Dạng bào chế của insulin trong điều trị bệnh tiểu đường

Trong ngành y học và điều trị bệnh tiểu đường, việc lựa chọn dạng bào chế của insulin đóng vai trò cực kỳ quan trọng trong việc quản lý mức đường huyết hiệu quả. Không chỉ ảnh hưởng đến tốc độ và thời gian tác dụng của thuốc, mà dạng bào chế insulin còn có thể quyết định sự thành công của liệu trình điều trị. Điều này đặc biệt quan trọng đối với người mắc bệnh tiểu đường, vì lựa chọn sai dạng bào chế insulin có thể ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu quả kiểm soát đường huyết.

Trong bài viết này, chúng ta sẽ khám phá các dạng bào chế của insulin và tìm hiểu về sự lựa chọn phù hợp nhất với tình trạng sức khỏe của mình.

Insulin có vai trò gì?

Insulin là một hormone quan trọng được tiết ra từ các tế bào trong tuyến tụy. Nó có vai trò quan trọng trong quá trình chuyển hóa carbohydrate, mỡ và glycogen trong cơ thể. Khi tuyến tụy không sản xuất đủ insulin hoặc cơ thể không phản ứng tốt với insulin, bệnh tiểu đường có thể phát sinh.

Insulin có nhiều chức năng quan trọng trong cơ thể, đặc biệt là đối với người mắc bệnh tiểu đường. Các chức năng của insulin bao gồm:

• Ức chế enzyme phosphorylase, làm chậm quá trình chuyển đổi glycogen thành glucose.
• Tăng cường khả năng hấp thu glucose của tế bào.
• Tăng cường hoạt tính của enzyme tổng hợp glycogen.

Insulin có ảnh hưởng lớn đến mức đường trong máu, và bệnh tiểu đường phát sinh từ việc lượng đường trong máu quá cao. Insulin giúp ngăn chặn quá trình chuyển hóa glycogen thành glucose vào máu. Khi cơ thể thiếu hụt insulin, glycogen sẽ liên tục chuyển hóa thành glucose, dẫn đến tăng đường máu và gây ra bệnh tiểu đường.

Các dạng bào chế của insulin

Các thuốc tiêm insulin được phân loại dựa trên thời gian khởi phát và thời gian duy trì tác dụng. Có các dạng bào chế insulin như sau:

• Tác dụng nhanh: Insulin lispro (Humalog), insulin aspart (NovoLog), insulin glulisine (Apidra).
• Tác dụng ngắn: Insulin regular (Humulin R).
• Tác dụng trung gian: Insulin NPH (Humulin N), insulin lispro protamine.
• Tác dụng dài: Insulin glargine (Lantus), insulin detemir (Levemir), insulin degludec (Tresiba).

Có cả các insulin trộn kết hợp nhiều loại insulin với thời gian tác dụng khác nhau để kiểm soát đường huyết hiệu quả.

Việc lựa chọn dạng bào chế của insulin phụ thuộc vào nhu cầu điều trị và chỉ định của bác sĩ.

Ứng với mỗi loại insulin sẽ có dạng bào chế khác nhau để phù hợp với insulin đó. Dưới đây là một số dạng bào chế của insulin thường gặp:

1. Insulin dạng tiêm

Có nhiều phương pháp tiêm insulin vào cơ thể, bao gồm sử dụng tiêm xilanh thông thường, bút tiêm insulin và bơm insulin tự động. Những lựa chọn này giúp bệnh nhân có nhiều phương án hơn trong việc điều trị bệnh tiểu đường.

2. Insulin dạng hít

Insulin dạng hít là loại insulin tác động nhanh đã được FDA phê duyệt sử dụng trước bữa ăn. Insulin dạng hít có tác dụng nhanh chóng, với nồng độ insulin trong máu đạt đỉnh sau khoảng 15-20 phút và gần như không còn sau 2-3 giờ. Đặc biệt, phương pháp này không cần dùng kim.

3. Insulin dạng viên uống

Insulin dạng viên uống là dạng bào chế mới của insulin. Các viên insulin được bao bọc một lớp bảo vệ để tránh bị tiêu hóa bởi dịch tiêu hóa. Một liều lượng lớn insulin được sử dụng để đảm bảo rằng một lượng đủ insulin vẫn còn để hấp thụ vào máu và giảm đường huyết, ngay cả khi phần nào bị phá hủy bởi dịch tiêu hóa.

Các nhà nghiên cứu tin rằng viên insulin có thể mang lại lợi ích vượt trội, vì chúng mô phỏng cách insulin tự nhiên lưu thông trong cơ thể, tức là đi qua gan trước khi vào máu.

Tuy nhiên, nghiên cứu về viên insulin hiện vẫn đang ở giai đoạn thử nghiệm.

4. Miếng dán insulin

Miếng dán insulin được thiết kế như một hình tròn hoặc vuông, mỏng, nhỏ và chứa nhiều kim tiêm siêu nhỏ. Những kim tiêm này chứa insulin và các enzyme cảm biến nồng độ đường, giúp nhanh chóng giải phóng insulin vào cơ thể khi đường huyết tăng cao.

Khi nồng độ đường trong máu tăng, một loại enzyme cảm ứng đường sẽ kích hoạt việc giải phóng insulin vào máu, giúp giảm đường huyết.

Các kim tiêm cực nhỏ sử dụng axit hyaluronic, một thành phần chính của các hạt nano, để xuyên qua da mà không gây cảm giác đau. Khi miếng dán được áp lên da, các kim tiêm xuyên qua da và nối vào các mao mạch bên dưới.

Cách dùng insulin

Việc sử dụng insulin phụ thuộc vào loại insulin và chỉ định của bác sĩ. Một số loại insulin thường được sử dụng trong điều trị bệnh tiểu đường bao gồm:

• Insulin tác dụng nhanh: Tiêm dưới da và có tác dụng nhanh chóng sau khoảng 1 giờ. Bệnh nhân cần chú ý đến chế độ ăn chứa carbohydrate như khoai lang, chuối, yến mạch và các thực phẩm khác.
• Insulin tác dụng trung bình: Có tác dụng sau khi tiêm từ 2 đến 4 giờ, đạt hiệu quả tối ưu sau 6-7 giờ và kéo dài từ 10 đến 20 giờ. Bệnh nhân thường cần tiêm 2 lần mỗi ngày.
• Insulin tác dụng kéo dài: Có nhiều loại khác nhau và nên tiêm vào buổi tối.
• Insulin hỗn hợp: Là sự pha trộn giữa insulin tác dụng nhanh và insulin tác dụng chậm, cung cấp hiệu quả điều trị tối ưu cho người bệnh.

Một số lưu ý khi sử dụng insulin:

• Chỉ sử dụng insulin theo chỉ định của bác sĩ.
• Tiêm insulin dưới da chỉ ở các vùng như bụng, đùi, cánh tay. Có thể sử dụng qua đường truyền tĩnh mạch trong trường hợp hôn mê.
• Đối với insulin hỗn hợp, nên tiêm 2 lần mỗi ngày, trước bữa sáng và bữa chiều.

Hiểu rõ về từng loại insulin và cách sử dụng đúng cách là rất quan trọng để quản lý hiệu quả bệnh tiểu đường và duy trì sức khỏe tốt.

Các câu hỏi thường gặp

1. Insulin có vai trò gì trong điều trị bệnh tiểu đường?

   Insulin có vai trò quan trọng trong việc chuyển hóa carbohydrate, mỡ và glycogen trong cơ thể. Khi tuyến tụy không sản xuất đủ insulin hoặc cơ thể không phản ứng tốt với insulin, bệnh tiểu đường có thể phát sinh.

2. Có bao nhiêu dạng bào chế của insulin?

   Có các dạng bào chế insulin như tác dụng nhanh, tác dụng ngắn, tác dụng trung gian và tác dụng dài.

3. Có những dạng bào chế insulin nào dành cho người mắc bệnh tiểu đường?

   Có các dạng bào chế insulin như tiêm, hít, viên uống và miếng dán.

4. Insulin viên uống có hiệu quả trong điều trị bệnh tiểu đường không?

   Viên insulin đang trong giai đoạn thử nghiệm và những nghiên cứu ban đầu cho thấy chúng có tiềm năng trong việc điều trị bệnh tiểu đường.

5. Cách sử dụng insulin đúng cách như thế nào?

   Việc sử dụng insulin phụ thuộc vào loại insulin và chỉ định của bác sĩ. Bệnh nhân nên tuân thủ hướng dẫn sử dụng của bác sĩ và lưu ý những điểm quan trọng như vị trí tiêm insulin và số lần tiêm mỗi ngày.

Nguồn: Tổng hợp