Hiểu rõ về phình động mạch nội tạng: nguy cơ và cách phòng ngừa

Phình động mạch nội tạng là một bệnh lý khó nhận biết nhưng cực kỳ nguy hiểm nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời. Cùng tìm hiểu về hiện tượng y khoa này, từ nguyên nhân, triệu chứng đến cách phòng ngừa hiệu quả qua bài viết sau đây. Đây là nguồn thông tin cần thiết để bạn bảo vệ bản thân và những người thân yêu khỏi những rủi ro không mong muốn.

Phình Động Mạch Nội Tạng Là Gì?

Phình động mạch nội tạng là tình trạng các vùng trên thành động mạch bị suy yếu và phồng lên do áp lực bên trong mạch máu. Nếu bị vỡ, chúng có thể gây ra xuất huyết nội, đe dọa tính mạng. Phần lớn bệnh nhân không có biểu hiện rõ ràng và chỉ được phát hiện tình cờ qua các xét nghiệm hình ảnh.

Phình động mạch là kết quả của sự suy yếu và mỏng đi của thành động mạch. Khi một phần của thành động mạch giãn ra và phồng lên hơn 50% đường kính ban đầu, nó được coi là phình động mạch.

Dấu Hiệu Và Triệu Chứng Nhận Biết Phình Động Mạch Nội Tạng

Bạn thường sẽ không cảm nhận được dấu hiệu rõ ràng của phình động mạch tạng. Chỉ khi bị vỡ thì các triệu chứng như thiếu máu, đau bụng hoặc đau lưng mới xuất hiện. Mức độ cơn đau có thể từ nhẹ đến nặng.

• Thiếu máu
• Đau bụng hoặc lưng
• Nôn ra máu hoặc máu trong phân (tùy theo vị trí tổn thương)

Nếu bạn đột ngột cảm thấy đau dữ dội ở vùng bụng hoặc lưng, hãy tìm kiếm sự chăm sóc y tế ngay lập tức.

Nguyên Nhân Dẫn Đến Phình Động Mạch Nội Tạng

Một số nguyên nhân chính có thể dẫn đến tình trạng này bao gồm:

• Xơ vữa động mạch: Tổn thương thành động mạch do xơ vữa là nguyên nhân phổ biến nhất.
• Loạn sản sợi cơ: Một số trường hợp ở những người trẻ tuổi.
• Các bệnh di truyền: Chẳng hạn như hội chứng Marfan hoặc Ehlers-Danlos.

Các Nhóm Người Có Nguy Cơ Cao Bị Phình Động Mạch Nội Tạng

Một số yếu tố có thể làm tăng nguy cơ bao gồm:

• Các bệnh liên quan đến collagen như hội chứng Ehlers-Danlos.
• Loạn sản sợi cơ ở mạch máu.
• Các yếu tố di truyền.

Phương Pháp Xét Nghiệm Và Chẩn Đoán Hiệu Quả

Nhiều khi phình động mạch tạng được phát hiện tình cờ qua siêu âm bụng hoặc chụp X-quang. Để lập kế hoạch điều trị chính xác, chụp cắt lớp vi tính (CT scan) hoặc chụp mạch máu cộng hưởng từ (MRA) thường được sử dụng.

Việc chẩn đoán chính xác giúp xác định phương pháp điều trị hiệu quả và hạn chế tối đa rủi ro.

Các Phương Pháp Điều Trị Phình Động Mạch Tạng Hiệu Quả

Điều trị tùy thuộc vào kích thước và loại phình động mạch. Theo dõi kỹ lưỡng thường là lựa chọn tốt nhất cho các phình động mạch nhỏ hơn 2 cm. Bác sĩ sẽ theo dõi thường xuyên để kiểm tra sự phát triển và có thể sử dụng các loại thuốc để kiểm soát huyết áp.

Phương pháp điều trị chính bao gồm:

• Phẫu thuật mở: Đây là phương pháp truyền thống, thích hợp cho những trường hợp phức tạp hoặc khi phình động mạch quá lớn. Việc phẫu thuật sẽ giúp loại bỏ phần động mạch bị tổn thương và thay thế nó bằng mảnh ghép nhân tạo.
• Các phương pháp can thiệp nội mạch xâm lấn tối thiểu: Đây là phương pháp ít xâm lấn hơn và thường được thực hiện qua catheters. Nó bao gồm các kỹ thuật như đặt stent graft để làm vững thành động mạch hoặc kỹ thuật coil embolization để ngăn nguồn máu cung cấp cho vùng phình.

Bác sĩ sẽ quyết định phương pháp nào phù hợp với từng bệnh nhân dựa trên kích thước, vị trí của phình mạch, và tình trạng sức khỏe tổng quát của người bệnh.

Các Thói Quen Sinh Hoạt Giúp Hạn Chế Nguy Cơ

Chế độ sinh hoạt lành mạnh có vai trò quan trọng trong việc giảm nguy cơ phình động mạch:

• Duy trì cân nặng và hoạt động thể lực: Thực hiện các hoạt động nhẹ nhàng và đều đặn. Ví dụ như đi bộ, yoga hoặc bơi lội có thể giúp cải thiện tuần hoàn và sức khỏe tim mạch.
• Kiểm soát áp lực máu: Điều này rất quan trọng cho những người có nguy cơ cao. Sử dụng thuốc theo chỉ định của bác sĩ để giữ áp lực máu trong giới hạn an toàn.
• Tránh chấn thương vùng bụng: Hạn chế hoạt động thể thao mạo hiểm và nâng đồ nặng có thể giúp ngăn ngừa áp lực không cần thiết đến động mạch.

Chế Độ Dinh Dưỡng Hợp Lý Để Bảo Vệ Mạch Máu

Một chế độ dinh dưỡng đúng cách có thể giúp bảo vệ mạch máu và giảm nguy cơ:

• Hạn chế chất béo bão hòa: Tránh thực phẩm chứa nhiều chất béo bão hòa như thịt đỏ mỡ, bơ, và các sản phẩm từ sữa béo. Thay vào đó, hãy dùng các nguồn chất béo không bão hòa như dầu cá, dầu oliu.
• Tăng cường chất xơ: Ăn nhiều rau xanh, trái cây tươi, và các sản phẩm ngũ cốc nguyên hạt để giúp giảm cholesterol và cải thiện tiêu hóa.
• Kiểm soát lượng muối: Hạn chế muối để ngăn ngừa cao huyết áp, bằng cách giảm lượng muối thêm vào thức ăn và chọn các sản phẩm thực phẩm ít natri.

Làm Thế Nào Để Ngăn Ngừa Phình Động Mạch Tạng?

Mặc dù một số loại phình động mạch tạng không thể tránh khỏi, nhưng bạn có thể giảm nguy cơ hình thành chứng xơ vữa động mạch qua các thay đổi lối sống:

• Kiểm soát cholesterol và huyết áp bằng cách dùng thuốc nếu cần thiết và thay đổi chế độ ăn uống để giảm mức cholesterol xấu và duy trì chỉ số huyết áp ở mức ổn định.
• Tập thể dục đều đặn, tối thiểu 150 phút mỗi tuần, để tăng cường hệ tim mạch và cải thiện tuần hoàn máu.
• Ăn uống lành mạnh bằng cách hạn chế đường, muối và chất béo không lành mạnh đồng thời tăng cường tiêu thụ rau quả tươi, ngũ cốc nguyên hạt và các sản phẩm từ thực vật.
• Bỏ hút thuốc lá và hạn chế rượu bia để giảm nguy cơ gây tổn thương thành động mạch và tăng nguy cơ phình mạch.

Thường xuyên thăm khám sức khỏe định kỳ và tuân thủ theo hướng dẫn của bác sĩ sẽ giúp bạn kiểm soát tốt tình trạng sức khỏe của bản thân.

Thói quen sống lành mạnh sẽ là “lá chắn” bảo vệ bạn trước những nguy cơ phình động mạch.

Câu hỏi thường gặp (FAQ)

• 1. Phình động mạch nội tạng có thể xảy ra ở độ tuổi nào?
  Mặc dù bệnh có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi, nhưng thường gặp hơn ở người lớn tuổi hoặc những người có các yếu tố nguy cơ cụ thể như tăng huyết áp, bệnh mạch máu di truyền hoặc lối sống không lành mạnh.
• 2. Phình động mạch có di truyền không?
  Có, một số dạng phình động mạch liên quan đến các rối loạn di truyền như hội chứng Marfan hoặc Ehlers-Danlos. Ngoài ra, các yếu tố di truyền khác (như tiền sử gia đình bị phình động mạch) cũng có thể góp phần.
• 3. Có thể ngăn ngừa hoàn toàn phình động mạch nội tạng không?
  Hiện chưa có cách ngăn ngừa hoàn toàn, nhưng kiểm soát các yếu tố nguy cơ (hút thuốc, tăng huyết áp, cholesterol cao) và tuân thủ theo dõi y tế là các biện pháp hiệu quả để giảm nguy cơ.
• 4. Tôi nên làm gì nếu có nguy cơ cao bị phình động mạch?
  Tham khảo ý kiến bác sĩ để được theo dõi và quản lý nguy cơ, áp dụng các biện pháp phòng ngừa và tìm hiểu về các phương pháp điều trị kịp thời.
• 5. Tại sao tôi không có triệu chứng nhưng vẫn cần kiểm tra phình động mạch?
  Nhiều trường hợp phình động mạch không có triệu chứng rõ ràng nhưng vẫn tiềm ẩn nguy cơ vỡ, vì vậy kiểm tra định kỳ giúp phát hiện sớm và đưa ra các biện pháp can thiệp kịp thời.

Nguồn: Tổng hợp