Đau mắt cá chân: nguyên nhân, triệu chứng và cách phòng ngừa

Mắt cá chân – một khu vực chịu tải trọng lớn của cơ thể, phức tạp với nhiều cấu trúc như xương, dây chằng, gân và cơ. Không ít lần bạn cảm thấy đau và băn khoăn không biết nguyên nhân từ đâu? Đừng lo lắng, bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về cơn đau mắt cá chân, các dấu hiệu nhận biết, và những cách phòng tránh hiệu quả.

Khám Phá Cơn Đau Mắt Cá Chân

Hiểu Về Cấu Trúc Mắt Cá Chân

Vùng mắt cá chân được cấu thành từ một mạng lưới phức tạp của xương, dây chằng, gân và cơ, tất cả cùng phối hợp để chịu trọng lực và hỗ trợ chuyển động. Thế nhưng, chính vì sự phức tạp này mà mắt cá chân rất dễ bị tổn thương. Đây là nơi ba xương chính kết hợp với nhau: xương chày, xương mác và xương sên, được bảo vệ và ổn định bởi dây chằng và gân. Do đó, chỉ cần một yếu tố trong hệ thống này bị ảnh hưởng, cũng có thể gây ra cơn đau và hạn chế di chuyển.

“Mỗi bước đi của chúng ta cần sự phối hợp hoàn hảo của mọi cấu trúc trong mắt cá chân.” – Một chuyên gia y học đã chia sẻ.

Triệu Chứng của Đau Mắt Cá Chân

Cơn đau mắt cá chân thường không “đơn độc”, mà đi kèm với một số triệu chứng khác:

• Đau: Có thể nhẹ hoặc dữ dội, ở trong hoặc ngoài mắt cá, thậm chí lan sang bàn chân và ngón chân. Điều này thường phụ thuộc vào mức độ và loại tổn thương.
• Sưng: Vùng mắt cá hoặc bàn chân có thể bị sưng và có cảm giác lún khi ấn tay vào. Sưng có thể là dấu hiệu của viêm hoặc tụ máu ở vùng bị tổn thương.
• Bầm tím: Thường xuất hiện sau chấn thương, đặc biệt là khi có rách mạch máu nhỏ dưới da.
• Khó khăn trong di chuyển: Cảm giác cứng khớp, khó di chuyển. Đôi khi bạn cũng có thể nghe thấy tiếng cọt kẹt hoặc lách cách khi di chuyển.
• Sốt và ớn lạnh: Một số trường hợp còn xuất hiện triệu chứng do viêm nhiễm hoặc phản ứng miễn dịch.

Khi Nào Cần Gặp Bác Sĩ?

Bạn nên thăm khám bác sĩ nếu gặp phải các dấu hiệu sau:

• Cơn đau không cải thiện sau hai tuần điều trị tại nhà. Điều này có thể chỉ ra một vấn đề nghiêm trọng hơn như chấn thương cấu trúc sâu hơn hoặc nhiễm trùng.
• Cảm giác tê hoặc mất cảm giác ở bàn chân. Đây có thể là dấu hiệu của tổn thương dây thần kinh.
• Nguy cơ té ngã cao, đặc biệt ở người lớn tuổi hoặc người có tiền sử đái tháo đường có thể dẫn đến hậu quả nghiêm trọng hơn.
• Dấu hiệu nhiễm trùng như mẩn đỏ, đau, nóng rát ở vùng bị tổn thương hoặc dịch bị rỉ ra từ vết thương.

Nguyên Nhân Của Đau Mắt Cá Chân

Các nguyên nhân phổ biến gây đau mắt cá chân bao gồm:

• Bong gân: Xảy ra khi dây chằng bị rách hoặc căng quá mức, chiếm 85% các chấn thương mắt cá. Bong gân có thể là kết quả của chấn thương do xoắn hoặc lật mắt cá.
• Viêm gân Achilles và viêm bao hoạt dịch: Do vận động quá sức hoặc chấn thương lặp đi lặp lại. Viêm là phản ứng của cơ thể để sửa chữa tổn thương nhưng cũng gây ra đau và giới hạn chuyển động.
• Gãy xương: Thường do chấn thương nghiêm trọng và có thể cần phẫu thuật. Gãy xương không chỉ giới hạn ở xương chính mà còn có thể tác động đến cấu trúc liền kề.
• Viêm khớp dạng thấp, lupus, gout: Các bệnh lý này cũng có thể gây ra đau mắt cá chân do viêm khớp và mô mềm xung quanh bị tổn thương.

Những Ai Dễ Bị Đau Mắt Cá Chân?

Bạn có nguy cơ bị đau mắt cá chân nếu thuộc một trong những nhóm đối tượng sau:

• Vận động viên hoặc người thường xuyên nâng vác nặng. Áp lực liên tục đè lên mô và xương mắt cá có thể dẫn đến tổn thương dần dần.
• Người thừa cân, béo phì. Trọng lượng cơ thể dư thừa làm tăng gánh nặng lên mắt cá chân, dễ dẫn đến viêm và đau.
• Người lớn tuổi hoặc phụ nữ mang thai. Hai nhóm này thường có sự thay đổi về cấu trúc xương và dây chằng, dễ bị tổn thương hơn.
• Người có tiền sử bệnh cơ xương khớp. Những người này có thể có nguy cơ cao hơn do hệ cơ xương khớp đã bị yếu hoặc đã tổn thương từ trước.

Yếu Tố Làm Tăng Nguy Cơ

Có một số yếu tố có thể làm tăng nguy cơ đau mắt cá chân, chẳng hạn như:

• Hoạt động quá mức không đảm bảo an toàn. Các tình huống như chơi thể thao mà không bảo vệ đúng cách hoặc làm việc trong môi trường nguy hiểm dễ gây chấn thương.
• Không khởi động trước khi tập luyện hoặc mang giày chật, cao gót thường xuyên. Những thói quen này có thể dẫn đến cơn đau mãn tính vì áp lực không đều lên mắt cá chân.

Chẩn Đoán và Điều Trị Đau Mắt Cá Chân

Phương Pháp Chẩn Đoán

Bác sĩ sẽ thăm khám và yêu cầu các xét nghiệm cần thiết như chụp X-quang để xác định nguyên nhân chính xác. Ngoài ra, trong một số trường hợp, bác sĩ có thể yêu cầu MRI hoặc CT scan để có hình ảnh chi tiết hơn của mô mềm và xương.

Các Phương Pháp Điều Trị Hiệu Quả

• Liệu Pháp PRICE: Nghỉ ngơi, chườm lạnh, băng ép, nâng cao chân và thực hiện bài tập nhẹ nhàng. Đó là cách an toàn để hạn chế viêm và giảm đau sơ bộ.
• Thuốc: Từ thuốc giảm đau đến thuốc kháng viêm, đôi khi cần tiêm steroid. Thuốc giúp kiểm soát triệu chứng trong khi cơ thể tự làm lành.
• Vật Lý Trị Liệu: Có thể giảm đau và tăng linh động cho khớp. Vật lý trị liệu có các bài tập được thiết kế riêng giúp tăng cường sức mạnh và ổn định mắt cá chân.
• Phẫu Thuật: Chỉ tiếp cận khi tất cả các phương pháp khác không hiệu quả. Phẫu thuật được thực hiện để sửa chữa tổn thương cấu trúc không thể tự chữa lành hoặc để loại bỏ các mô bị tổn hại.

Phòng Ngừa Đau Mắt Cá Chân

Thay Đổi Thói Quen Sinh Hoạt

Bạn có thể giảm nguy cơ đau mắt cá chân bằng cách:

• Đi giày thoải mái, gót thấp và có đế mềm. Giày bảo đảm sự ổn định và giảm áp lực trực tiếp lên mắt cá chân.
• Thường xuyên luyện tập thể dục và chú ý khởi động kỹ trước khi bắt đầu. Điều này giúp cơ bắp và dây chằng linh hoạt và chuẩn bị tốt hơn cho hoạt động sau đó.
• Tránh các hoạt động mạnh, có nguy cơ cao. Dẫu biết rằng các hoạt động thể thao mạo hiểm rất thu hút, nhưng bạn nên hiểu rõ giới hạn của bản thân để tránh chấn thương không cần thiết.

Chế Độ Dinh Dưỡng Hợp Lý

Chú ý đến chế độ ăn uống giàu omega-3, omega-6 và vitamin C, D, E để hỗ trợ sức khỏe xương khớp. Omega-3 và omega-6 có đặc tính chống viêm, trong khi các vitamin hỗ trợ sự hình thành collagen và giữ cho xương mạnh khỏe. Nhớ rằng sức khỏe mắt cá chân không chỉ đơn giản là chăm sóc từ bên ngoài mà còn phụ thuộc vào cách bạn chăm sóc cơ thể từ bên trong!

Câu Hỏi Thường Gặp (FAQ)

1. Tại sao tôi thường đau mắt cá chân vào buổi sáng? Đau mắt cá chân vào buổi sáng có thể là dấu hiệu của viêm khớp dạng thấp hoặc một loại viêm khác. Lúc mới thức dậy, các khớp thường cứng lại do cơ thể không vận động trong một thời gian dài, khiến đau cảm thấy rõ ràng hơn.
2. Tôi nên làm gì nếu mắt cá chân bị sưng mà không rõ nguyên nhân? Trước hết, bạn nên nghỉ ngơi và chườm lạnh lên vùng bị sưng để giảm đau và sưng. Nếu tình trạng này kéo dài hơn một vài ngày mà không có dấu hiệu giảm, bạn nên đến gặp bác sĩ để kiểm tra chi tiết hơn.
3. Làm thế nào để phân biệt bong gân với gãy xương? Bong gân thường liên quan đến sưng, đau và mất chức năng tạm thời, nhưng mắt cá vẫn có thể cử động một chút. Ngược lại, gãy xương sẽ đi kèm với cơn đau cực mạnh, không thể chịu lực và thường kèm theo biến dạng rõ rệt.
4. Đau mắt cá chân có ảnh hưởng đến việc tập luyện không? Có, bạn có thể cần ngưng vận động mạnh để tránh làm tồi tệ hơn cơn đau và cho phép mắt cá chân hồi phục. Thay vào đó, bạn có thể thực hiện các bài tập nhẹ nhàng để duy trì sự linh hoạt.
5. Mang giày thế nào để tốt cho mắt cá chân? Lựa chọn giày phù hợp với kích cỡ chân, có đệm lót đủ mềm và hỗ trợ gót chân để giúp phân bổ lực đều khi bạn di chuyển, hỗ trợ tốt cho mắt cá chân.

Nguồn: Tổng hợp