Dậy thì muộn: nguyên nhân, dấu hiệu và phương pháp chẩn đoán

Đậy thì là một giai đoạn quan trọng trong quá trình phát triển sinh lý của trẻ. Tuy nhiên, có một số trường hợp trẻ dậy thì muộn, tức là trễ so với thời điểm trung bình mà đa số các bạn cùng tuổi đã trải qua. Vậy cụ thể dậy thì muộn là gì? Hãy cùng tìm hiểu qua bài viết dưới đây nhé!

Dậy thì muộn là gì?

Dậy thì muộn là một dạng rối loạn phát triển dậy thì khiến nhiều phụ huynh quan tâm, lo lắng. Tình trạng này có thể gây ảnh hưởng đến sự phát triển về tâm lý, thể chất và khả năng sinh sản của trẻ sau này. Do đó, việc nhận biết và hiểu rõ về những biểu hiện của dậy thì muộn sẽ giúp phụ huynh đưa ra những quyết định và hỗ trợ phù hợp với sự phát triển của trẻ.

Dậy thì muộn là như thế nào?

Tuổi dậy thì ở bé gái và bé trai diễn ra vào khoảng từ 7-13 tuổi và từ 9-15 tuổi tương ứng. Trong giai đoạn này, tác động của vùng dưới đồi và tuyến yên sẽ kích thích tuyến sinh dục sản xuất hormone giới tính để phát triển các đặc trưng giới tính, bao gồm cả việc phát triển ngực và buồng trứng ở nữ giới, cũng như cơ bắp và tinh hoàn ở nam giới.

“Dậy thì muộn còn được gọi là chậm dậy thì, là một trạng thái khi tuổi dậy thì không bắt đầu vào thời điểm thông thường.”

Dậy thì muộn có thể xảy ra ở cả bé gái lẫn bé trai. Có nhiều nguyên nhân gây ra dậy thì muộn ở trẻ.

Nguyên nhân dậy thì muộn ở trẻ

Nguyên nhân dậy thì muộn ở bé gái:

• Di truyền: Dậy thì muộn ở bé gái có thể do di truyền từ bố mẹ.
• Bệnh lý ảnh hưởng tới buồng trứng: Các rối loạn hoạt động của hệ thống nội tiết, bệnh lý suy buồng trứng sớm có thể gây dậy thì muộn ở bé gái.
• Giảm khối lượng mỡ cơ thể: Hoạt động nhiều, bệnh lý mạn tính có thể làm giảm chất béo và khối lượng mỡ trong cơ thể, gây ra dậy thì muộn ở bé gái.
• Thể trạng: Một số bé gái có thể dậy thì muộn hơn so với các bạn cùng tuổi do yếu tố thể chất.

“Bé gái biếng ăn có thể dẫn đến dậy thì muộn.”

Nguyên nhân dậy thì muộn ở bé trai:

• Di truyền: Đến 70% trường hợp dậy thì muộn ở bé trai được cho là do di truyền từ bố mẹ.
• Thiếu hụt hormone nội tiết: Thiếu hụt hormone từ khi trẻ sinh ra có thể ảnh hưởng đến quá trình điều hòa tuyến sinh dục.
• Bất thường tinh hoàn: Sự bất thường trong tinh hoàn, tiền sử phẫu thuật tinh hoàn hoặc điều trị ung thư có thể là nguyên nhân gây dậy thì muộn ở bé trai.
• Bệnh lý mạn tính: Các bệnh lý như viêm đại tràng, thiếu máu hồng cầu liềm hoặc xơ nang thường dễ dẫn đến dậy thì muộn ở bé trai.

Dấu hiệu dậy thì muộn ở trẻ

Cha mẹ cần đưa trẻ con bạn đến gặp bác sĩ nếu nhận thấy các dấu hiệu như:

• Bé gái: Không có dấu hiệu phát triển của ngực sau 14 tuổi, chưa có kinh nguyệt sau 14.5 tuổi.
• Bé trai: Không có dấu hiệu phát triển tinh hoàn sau 14 tuổi, 3-4 năm sau dậy thì mà tinh hoàn chưa phát triển như người lớn. Chiều cao không tăng đáng kể trong vòng một năm sau khi dậy thì.

Phương pháp chẩn đoán dậy thì muộn

Bác sĩ sẽ tiến hành một đánh giá tổng quan bằng cách xem xét tiền sử gia đình, quá trình sinh hoạt và phát triển của trẻ như: thói quen ăn uống bất thường, tập thể thao quá độ có thể dẫn đến trì hoãn dậy thì, kết hợp với việc thăm khám lâm sàng và tiến hành các xét nghiệm để tìm nguyên nhân gây ra tình trạng dậy thì muộn.

Để chẩn đoán tình trạng dậy thì muộn ở trẻ, các xét nghiệm cận lâm sàng như xét nghiệm máu, xét nghiệm nhiễm sắc thể và siêu âm sẽ được thực hiện. Chụp X-quang và các xét nghiệm khác cũng có thể được sử dụng để đánh giá tình trạng của trẻ.

Dậy thì muộn gây ảnh hưởng như thế nào?

Dậy thì muộn có thể gây ảnh hưởng đến trẻ ở mức độ khác nhau. Đối với bé gái, có thể gây lo lắng và tự ti khi trẻ nhận ra mình không phát triển như bạn bè. Vì vậy, cha mẹ cần đóng vai trò là người động viên, tâm sự và chia sẻ với con để giúp trẻ hiểu và không tự ti. Đối với bé trai, dậy thì muộn có thể ảnh hưởng đến sự phát triển tình dục và sinh sản, cũng như gây rối loạn tâm lý và trầm cảm.

Cha mẹ cần theo dõi và phát hiện sớm khi trẻ dậy thì muộn để có thể nhờ sự tư vấn và hỗ trợ từ bác sĩ, từ đó giúp sự phát triển của trẻ được diễn ra một cách tốt nhất và tự nhiên nhất.

Dậy thì muộn có ảnh hưởng đến chiều cao không?

Đối với bé gái và bé trai dậy thì muộn, tuy có thể ảnh hưởng đến thời gian phát triển tuyến sinh dục, nhưng không gây suy giảm chiều cao so với trẻ dậy thì đúng thời điểm.

Cách khắc phục dậy thì muộn ở trẻ

Việc điều trị dậy thì muộn ở trẻ sẽ tùy thuộc vào nguyên nhân gây ra tình trạng này. Bác sĩ có thể đề xuất sử dụng hormone sinh dục để kích thích quá trình dậy thì, hoặc hướng dẫn cách giải quyết vấn đề này tùy theo từng trường hợp cụ thể. Cha mẹ nên tham khảo ý kiến của bác sĩ để được tư vấn và hỗ trợ phù hợp.

Dậy thì muộn là một vấn đề phổ biến và cần được quan tâm. Việc nhận biết và điều trị sớm có thể giúp trẻ phát triển một cách bình thường và tự nhiên. Hy vọng những thông tin trên sẽ giúp cha mẹ hiểu rõ hơn về dậy thì muộn ở trẻ và đưa ra những quyết định phù hợp cho sự phát triển của con.

Lời khuyên từ Pharmacity:

Để giúp con phát triển bình thường và tự nhiên, cha mẹ có thể thực hiện các biện pháp sau:

• Đảm bảo chế độ dinh dưỡng cân đối: Cung cấp đủ các dinh dưỡng cần thiết cho sự phát triển tốt của trẻ. Bạn có thể tham khảo với bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng để có chế độ ăn phù hợp cho con.
• Khuyến khích hoạt động vận động: Tham gia vào các hoạt động vận động thể chất để thúc đẩy sự phát triển cơ bắp và tinh hoàn ở bé trai, và sự phát triển ngực và buồng trứng ở bé gái.
• Giảm căng thẳng: Tạo điều kiện cho con có môi trường sống thoải mái, tránh áp lực và căng thẳng không cần thiết.
• Thường xuyên kiểm tra và tư vấn với bác sĩ: Theo dõi quá trình phát triển của trẻ, đưa con đi kiểm tra định kỳ và thảo luận với bác sĩ về bất kỳ vấn đề nào liên quan đến dậy thì muộn.
• Tạo sự thoải mái và tự tin cho con: Động viên và hỗ trợ con trong quá trình phát triển của mình, giúp con hiểu rõ về dậy thì muộn và không tự ti.

FAQ về dậy thì muộn:

1. Dậy thì muộn là gì?
   Dậy thì muộn là một dạng rối loạn phát triển dậy thì khiến trẻ dậy thì trễ so với thời điểm trung bình.
2. Dậy thì muộn ảnh hưởng như thế nào?
   Dậy thì muộn có thể ảnh hưởng đến sự phát triển tâm lý, thể chất và khả năng sinh sản của trẻ.
3. Tại sao trẻ dậy thì muộn?
   Nguyên nhân dậy thì muộn có thể do di truyền, bệnh lý ảnh hưởng tới buồng trứng hoặc tinh hoàn, giảm khối lượng mỡ cơ thể, thiếu hormone nội tiết, và các bệnh lý mạn tính.
4. Làm thế nào để chẩn đoán dậy thì muộn?
   Bác sĩ sẽ thực hiện một đánh giá tổng quan bằng cách xem xét tiền sử gia đình, quá trình sinh hoạt và phát triển của trẻ, kết hợp với các xét nghiệm cận lâm sàng như xét nghiệm máu, xét nghiệm nhiễm sắc thể và siêu âm.
5. Làm thế nào để khắc phục dậy thì muộn ở trẻ?
   Việc điều trị dậy thì muộn ở trẻ sẽ tùy thuộc vào nguyên nhân gây ra tình trạng này. Bác sĩ có thể đề xuất sử dụng hormone sinh dục hoặc hướng dẫn cách giải quyết vấn đề này tùy theo từng trường hợp cụ thể.

Nguồn: Tổng hợp