Gù lưng: nguyên nhân, triệu chứng và phương pháp điều trị

Bệnh gù lưng, hay còn được biết đến là gù cột sống, là một biến chứng nghiêm trọng có ảnh hưởng đến độ cong tự nhiên của cột sống của chúng ta. Mặc dù thoạt nhìn có vẻ như đây chỉ là vấn đề về tư thế, nhưng thực tế, gù lưng lại có thể dẫn đến nhiều hệ lụy không chỉ về sức khỏe thể chất mà còn ảnh hưởng đến tâm lý của người bệnh. Bệnh gù lưng là một tình trạng khá phổ biến, đặc biệt ở phụ nữ lớn tuổi, và nếu không được chẩn đoán sớm, có thể để lại nhiều hậu quả nghiêm trọng.

Nguyên Nhân và Phân Loại Gù Lưng

Nguyên Nhân Gây Ra Gù Lưng

• Tư thế xấu: Ngồi sai, khom lưng, và mang túi xách nặng có thể gây ra căng thẳng cho cột sống. Đây là một nguyên nhân phổ biến ở giới trẻ, đặc biệt những người làm việc văn phòng.
• Tuổi tác: Tuổi tác càng cao, cột sống càng dễ bị cong. Lão hóa tự nhiên làm cho các đĩa đệm và đốt sống mất nước và độ đàn hồi, từ đó tăng nguy cơ gù lưng.
• Chấn thương cột sống: Những tổn thương do tai nạn, té ngã nghiêm trọng hoặc chấn thương thể thao có thể dẫn đến gù lưng.
• Bẩm sinh và di truyền: Một số trẻ đã bị gù lưng từ khi sinh ra do các dị tật bẩm sinh của cột sống.

Một Số Phân Loại Gù Lưng Phổ Biến

• Gù lưng tư thế: Thường xảy ra ở tuổi thiếu niên do tư thế ngồi sai. Đây là loại gù lưng phổ biến và thường có thể điều chỉnh bằng cách chỉnh sửa tư thế.
• Bệnh Scheuermann: Biến dạng do xương đốt sống có dạng hình nêm, thường xuất hiện ở thiếu niên. Bệnh này có thể dẫn đến đau và cứng đơ ở vùng lưng trên.
• Gù cột sống bẩm sinh: Xảy ra trong quá trình phát triển của thai nhi, do sai lầm trong quá trình hình thành cột sống.
• Cervical kyphosis: Đoạn cột sống cổ cong mạnh về phía trước, có thể gây đau cổ và vai.
• Hyperkyphosis: Cột sống cong nghiêm trọng hơn 50 độ, thường gặp sau tuổi 40, có thể do nhiều yếu tố kết hợp như loãng xương, thoái hóa đốt sống, và các bệnh lý khác.

Triệu Chứng và Biến Chứng

Triệu Chứng Của Bệnh Gù Lưng

• Đôi vai tròn hoặc mất đối xứng. Đây là dấu hiệu dễ nhận thấy đầu tiên và thường đi kèm với tư thế cúi đầu về phía trước.
• Xuất hiện đường cong ở phần lưng trên khiến người bệnh trông như khom lưng.
• Cơ gân kheo bị căng, đau lưng và xương bả vai thường xuyên do áp lực kéo dài lên các cơ và dây chằng.
• Khó thở hoặc khó nuốt trong trường hợp nghiêm trọng do cột sống chèn ép các cơ quan trong khoang ngực.

Biến Chứng Có Thể Gặp

• Hạn chế chức năng thể chất: Đau khi đi lại, khó nhìn lên cao hoặc khó nằm xuống, khiến cuộc sống hàng ngày trở nên khó khăn.
• Vấn đề tiêu hóa: Chèn ép đường tiêu hóa gây ra các triệu chứng như trào ngược và khó nuốt, ảnh hưởng tới quá trình hấp thụ dinh dưỡng.
• Vấn đề thẩm mỹ: Gù lưng lâu dài có thể gây cảm giác tự ti về hình dáng, ảnh hưởng tới tâm lý của người bệnh.

Khi Nào Cần Gặp Bác Sĩ?

Nếu bạn thấy đường cong bất thường ở cột sống hoặc cảm thấy những triệu chứng như khó thở, đau lưng dai dẳng mà không rõ nguyên nhân, hãy nhanh chóng đến gặp bác sĩ. Đừng chần chừ, việc chẩn đoán sớm có thể giúp kiểm soát bệnh tốt hơn và ngăn ngừa những biến chứng khó lường.

Phương Pháp Chẩn Đoán và Xét Nghiệm

Để chẩn đoán chính xác triệu chứng gù lưng, bác sĩ có thể yêu cầu bạn thực hiện một số xét nghiệm và kiểm tra chuyên biệt:

• X-quang: Là phương pháp đầu tay giúp bác sĩ nhìn rõ cấu trúc cột sống và xác định mức độ cong.
• MRI: Dùng để kiểm tra các mô mềm và tủy sống nhằm phát hiện có khối u hay các yếu tố khác chèn ép dây thần kinh.
• Kiểm tra thần kinh: Đánh giá các phản xạ, sức cơ và cảm giác để loại trừ các tổn thương dây thần kinh.
• Kiểm tra chức năng phổi: Được áp dụng đối với những triệu chứng khó thở để đánh giá khả năng hoạt động của phổi.

Điều Trị Gù Lưng Hiệu Quả

Nội Khoa

Đối với trẻ em, việc điều trị không phẫu thuật như đeo nẹp có thể được áp dụng hiệu quả để điều chỉnh và hỗ trợ sự phát triển của cột sống. Đối với người trưởng thành, điều trị phụ thuộc vào mức độ cong và triệu chứng kèm theo, có thể bao gồm vật lý trị liệu hoặc thuốc giảm đau. Trong nhiều trường hợp, điều trị nhẹ có thể giúp kiểm soát triệu chứng mà không cần can thiệp sâu rộng.

Ngoại Khoa

Phẫu thuật chỉ được xem xét trong những trường hợp nghiêm trọng để điều chỉnh độ cong của cột sống. Phẫu thuật có thể cải thiện cả dáng vẻ và tình trạng sức khoẻ của người bệnh, đặc biệt trong các trường hợp biến chứng nghiêm trọng mà các phương pháp khác không hiệu quả. Phẫu thuật có những rủi ro nhất định nhưng cũng mang lại hiệu quả cao trong việc phục hồi chức năng và thẩm mỹ.

Phòng Ngừa và Chăm Sóc Gù Lưng

Chế Độ Sinh Hoạt

Để hạn chế diễn tiến của bệnh gù lưng, có một số thói quen sinh hoạt mà bạn có thể thực hiện:

• Tập thể dục thường xuyên: Các bài tập như yoga, Pilates hoặc bơi lội có thể giúp duy trì sức mạnh của cơ bắp và cải thiện tư thế.
• Nâng đồ đúng cách: Hãy luôn nhớ gập gối và giữ lưng thẳng khi nâng đồ nặng để giảm tải cho cột sống.
• Điều chỉnh môi trường làm việc: Sử dụng ghế có hỗ trợ lưng tốt và đảm bảo tư thế ngồi đúng khi làm việc trước máy tính hoặc trong thời gian dài.

Chế Độ Dinh Dưỡng

Chế độ dinh dưỡng cũng đóng vai trò quan trọng trong việc phòng ngừa gù lưng:

• Bổ sung canxi và vitamin D: Giúp cải thiện sức khỏe xương, rất quan trọng đối với phụ nữ và người già.
• Đảm bảo lượng protein đủ: Tăng cường cơ bắp và xương giúp giảm nguy cơ gù.
• Giảm tiêu thụ các chất gây viêm: Hạn chế thực phẩm chứa chất béo xấu, đường và các chất hóa học có thể gây viêm trong cơ thể.

Mặc dù gù lưng có thể xuất hiện do nhiều nguyên nhân khác nhau, nhưng việc hiểu rõ vấn đề và có những biện pháp phòng ngừa kịp thời sẽ giúp bạn bảo vệ sức khỏe cột sống một cách tốt nhất. Quan trọng là thực hiện những biện pháp đơn giản ngay từ sớm để tránh những hệ quả nghiêm trọng hơn về sau.

FAQs về Gù Lưng

1. Gù lưng có thể tự khỏi mà không cần điều trị không?
   Trong một số trường hợp nhẹ, khi nguyên nhân do tư thế sai, gù lưng có thể cải thiện khi thay đổi thói quen. Tuy nhiên, việc tham khảo ý kiến của bác sĩ là cần thiết để tránh các biến chứng.
2. Tập thể dục có giúp giảm nguy cơ gù lưng không?
   Có, việc tập thể dục đều đặn giúp tăng cường cơ bắp hỗ trợ cột sống và duy trì sự linh hoạt, từ đó giảm nguy cơ gù lưng.
3. Bệnh gù lưng có di truyền không?
   Một số trường hợp gù cột sống bẩm sinh có yếu tố di truyền, nhưng hầu hết các trường hợp gù lưng liên quan đến môi trường và thói quen sinh hoạt.
4. Đeo nẹp cột sống có tác dụng gì?
   Nẹp cột sống có thể giúp hỗ trợ và điều chỉnh tư thế cột sống, đặc biệt hiệu quả ở trẻ em đang phát triển.
5. Phẫu thuật gù lưng có an toàn không?
   Phẫu thuật gù lưng thường chỉ được thực hiện khi các phương pháp khác không hiệu quả và có những nguy cơ nhất định như bất kỳ phẫu thuật nào. Tuy nhiên, khi được thực hiện bởi các chuyên gia, nó có thể mang lại kết quả tốt hơn cả về chức năng và thẩm mỹ.

Nguồn: Tổng hợp