Chứng tự kỷ: phân biệt biểu hiện và can thiệp kịp thời

Chứng tự kỷ có rất nhiều dạng và mức độ khác nhau. Để có thể can thiệp kịp thời, bố mẹ cần phân biệt rõ biểu hiện trẻ tự kỷ nhẹ hoặc nặng. Hội chứng tự kỷ, hay còn gọi là Autism trong tiếng Anh, có nguồn gốc từ từ tiếng Hy Lạp “tự thân”. Thuật ngữ này được đưa vào sử dụng vào đầu thế kỷ 20 bởi bác sĩ Eugen Bleuler để ám chỉ những người rối loạn phát triển ở nhiều mặt, đặc biệt là giao tiếp và tương tác xã hội.

Các loại chứng tự kỷ

• Tự kỷ thông minh và tự kỷ kém thông minh
• Tự kỷ nhẹ và tự kỷ nặng
• Tự kỷ điển hình và tự kỷ không điển hình

Chứng tự kỷ không chỉ có một loại, mà được chia thành nhiều loại khác nhau. Từ việc xét về độ thông minh, chúng ta có thể có trẻ tự kỷ thông minh hoặc kém thông minh. Từ việc xét về mức độ triệu chứng, chúng ta có trẻ tự kỷ nhẹ hoặc tự kỷ nặng. Cuối cùng, từ việc xét về thời điểm mắc chứng tự kỷ, chúng ta có chứng tự kỷ điển hình (tự kỷ bẩm sinh) hoặc tự kỷ không điển hình (tự kỷ mắc phải).

“Nếu cha mẹ phát hiện sớm được biểu hiện trẻ tự kỷ nhẹ hoặc nặng để có cách giáo dục phù hợp, tình trạng của con sẽ được cải thiện đáng kể.”

So sánh tự kỷ nhẹ và tự kỷ nặng

Tự kỷ trong tiếng Hy Lạp có nghĩa là “tự thân”. Trẻ bị tự kỷ nhẹ xếp cuối cùng trong phổ mức độ tự kỷ. Họ có các biểu hiện trẻ tự kỷ nhưng mức độ không rõ rệt. Tình trạng sức khỏe của họ không quá kém đến nỗi cần chăm sóc đặc biệt. Đôi khi, người tự kỷ nhẹ được hiểu là có tính cách hơi đặc biệt, cô lập, nhưng vẫn có khả năng học tập và làm việc tốt. Trái lại, trẻ bị tự kỷ nặng xếp đầu tiên trong phổ mức độ tự kỷ. Trẻ bị tự kỷ nặng thường có biểu hiện dễ nhận thấy ngay trong 3 năm đầu đời.

Trẻ tự kỷ nhẹ được chia thành 3 nhóm chính, dựa trên các triệu chứng mà từng nhóm có:

• Nhóm 1: Khả năng xã hội và giao tiếp hạn chế, nhưng có khả năng học hỏi và tương tác xã hội cơ bản
• Nhóm 2: Giao tiếp thông qua ngôn ngữ, nhưng gặp khó khăn trong việc hiểu chuyện, cảm xúc và kỹ năng xã hội
• Nhóm 3: Gặp khó khăn trong giao tiếp ngôn ngữ và không có khả năng xã hội

“Để chẩn đoán chính xác một người có bị tự kỷ nhẹ, các bác sĩ chuyên khoa sẽ dựa trên triệu chứng của từng nhóm để đưa ra kết luận.”

Tự kỷ nhẹ và các khía cạnh khác

Nhìn chung, những người bị tự kỷ đều gặp vấn đề với kỹ năng xã hội. Đặc biệt, trẻ tự kỷ nhẹ thường không hoặc rất hiếm khi dùng ánh mắt để nhìn một cách chú ý vào người khác. Chúng dường như không thích hoặc không hứng thú kết nối với người khác. Thường được mô tả là giao tiếp vụng về, vô cảm hoặc xa lánh người xung quanh.

Khả năng giao tiếp của trẻ bị tự kỷ nhẹ bị hạn chế. Mỗi trẻ tự kỷ nhẹ có vấn đề giao tiếp riêng. Có trẻ có thể nói tốt một ngôn ngữ nhưng diễn đạt bất thường. Họ thường sử dụng từ không phù hợp trong ngữ cảnh hoặc những từ lạ ít được sử dụng trong giao tiếp thông thường.

Khi nói chuyện với trẻ tự kỷ nhẹ, bạn sẽ nhận thấy câu chuyện đơn điệu được trình bày với nhịp điệu khác thường, thậm chí quá nhanh hoặc quá chậm. Điều đáng chú ý là trẻ tự kỷ nhẹ không nắm được ý nghĩa của những lời nói ẩn dụ, so sánh hay châm biếm. Tất cả những gì chúng hiểu đều theo nghĩa đen của từ.

“Trẻ tự kỷ nhẹ có thể bị ám ảnh bởi một điều gì đó và thường tuân thủ theo lịch trình đã định sẵn, đôi khi đến mức gây khó khăn và đau khổ.”

Hơn nữa, những trẻ tự kỷ nhẹ thường có năng khiếu tự nhiên vượt trội. Chúng có hiểu biết sâu rộng về khoa học, máy tính, công nghệ, thiên văn học, âm nhạc,… Tuy nhiên, trong những lĩnh vực khác, chúng có thể gặp khó khăn.

Nếu cha mẹ phát hiện được con bị tự kỷ sớm để có can thiệp kịp thời, trẻ vẫn có thể sống cuộc sống bình thường, hạnh phúc và phát triển tiềm năng để đạt được thành tựu lớn.

Câu hỏi thường gặp về chứng tự kỷ

1. Chứng tự kỷ là gì?

Chứng tự kỷ, hay còn gọi là Autism, là một rối loạn phát triển. Nó ảnh hưởng đến khả năng giao tiếp, tương tác xã hội và hành vi của người mắc phải.

2. Có những loại tự kỷ nào?

Chứng tự kỷ có nhiều loại khác nhau, bao gồm tự kỷ thông minh và tự kỷ kém thông minh, tự kỷ nhẹ và tự kỷ nặng, tự kỷ điển hình và tự kỷ không điển hình.

3. Làm sao để phân biệt giữa tự kỷ nhẹ và tự kỷ nặng?

Tự kỷ nhẹ được xếp cuối cùng trong phổ mức độ tự kỷ, với các biểu hiện trẻ tự kỷ nhưng mức độ không rõ rệt. Tự kỷ nặng thường có biểu hiện rõ rệt và gặp khó khăn trong nhiều khía cạnh của cuộc sống.

4. Trẻ tự kỷ nhẹ có thể sống cuộc sống bình thường không?

Nếu được phát hiện và can thiệp kịp thời, trẻ tự kỷ nhẹ vẫn có thể sống cuộc sống bình thường, hạnh phúc và phát triển tiềm năng để đạt được thành tựu lớn.

5. Có cách nào để giảm triệu chứng của chứng tự kỷ không?

Can thiệp sớm và phù hợp có thể giúp giảm triệu chứng của chứng tự kỷ. Điều này bao gồm điều trị bằng thuốc, tư vấn hành vi, và các phương pháp giáo dục và hỗ trợ.

Nguồn: Tổng hợp