Gây mê người cao tuổi: tác nhân, triệu chứng, cách điều trị

Trong lĩnh vực phẫu thuật và nội soi, gây mê là một kỹ thuật được sử dụng phổ biến. Tuy nhiên, quá trình gây mê và sau đó, người bệnh có thể phải đối mặt với một số tác dụng phụ và biến chứng. Một tác dụng phụ thường gặp sau gây mê là mê sảng, đặc biệt thường xảy ra ở người cao tuổi. Trong bài viết này, chúng ta sẽ tìm hiểu về mê sảng sau gây mê – một tác dụng phụ không mong muốn sau quá trình gây mê.

Gây mê là gì?

Gây mê là một phương pháp sử dụng thuốc để làm mất ý thức tạm thời của người bệnh, nhằm giảm đau trong và sau khi thực hiện một số thủ thuật y tế. Gây mê được áp dụng cho các thủ thuật từ đơn giản như nội soi đường tiêu hóa đến phức tạp như phẫu thuật tim, não… Bên cạnh thuốc gây mê, các bác sĩ phẫu thuật còn sử dụng thuốc giãn cơ và thuốc giảm đau để đảm bảo an toàn và chính xác trong quá trình thực hiện thủ thuật.

Liều lượng và phác đồ gây mê được điều chỉnh dựa trên tình trạng sức khỏe, cân nặng và chức năng gan, thận của người bệnh. Quá nhiều thuốc gây mê có thể gây ngộ độc, trong khi quá ít có thể không đảm bảo đủ mức gây mê.

Tác dụng phụ của gây mê là gì?

Các tác dụng phụ của thuốc gây mê là điều mà chúng ta đã biết. Bao gồm: buồn nôn hoặc nôn ói, đau họng, mệt mỏi cơ bắp, ngứa ngáy, hạ nhiệt độ cơ thể… Tuy nhiên, một trong những tác dụng phụ phổ biến và nặng nề hơn là mê sảng sau gây mê.

“Mê sảng sau gây mê là một dạng rối loạn chức năng nhận thức sau quá trình gây mê. Nó thường xảy ra trong những ngày đầu sau phẫu thuật và có thể gây vấn đề về trí nhớ lâu dài ở một số bệnh nhân. Đặc biệt, người cao tuổi và những người có bệnh lý tiền sử liên quan đến thần kinh có nguy cơ cao hơn mắc mê sảng sau gây mê.”

Đặc điểm của mê sảng sau gây mê

Mê sảng sau gây mê có một số đặc điểm cơ bản như sau:

• Trạng thái tâm thần của người bệnh thay đổi, bao gồm giảm sự nhận thức với môi trường xung quanh, giảm khả năng tập trung, chú ý.
• Các triệu chứng có thể thay đổi không đều trong suốt thời gian từ vài giờ đến vài ngày.
• Mê sảng sau gây mê thường xảy ra sau các cuộc phẫu thuật tổng quát, đặc biệt là trong phẫu thuật tim và chỉnh hình. Nó kéo dài thời gian nằm viện và tăng chi phí điều trị, đồng thời tăng nguy cơ mất trí nhớ và tử vong trong vòng 1 năm sau phẫu thuật.

Nguyên nhân mê sảng sau gây mê

Cơ chế sinh học thần kinh dẫn đến mê sảng sau quá trình gây mê hiện vẫn chưa được hiểu rõ. Tuy nhiên, một số yếu tố có thể gây ra mê sảng như:

• Mất máu nhiều hoặc thiếu oxy trong quá trình phẫu thuật.
• Tương tác giữa thuốc gây mê và một số loại thuốc chứa anticholinergic, benzodiazepine, ketamine, propofol, atropine, scopolamine.
• Nghiện rượu hoặc tuổi cao (trên 70 tuổi).
• Tiền sử mê sảng sau các cuộc phẫu thuật trước đó.
• Các bệnh mất trí như bệnh Alzheimer, Parkinson, trầm cảm…

Phòng ngừa và điều trị mê sảng sau gây mê

Hiện nay, chúng ta vẫn chưa có kiến thức đầy đủ về nguyên nhân và cơ chế bệnh sinh của mê sảng sau gây mê. Do đó, việc ngăn ngừa và điều trị tình trạng này khá khó khăn. Tuy nhiên, có thể tránh các yếu tố nguy cơ gây mê sảng và đưa ra biện pháp can thiệp sớm khi phát hiện các dấu hiệu của mê sảng sau phẫu thuật.

Vì mê sảng là một tác dụng phụ của thuốc gây mê và phẫu thuật, việc chọn bệnh viện uy tín và đảm bảo quá trình gây mê diễn ra an toàn là rất quan trọng. Bệnh nhân cần được theo dõi kỹ càng và thăm khám định kỳ để đưa ra những biện pháp can thiệp và điều trị phù hợp, nhằm tối đa hóa khả năng phục hồi và giảm thiểu tác động của mê sảng.

Một số biện pháp phòng ngừa mê sảng sau gây mê bao gồm:

• Tránh các yếu tố nguy cơ như thiếu oxy hoặc mất máu trong quá trình phẫu thuật.
• Tránh sử dụng các loại thuốc dễ gây mê sảng.

Trong trường hợp mê sảng đã xảy ra, việc điều trị sẽ tuỳ thuộc vào tình trạng của bệnh nhân. Điều trị có thể bao gồm:

• Sử dụng thuốc để giảm các triệu chứng của mê sảng.
• Thiết lập một môi trường thuận lợi để tăng khả năng phục hồi của bệnh nhân.
• Tiến hành các biện pháp tư vấn và chăm sóc tâm lý.

Trong các trường hợp nghiêm trọng, bệnh nhân có thể cần nhập viện và nhận điều trị chuyên sâu.

Trong quá trình gây mê và sau đó, an toàn là yếu tố quan trọng hàng đầu. Người bệnh cần thực hiện thủ thuật tại các cơ sở y tế uy tín để đảm bảo quá trình gây mê và phẫu thuật diễn ra một cách chính xác và an toàn.

Các câu hỏi thường gặp

1. Mê sảng sau gây mê có thể xảy ra ở bất kỳ ai không?

Mê sảng sau gây mê thường xảy ra ở người cao tuổi và những người có bệnh lý tiền sử liên quan đến thần kinh. Tuy nhiên, nó cũng có thể xảy ra ở bất kỳ ai trong một số trường hợp.

2. Các triệu chứng của mê sảng sau gây mê kéo dài bao lâu?

Các triệu chứng của mê sảng sau gây mê có thể kéo dài từ vài giờ đến vài ngày, tùy thuộc vào từng trường hợp cụ thể.

3. Mê sảng sau gây mê có thể ảnh hưởng đến trí nhớ lâu dài không?

Đúng, mê sảng sau gây mê có thể gây vấn đề về trí nhớ lâu dài ở một số bệnh nhân, đặc biệt là người cao tuổi.

4. Làm thế nào để ngăn ngừa mê sảng sau gây mê?

Để ngăn ngừa mê sảng sau gây mê, các yếu tố nguy cơ như thiếu oxy hoặc mất máu trong quá trình phẫu thuật cần được tránh. Ngoài ra, sử dụng các loại thuốc gây mê không dễ gây mê sảng cũng là một biện pháp phòng ngừa quan trọng.

5. Mê sảng sau gây mê có thể được điều trị không?

Đúng, mê sảng sau gây mê có thể được điều trị bằng việc sử dụng thuốc để giảm các triệu chứng, thiết lập môi trường thuận lợi cho phục hồi và tiến hành các biện pháp tư vấn và chăm sóc tâm lý. Trong các trường hợp nghiêm trọng, việc nhập viện và điều trị chuyên sâu có thể cần thiết.

Nguồn: Tổng hợp