Giai đoạn nào trong thai kì là quan trọng nhất?

Mang thai là một quá trình đặc biệt với sự hình thành và phát triển kỳ diệu của một đứa trẻ từ một hợp tử kích thước vô cùng nhỏ đến một cơ thể hoàn thiện. Khi tìm hiểu về quá trình phát triển của thai nhi, mẹ bầu sẽ hiểu rõ hơn về hành trình kỳ diệu của con yêu trong suốt 9 tháng 10 ngày mang thai. Từ đó có những kiến thức để có một thai kỳ khỏe mạnh.

Các giai đoạn phát triển của thai kỳ

Quá trình hình thành của thai nhi

Quá trình thụ thai xảy ra khi trứng gặp tinh trùng và hình thành nên phôi thai. Lúc này phôi thai sẽ được di chuyển tới tử cung làm tổ. Qua mỗi giai đoạn, người mẹ sẽ thấy sự thay đổi rõ rệt từ kích thước, cân nặng đến sự hoàn thiện của các cơ quan bộ phận trong cơ thể em bé. Trong đó, em bé sẽ được gọi là phôi thai từ thời điểm thụ thai cho đến tuần thứ 8 của thai kỳ, đến sau tuần thứ 8 cho đến khi ra đời sẽ được gọi là thai nhi.

Thai kỳ trung bình kéo dài 40 tuần tính từ ngày đầu tiên của kỳ kinh nguyệt cuối cùng đến khi em bé cất tiếng khóc chào đời. Trong suốt thời gian này sẽ chia thành 3 giai đoạn phát triển bao gồm: 3 tháng đầu, 3 tháng giữa và 3 tháng cuối (hay còn gọi là  tam cá nguyệt thứ nhất, tam cá nguyệt thứ 2 và  tam cá nguyệt thứ 3 ). Trong mỗi giai đoạn khác nhau, sự phát triển của thai nhi lại thay đổi.

Các giai đoạn phát triển của thai nhi trong bụng mẹ  

Các giai đoạn phát triển của thai kỳ

• Tam cá nguyệt thứ nhất (3 tháng đầu)

• Tuần thứ 4

Do quá trình thụ thai thường tính từ ngày đầu tiên của kỳ kinh cuối cùng nên trong 3 tuần đầu người phụ nữ sẽ không nhận ra là mình mang thai. Sang tuần thứ 4, các tế bào phôi thai bắt đầu hoạt động và tạo cấu trúc ban đầu cho cơ thể thai nhi. Lúc này chị em sẽ nhận ra dấu hiệu mang thai đầu tiên thông qua việc bị trễ kinh.

• Tuần thứ 5

Kích thước thai nhi ở tuần thứ 5 đã tăng lên rất nhiều. Thời điểm này các tế bào sẽ lớn lên nhanh chóng và mẹ có thể dùng que thử thai để xác định chính xác khả năng có thai hay không.

• Tuần thứ 6

Lúc này bé sẽ có kích thước 4-7mm (bằng hạt đậu xanh). Hệ thần kinh nguyên thủy và xương sống bắt đầu hình thành. Lúc này bác sĩ cũng đã nhận ra bé có nằm đúng ở tử cung hay không nhờ siêu âm.

• Tuần thứ 7

Thời gian này thông qua siêu âm có thể nghe rõ được tim thai. Gan của bé ở tuần thai này cũng thực hiện chức năng sản xuất tế bào hồng cầu. Và mẹ bắt đầu đi tiểu nhiều hơn, cũng xuất hiện các triệu chứng ốm nghén, nhạy cảm và dễ cáu giận.

• Tuần thứ 8

Bé sẽ có kích thước khoảng 1,6cm. Hệ thần kinh, đặc biệt là não sẽ phát triển nhanh, đầu lớn dần và bắt đầu hình thành mắt. Hình thành đôi bàn tay, bàn chân nhỏ xuất hiện, cơ quan nội tạng phức tạp .

• Tuần thứ 9

Kích thước bé lúc này khoảng 5cm. Hệ sinh dục đã bắt đầu hình thành. Cơ thể đã xuất hiện thêm phần phân chia đầu và ngực.

• Tuần thứ 10

Thời điểm này não bộ dần tăng nhanh về kích thước, nếu đi siêu âm mẹ có thể nhận thấy phần trán của bé nhô cao về phía trước.

• Tuần thứ 11

Thai nhi bắt đầu có hình dáng của một con người. Hệ thần kinh phát triển vượt bậc, thanh quản cũng đã hình thành. Đặc biệt cuống rốn của thai nhi đã có thể thực hiện vai trò cung cấp dưỡng chất đồng thời đào thải chất thải ra khỏi bào thai.

• Tuần thứ 12

Kích thước thai nhi khoảng 60g, chiều dài thai nhi khoảng 8cm. Các chức năng cơ bản như hệ thần kinh, tim, gan, hệ bài tiết đã cơ bản hoàn thiện.

• Tuần thứ 13

Kích thước bé khoảng quả chanh. Lúc này bé đã có biểu hiện nhăn mặt, cau mày, ngó đầu.

Thai nhi sau tam cá nguyệt thứ nhất chỉ lớn bằng quả chanh vàng

• Tam cá nguyệt thứ 2 (3 tháng giữa)

• Tuần thứ 14

Bé sẽ tăng nhanh về cân nặng và kích thước từ thời điểm này, mỗi tuần trung bình khoảng 2g. Các tế bào của hệ thần kinh trung ương và cơ quan sinh dục của bé cũng hình thành rõ ràng hơn .

• Tuần thứ 15

Thai nhi sẽ nặng khoảng 70g và chiều dài khoảng 10cm. Tuy lúc này bé chưa mở mí mắt nhưng đã có thể cảm nhận ánh sáng đi qua bụng mẹ.

• Tuần thứ 16

Lúc này bé sẽ lớn tương đương một quả bơ. Tại tuần thai thứ 16, bé đã hình thành lông mày, mí mắt, móng tay, móng chân, ngón chân, ngón tay.

• Tuần thứ 17

Kích thước thai nhi lúc này vào khoảng 13cm, nặng 140g. Bé đã có thể di chuyển khớp, nghe được âm thanh từ bên ngoài và tuyến mồ hôi bắt đầu phát triển.

• Tuần thứ 18

Thai nhi đã trở nên hiếu động hơn với bốn chi đã phát triển đồng đều và cân đối hơn trước. Bé sẽ nặng khoảng 180g.

• Tuần thứ 19

Thai nhi có thể nặng khoảng 300g và dài 15 – 20cm. Những mầm răng sữa đầu tiên bắt đầu hình thành ở bé.

• Tuần thứ 20

 Chiều dài thai nhi sẽ khoảng 16.4cm. Thời điểm này bé đã có thể nuốt, mắt tuy còn nhắm nhưng một số cử động ở đồng tử đã có thể diễn ra.

• Tuần thứ 21

 Em bé lúc này khoảng 360g. Bé đã lớn hơn, bắt đầu chuyển sang đá hoặc đạp vào thành tử cung của mẹ. Tóc, lông mi bắt đầu mọc, xương hàm cũng hình thành.

• Tuần thứ 22

Em bé đã bắt đầu có trọng lượng khoảng 430g và hình dáng rất gần với một em bé sơ sinh. Mẹ sẽ cảm thấy rõ các động tác đạp, xoay của bé đã hơn trước rất nhiều. Đây cũng là giai đoạn cơ quan vị giác bắt đầu hình thành.

• Tuần thứ 23

Kích thước của bé ở tuần 23 đã đạt gần 500g, gần bằng quả xoài to. Đôi tai tốt hơn trong việc thu nhận âm thanh và các đường nét khuôn mặt rõ hơn. Lúc này xương sọ và khung xương tiếp tục phát triển.

• Tuần thứ 24

Lúc này bé sẽ như một bắp ngô với trọng lượng khoảng 600g. Bé đã biết chớp mắt, hệ thần kinh đã phát triển vượt trội hơn trước. Đặc biệt, sự tích tụ chất béo đã bắt đầu diễn ra ở chân, lòng và ngón tay của bé.

• Tuần thứ 25

Kích thước của em bé sẽ đạt khoảng 650g. Từ thời điểm này các bộ phận trong cơ thể của bé dần hoàn thiện và cân nặng sẽ tăng lên nhanh chóng.

• Tuần thứ 26

Em bé sẽ đạt khoảng 760g. Từ đây mẹ có thể nhận thấy hiện tượng nấc cụt ở bé, các giấc ngủ ngắn cũng gia tăng để hoàn thiện thị giác và não bộ. Em bé cũng bắt đầu hoàn thiện phổi.

• Tuần thứ 27

Kích thước bé có thể đạt 780g và chiều dài khoảng 34 cm. Mẹ sẽ cảm thấy các cú đạp mạnh hơn do bé đã lớn và khỏe hơn. Cùng với đó các chức năng của hệ tiêu hóa, phổi, thận đã trở nên ổn định hơn.

• Tam cá nguyệt thứ ba (3 tháng cuối)

• Tuần thứ 28

Từ giờ bé sẽ nặng khoảng 1kg, các cú đạp của bé ngày càng trở nên dứt khoát, mạnh mẽ. Đặc biệt não bộ gần như phát triển hoàn chỉnh.

• Tuần thứ 29

Thị lực của bé bắt đầu tốt hơn nên hoàn toàn có thể cảm nhận được ánh sáng từ bên ngoài qua màng lọc nên nếu mẹ thực hiện thai giáo bằng ánh sáng lúc này là vô cùng tốt.

• Tuần thứ 30

Em bé của mẹ sẽ tăng trung bình 200g mỗi tuần. Để não có không gian phát triển nên lúc này đầu của bé cũng trở nên to hơn.

• Tuần thứ 31

Kích thước em bé lúc này sẽ giống như một quả dừa xiêm và chiều dài khoảng 41,2 cm. Điều tuyệt vời hơn là bé đã có thể nhìn và phân biệt sáng tối khá tốt rồi.

• Tuần thứ 32

Một trong những dấu mốc quan trọng trong sự phát triển của thai nhi ở tuần thai này là sự thay đổi ngôi thai. Lúc này da bé không còn nhăn nheo nữa, đạt cân nặng khoảng 2kg và dài khoảng 42cm rồi.

• Tuần thứ 33

Kích thước em bé sẽ đạt khoảng 43,7cm và cân nặng khoảng 2,3kg. Em bé lúc này đầu đã chúc xuống dưới để sẵn sàng chào đời. Thân nhiệt của bé cũng bắt đầu ổn định hơn.

Từ tuần thứ 33 em bé lúc này đầu đã chúc xuống dưới để sẵn sàng chào đời

• Tuần thứ 34

Từ tuần thai này trở đi, em bé sẽ tăng khoảng 200-250g mỗi tuần. Phổi và hệ thống thần kinh đang dần hoàn thiện. Bé cũng đã biết thải phân xu và khung xương chắc chắn hơn, còn hộp sọ mềm để quá trình chào đời sau đó trở nên thuận lợi hơn.

• Tuần thứ 35

Bước sang tuần này các chức năng trong cơ thể bé về cơ bản đã hoàn thành nên 

• Tuần thứ 36

Giờ đây bé đã có thể tăng thêm 30g mỗi ngày. Từ đây, các cơ quan trong cơ thể của bé hầu như đã hoàn thiện.

• Tuần thứ 37

Bé đã hoàn toàn phát triển của thai nhi như một cá thể độc lập. Trọng lượng cơ thể bé sẽ tiếp tục tăng lên nhanh chóng.

• Tuần thứ 38

Bắt đầu từ tuần thai này, em bé đã có thể sống như bình thường nếu chào đời. Lớp mỡ đã trở nên dày hơn dưới lớp da của bé để sau khi chào đời bé sẽ có được thân nhiệt được ổn định.

• Tuần thứ 39-40

Bé đã phát triển thể chất hoàn toàn nhưng tiếp tục tích mỡ và có thể tăng lên về kích thước. Từ lúc này em bé đã sẵn sàng đến với thế giới bên ngoài.

Giai đoạn nào quan trọng nhất trong quá trình mang thai?

Tam cá nguyệt thứ nhất – giai đoạn quan trọng nhất trong thai kỳ

Tam cá nguyệt thứ nhất tính từ ngày đầu tiên của kỳ kinh cuối cùng – trước khi Mẹ thực sự mang thai; và kéo dài cho đến thai nhi 13 tuần 6 ngày.

Trong giai đoạn này, Mẹ có thể thấy buồn nôn, nhất là khi mới ngủ dậy hoặc chiều tối, hay khi ngửi thấy mùi thức ăn, hương hoa quen thuộc…Tuy nhiên, tùy từng trường hợp, có người sẽ không xuất hiện cảm giác buồn nôn, nhưng có người lại buồn nôn khi ngửi mất cứ mùi vị nào. Những cơn nghén này thường sẽ hết sau 3 tháng đầu, nhưng cũng có người nghén đến khi sinh. 

Trong giai đoạn tam cá nguyệt thứ nhất, hầu hết các cơ quan trong cơ thể con đều đã hình thành. Đây là thời điểm nhạy cảm cần đặc biệt lưu ý vì các nguy cơ sẩy thai hay dị tật bẩm sinh đều có thể xuất hiện.

Tam cá nguyệt thứ nhất là thời điểm thực hiện các xét nghiệm sàng lọc cần thiết để xác định thai nhi có nguy cơ bất thường về nhiễm sắc thể (hội chứng Down,…). Việc làm sàng lọc này sẽ có thể giúp xác định đến 85% số mẹ bầu có thai nhi mắc hội chứng Down. Những những xét nghiệm cần thiết giai đoạn này là:

• Xét nghiệm máu tổng quát: Thông qua các xét nghiệm máu mẹ + máu con, các bác sĩ sẽ kiểm tra toàn diện Mẹ bầu, kiểm tra các bệnh nội khoa và di truyền. Tiếp theo, bạn có thể được kiểm tra máu để xác định nhóm máu, tình trạng Rh cũng như kiểm tra chứng thiếu máu ở bà bầu. Nếu bạn có nguy cơ cao mắc bệnh tiểu đường thai kỳ, xét nghiệm dung nạp đường giai đoạn đầu này sẽ xác định được và giúp bạn có một chế độ ăn uống hợp lý hơn.
• Các xét nghiệm sàng lọc: Các xét nghiệm sàng lọc có thể cho bạn biết thông tin về nguy cơ mắc hội chứng Down và các vấn đề dị tật bẩm sinh ở thai nhi được tiến hành như siêu âm đo độ mờ da gáy, Double test, NIPT – sàng lọc trước sinh không xâm lấn…

Siêu âm thai 3 tháng đầu giúp mẹ phát hiện nhiều vấn đề quan trọng của thai nhi 

Một vài lưu ý cho mẹ bầu trong quá trình thai kỳ đang phát triển

Khám thai định kỳ

Khi thấy có dấu hiệu mang thai sớm, bạn nên đi khám thai ngay để biết được tình trạng sức khỏe của bản thân và em bé, đồng thời được bác sĩ hướng dẫn cách chăm sóc thai kỳ phù hợp

Các thời điểm khám thai định kỳ

Các mẹ bầu cần lưu ý các mốc khám thai định kỳ tối thiểu cần thực hiện như sau:

• Tuần thứ 5 – 8: Xác định có thai hay không? Thai có đúng vị trí hay không?
• Tuần thứ 11 – 13: Khảo sát hình thái thai nhi và xác định các vấn đề như thai, thực hiện các xét nghiệm cơ bản như: Xét nghiệm máu, Double test, xét nghiệm nước tiểu.
• Tuần 20 – 24: Khảo sát hình thái học thai nhi và một số bệnh lý cho mẹ và thai như đái tháo đường …
• Tuần 30 – 32: Theo dõi tình trạng thai, bất thường thai nhi, thời điểm sinh, bệnh lý mẹ như rau tiền đạo, tiền sản giật,…

Chế độ dinh dưỡng đa dạng, bổ sung vitamin và khoáng chất thiết yếu

Nhu cầu dinh dưỡng của mẹ bầu tăng cao so với trước khi mang thai, đặc biệt là các chất DHA, ALA, lutein, choline, sắt, acid folic, canxi, vitamin D. Một chế độ ăn khoa học, bổ dưỡng, đủ nhóm chất là điều rất quan trọng đối với sự phát triển của bé và đảm bảo sức khỏe cho mẹ.

Ngoài ra, mẹ bầu  cần sử dụng thêm những viên uống bổ sung các loại vitamin và khoáng chất. Một trong những dưỡng chất quan trọng nhất mà bạn cần bổ sung trước khi mang thai là axit folic và sắt, những dưỡng chất này sẽ giúp giảm nguy cơ bé bị dị tật bẩm sinh

Đảm bảo luôn uống đủ nước

Bà bầu uống đủ nước mỗi ngày là cách để duy trì lượng nước ối cho thai nhi và tăng lượng máu cho cơ thể, từ đó giúp thai kỳ khỏe mạnh hơn. Mỗi ngày, bạn cần uống ít nhất 2 lít nước, nếu uống ít hơn, bạn sẽ dễ gặp phải chứng ốm nghén, mệt mỏi, chuột rút và co thắt trong tam cá nguyệt thứ hai và thứ ba.

Vận động thường xuyên để giúp thai kỳ khỏe mạnh

Mang thai là thời điểm cơ thể bạn sẽ có rất nhiều thay đổi. Một trong những thay đổi rõ nét nhất chính là vóc dáng và cân nặng. Để khỏe mạnh và dẻo dai, bà bầu cần tập thể dục 30 phút mỗi ngày và 4 lần mỗi tuần. Bà bầu tập thể dục không chỉ giúp kiểm soát căng thẳng, cải thiện sức khỏe tim mạch, tăng cường thể lực mà còn làm tăng lượng máu đến nhau thai để hỗ trợ sự phát triển của bé.

Mẹ bầu nên tập yoga để cải thiện sức khỏe về thể chất và tinh thần

Nghỉ ngơi đầy đủ là điều rất quan trọng

Trong thời kỳ mang thai, mẹ khỏe thì con khoẻ. Bởi vậy, các mẹ bầu cần nghỉ ngơi thật nhiều. Tình trạng mất ngủ xảy ra liên tục có thể làm tăng sự căng thẳng, gây tăng huyết áp hoặc tiền sản giật,… Bởi vậy, dù khó ngủ nhưng hãy cố gắng ngủ đủ 6 – 8 tiếng mỗi ngày. Để có giấc ngủ ngon, bạn có thể tập yoga, thiền, cải thiện chế độ ăn…

Cách mang thai khỏe mạnh là nói “không” với rượu bia và thuốc lá

Trong suốt thời gian mang thai, rượu bia, thuốc lá là những thứ bạn nên tránh hoàn toàn để có được thai kỳ khỏe mạnh. Bà bầu uống rượu, bia có thể làm tăng nguy cơ bé mắc phải hội chứng rượu bào thai.

 Lưu ý trong việc chọn quần áo và giày dép

Trong thời gian mang thai, bạn nên chọn cho mình những bộ quần áo thoải mái. Do vóc dáng và trọng lượng của bạn thay đổi nhanh chóng nên nếu mặc những bộ quần áo quá ôm sát thì không chỉ bạn mà cả bé yêu đều có thể cảm thấy khó chịu.

Ngoài ra, do thời gian này, các hormone trong thai kỳ làm các dây chằng ở chân bị lỏng lẻo khiến chân và mắt cá chân sẽ dễ bị sưng đau. Do vậy, bạn tuyệt đối không mang giày cao gót, cũng như các loại sandal nhiều dây buộc chặt.