liều, nhưng với bệnh nhân suy thận nặng (eGFR < 30 mL/phút/1.73 m2) hoặc những người đang chạy thận nhân tạo/thẩm phân phúc mạc, dữ liệu còn hạn chế. Việc sử dụng cần được bác sĩ chuyên gia thận trọng cân nhắc lợi ích và nguy cơ.

Phụ nữ có thai và cho con bú

• Thai kỳ: Hiện chưa có đủ dữ liệu về việc sử dụng Sofosbuvir và Velpatasvir ở phụ nữ có thai để đưa ra khuyến cáo rõ ràng. Bác sĩ sẽ cân nhắc lợi ích vượt trội so với nguy cơ tiềm ẩn cho thai nhi.
• Cho con bú: Chưa có nghiên cứu xác định liệu Sofosbuvir và Velpatasvir có bài tiết vào sữa mẹ hay không.
• Quan trọng khi kết hợp với Ribavirin: Nếu phác đồ điều trị của bạn có kết hợp Ribavirin, cần tuyệt đối tuân thủ chống chỉ định của Ribavirin: không dùng cho phụ nữ có thai hoặc có ý định mang thai, và đàn ông có bạn tình đang mang thai. Biện pháp tránh thai hiệu quả là bắt buộc đối với cả nam và nữ trong suốt quá trình điều trị bằng Ribavirin và trong một thời gian sau đó.

Nguy cơ nhịp tim chậm

Hãy thông báo cho bác sĩ nếu bạn đang dùng Amiodarone hoặc có bất kỳ vấn đề về tim mạch nào trước khi bắt đầu điều trị bằng Sofosbuvir và Velpatasvir.

Tuân thủ điều trị

Để đạt được đáp ứng virus bền vững (SVR – mục tiêu cuối cùng của điều trị viêm gan C là không phát hiện được virus sau 12 tuần kết thúc điều trị) và ngăn ngừa sự phát triển đề kháng của virus, bạn phải uống thuốc đúng liều, đúng giờ và hoàn thành đủ toàn bộ liệu trình theo chỉ định của bác sĩ. Không tự ý ngưng thuốc ngay cả khi bạn cảm thấy tốt hơn.

Không dùng cho cảm lạnh hoặc cúm

Hãy nhớ rằng Sofosbuvir và Velpatasvir chỉ có tác dụng đối với virus viêm gan C. Thuốc không hiệu quả cho các bệnh nhiễm virus khác như cảm lạnh thông thường, cúm, hoặc các loại viêm gan khác.

Xử Trí Quá Liều, Quên Liều

Xử trí quá liều Sofosbuvir và Velpatasvir

Nếu bạn nghi ngờ mình hoặc ai đó đã dùng quá liều Sofosbuvir và Velpatasvir, hãy liên hệ ngay với trung tâm cấp cứu hoặc đến cơ sở y tế gần nhất.

• Các triệu chứng quá liều thường là sự gia tăng các tác dụng phụ đã biết như đau đầu, buồn nôn, và mệt mỏi.
• Không có thuốc giải độc đặc hiệu cho Sofosbuvir và Velpatasvir.
• Việc xử trí chủ yếu là điều trị hỗ trợ và theo dõi các chức năng sống. Thẩm phân máu có thể loại bỏ chất chuyển hóa chính của Sofosbuvir (GS-331007) khỏi cơ thể, nhưng không loại bỏ Velpatasvir đáng kể.

Xử trí quên liều Sofosbuvir và Velpatasvir

Nếu bạn quên uống một liều Sofosbuvir và Velpatasvir:

• Nếu bạn nhớ ra trong vòng 18 giờ so với thời gian thông thường: Hãy uống ngay liều đã quên càng sớm càng tốt. Sau đó, tiếp tục uống liều kế tiếp vào thời gian đã định.
• Nếu bạn nhớ ra sau hơn 18 giờ so với thời gian thông thường: Bỏ qua liều đã quên. Không uống bù liều gấp đôi. Hãy uống liều tiếp theo vào thời gian thông thường theo lịch trình của bạn.
• Điều quan trọng là bạn phải duy trì sự đều đặn trong việc uống thuốc để đảm bảo nồng độ thuốc trong cơ thể luôn đủ để ức chế virus viêm gan C và đạt được hiệu quả điều trị tối ưu.

Câu Hỏi Thường Gặp (FAQ)

Sofosbuvir và Velpatasvir có chữa khỏi viêm gan C không?

Có, sự kết hợp Sofosbuvir và Velpatasvir (thường là Epclusa) đã chứng minh tỷ lệ chữa khỏi bệnh viêm gan C rất cao, lên đến trên 95% ở nhiều nhóm bệnh nhân.

Thuốc này có tác dụng với tất cả các genotype viêm gan C không?

Đúng vậy, đây là một trong những ưu điểm nổi bật của Sofosbuvir và Velpatasvir. Thuốc có tác dụng điều trị tất cả 6 genotype viêm gan C chính (1, 2, 3, 4, 5, 6).

Tôi có thể dùng Sofosbuvir và Velpatasvir nếu tôi bị xơ gan không?

Có, Sofosbuvir và Velpatasvir được chỉ định cho cả bệnh nhân không xơ gan, xơ gan còn bù (Child-Pugh A), và xơ gan mất bù (Child-Pugh B hoặc C). Tuy nhiên, với xơ gan mất bù, thuốc thường được dùng kết hợp với Ribavirin.

Thời gian điều trị thường là bao lâu?

Đối với hầu hết các bệnh nhân, thời gian điều trị chuẩn là 12 tuần. Một số trường hợp đặc biệt (ví dụ: xơ gan mất bù có dùng Ribavirin) cũng là 12 tuần.

Tôi cần lưu ý gì về các loại thuốc khác khi dùng Sofosbuvir và Velpatasvir?

Điều cực kỳ quan trọng là bạn phải thông báo cho bác sĩ về TẤT CẢ các loại thuốc, thực phẩm chức năng, thảo dược bạn đang dùng. Đặc biệt cần tránh dùng đồng thời với Amiodarone, các thuốc ức chế bơm proton, và các thuốc cảm ứng mạnh P-gp/CYP như rifampin, St. John’s wort, carbamazepine, phenytoin, phenobarbital.

Trẻ em có thể dùng Sofosbuvir và Velpatasvir không?

Có, Sofosbuvir và Velpatasvir được chỉ định cho trẻ em từ 3 tuổi trở lên. Liều lượng sẽ được điều chỉnh theo cân nặng của trẻ và thường có dạng viên nén hoặc hạt cốm phù hợp.

Kết Luận

Sofosbuvir và Velpatasvir, với biệt dược nổi bật là Epclusa, đã và đang là một bước tiến vượt bậc trong điều trị viêm gan C mãn tính. Sự kết hợp mạnh mẽ của hai hoạt chất Sofosbuvir và Velpatasvir đã mang lại hy vọng chữa khỏi cho hàng triệu người trên thế giới, với tỷ lệ thành công cao cho tất cả các genotype viêm gan C và ở cả những bệnh nhân có xơ gan. Để đạt được kết quả tốt nhất, việc tuân thủ nghiêm ngặt phác đồ điều trị, nắm rõ lưu ý quan trọng về tương tác thuốc và tác dụng phụ, và theo dõi chặt chẽ tình trạng sức khỏe là điều thiết yếu. Với sự tiến bộ này, mục tiêu loại trừ viêm gan C đang ngày càng trở nên khả thi hơn.