Tác dụng của cây cỏ mực đối với sức khỏe con người

Cây cỏ mực là gì? 

Cây cỏ mực, hay còn gọi là Eclipta alba (L.) Hassk, là một loại thảo dược quý hiếm được sử dụng rộng rãi trong y học cổ truyền. Từ lâu, cỏ mực đã được biết đến với nhiều tác dụng chữa bệnh tuyệt vời, giúp cải thiện sức khỏe và hỗ trợ điều trị nhiều bệnh lý khác nhau. Với những thành phần hóa học phong phú, cây cỏ mực không chỉ là một vị thuốc quý mà còn là một giải pháp thiên nhiên an toàn cho những ai tìm kiếm phương pháp chữa bệnh từ thiên nhiên. Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng khám phá những tác dụng tuyệt vời của cây cỏ mực đối với sức khỏe con người.

Cỏ mực là loại cây cỏ sống một năm hoặc nhiều năm. Cây thường mọc thẳng đứng hoặc mọc bò với chiều cao trung bình từ 0.2 – 0.4m, thậm chí có cây cao đến 0.8m. Có thể nhận biết cây cỏ mực thông qua những đặc điểm nhận dạng sau:

• Thân cây có màu lục nhạt hoặc nâu, hơi đỏ tía và có lông thưa
• Lá mọc đối, gần như không có cuống. Hai mặt lá có lông và các phiến lá hẹp và dài khoảng 2.5cm x 1.2cm
• Hoa có màu trắng, hình đầu và mọc ở ngọn thân hoặc kẽ hở lá. Thông thường, hoa gồm hoa lưỡng tính ở giữa và hoa cái nằm ở ngoài
• Quả bế có hình dẹt hoặc cụt đầu, thường có 3 cạnh màu đen dài khoảng 3mm x 1.5cm (rộng)

Thành phần hoá học

Trong cây cỏ mực, người ta tìm thấy nhiều thành phần hóa học có tác dụng dược lý quan trọng như Alcaloid (ecliptin, nicotin và coumartin lacton), caroten và wedelolacton – một chất curmarin lacton từ đó tách ra được một flavonozit và chất demetylwedelacton. Ngoài ra còn có chất đắng, tannin và một ít tinh dầu.

Tác dụng của cây cỏ mực trong đời sống hiện nay 

Theo Y học cổ truyền, cây cỏ mực có tính mát, vị chua pha lẫn ngọt, tác dụng chính vào 2 kinh can thận, giúp thanh can nhiệt, điều trị xuất huyết nội tạng và các triệu chứng sưng tấy, mẩn ngứa. Bên cạnh đó, trong cuốn sách Thần nông bản thảo và Điền nam bản thảo có ghi, cây cỏ mực có thể dùng để đắp và bôi lên tóc giúp làm đen và mượt.

Không chỉ riêng Đông Y, Y học hiện đại cung chỉ ra, trong cây cỏ mực chứa nhiều tinh dầu, Carotene và các Alcaloid có tác dụng tăng tốc độ đông máu, giúp cầm máu và giảm thiểu tình trạng nhiễm trùng. Bên cạnh đó, một vài thí nghiệm về tính độc của cây nhọ nồi trên chuột nhắt trắng với liều lượng độc tố tăng gấp 5 – 80 lần. Và kết quả, không thấy bất kỳ tác dụng phụ hay xuất hiện độc tính nào trên cơ thể. Vậy cây cỏ mực có tác dụng gì, bên dưới là một số tác dụng của cây cỏ mực tuyệt vời đối với sức khỏe:

• Cầm máu
• Diệt khuẩn và tiêu viêm
• Giúp tăng cường hệ miễn dịch, ức chế tế bào ung thư biến tính
• Dưỡng da
• Làm đen tóc
• Điều trị chảy máu cam hoặc nôn máu từ dạ dày
• Chữa tiểu hoặc tiểu ra máu
• Điều trị râu tóc bạc sớm
• Chữa chảy máu dạ dày – hành tá tràng
• Trị trĩ ra máu và vết đứt nhỏ
• Chữa rong kinh
• Điều trị chứng tưa lưỡi ở trẻ
• Trị loét ống tiêu hóa
• Suy nhược cơ thể, ăn kém ngon
• Cải thiện tình trạng chóng mặt, hoa mắt do can thận âm hư tổn
• Chữa ho ra máu
• Điều trị và phòng ngừa viêm da
• Trị chảy máu tử cung
• Chữa sỏi thận
• Điều trị sốt xuất huyết
• Chữa ngứa âm đạo

Bên dưới là một số công dụng điều trị của cây cỏ mực bạn cần biết:

• Điều trị thiếu máu: cỏ mực được sử dụng trong y học cổ truyền để giúp điều trị thiếu máu. Cây cỏ mực có chứa các dưỡng chất giúp kích thích sản xuất hồng cầu và cải thiện tình trạng thiếu máu như wedelolactone, flavonoid và các chất chống oxy hóa khác có tác dụng kích thích sản xuất hồng cầu và cải thiện tuần hoàn máu. Ngoài ra, cỏ mực cũng giúp bổ sung các vi chất dinh dưỡng cần thiết cho quá trình tạo máu.

• Điều trị mề đay: cỏ mực được sử dụng trong y học cổ truyền để giúp giảm triệu chứng mề đay nhờ tác dụng kháng viêm, làm dịu da và giảm ngứa. Cây cỏ mực chứa các hợp chất chống viêm và kháng khuẩn như wedelolactone, flavonoid và các chất chống oxy hóa khác. Những hợp chất này giúp làm dịu da, giảm viêm và ngứa, cải thiện tình trạng mề đay.

• Chữa sỏi thận: cỏ mực được sử dụng trong y học cổ truyền để giúp hỗ trợ điều trị sỏi thận. Cỏ mực có tác dụng lợi tiểu, giúp tống sỏi ra khỏi thận và ngăn ngừa sự hình thành sỏi mới. Cây cỏ mực có chứa các hợp chất giúp lợi tiểu và kháng viêm. Việc tăng cường lượng nước tiểu giúp tống sỏi ra khỏi cơ thể, đồng thời giảm viêm nhiễm trong đường tiết niệu.
• Chữa bệnh trĩ: cỏ mực được sử dụng trong y học cổ truyền để giúp giảm triệu chứng của bệnh trĩ nhờ tác dụng cầm máu, kháng viêm, làm dịu và tăng cường sức bền của các mao mạch. Cỏ mực chứa các hợp chất như wedelolactone, flavonoid và các chất chống oxy hóa khác. Những hợp chất này giúp giảm viêm, cầm máu và làm dịu các triệu chứng của bệnh trĩ như đau, ngứa và chảy máu. Người bệnh sử dụng một nắm cây cỏ mực còn nguyên rễ đem rửa sạch, giã nát và cho vào chén rượu trắng nóng. Sau khi thuốc thành hỗn hợp dịch đặc, bệnh nhân sử dụng phần nước uống và phần bã đắp ngoài.

• Trị chảy máu cam: cỏ mực được sử dụng trong y học cổ truyền để giúp cầm máu nhanh chóng, bao gồm chảy máu cam, nhờ vào các thành phần hóa học có tác dụng cầm máu và làm lành vết thương. Đối với trường hợp này, bệnh nhân chỉ cần sử dụng một cành cỏ mực bao gồm cành và lá tươi đem đi rửa sạch và giã lấy nước uống.

• Tác dụng đối với người bị rong kinh: cỏ mực được sử dụng trong y học cổ truyền để giúp giảm triệu chứng của rong kinh nhờ vào khả năng cầm máu, chống viêm và tăng cường sức khỏe tổng thể. Cỏ mực chứa các hợp chất như wedelolactone, flavonoid và các chất chống oxy hóa khác, có tác dụng cầm máu, kháng viêm và hỗ trợ cân bằng nội tiết tố. Những đặc tính này giúp giảm tình trạng chảy máu kéo dài và ổn định chu kỳ kinh nguyệt. Bệnh nhân có thể sử dụng cỏ mực tươi, giã nát và vắt lấy nước uống để điều trị chứng rong kinh. Bên cạnh đó, người bệnh có thể cải thiện triệu chứng bệnh bằng cách sắc nước cỏ mực khô. Trong trường hợp, máu ra nhiều, ngoài cỏ mực, bệnh nhân nên thêm vào một vài vị thuốc tự nhiên khác như cây huyết dụ hoặc cây trắc bá diệp để làm tăng công dụng đông máu.

Sử dụng cây cỏ mực làm bài thuốc cần lưu ý điều gì?

Theo nghiên cứu của Viện Dược liệu cho biết, cây cỏ mực có tác dụng cầm máu, trị hói, làm chắc răng và tóc. Bên cạnh đó, cây cỏ mực cũng không gây hạ huyết áp hoặc giãn tĩnh mạch. Tuy nhiên, các chuyên gia khuyến cáo phụ nữ có thai, đặc biệt những chị em mang thai 3 tháng đầu không nên sử dụng vì hoạt chất trong loại cây này có thể gây sảy thai.

Tuy được xem là loại thảo dược lành tính, dùng được cho nhiều bệnh lý khác nhau, tuy nhiên vẫn cần cẩn trọng khi sử dụng loại thuốc này.

• Tác hại của cây cỏ mực là có thể gây ngứa và khô bộ phận sinh dục.
• Dùng quá liều có thể gây kích ứng dạ dày, nôn và buồn nôn.
• Không dùng cho phụ nữ có thai do có nguy cơ gây sảy thai.
• Không dùng cỏ mực cho người tỳ vị hư hàn, hay đầy bụng, đi ngoài phân lỏng, viêm đại tràng mãn tính.
• Đối tượng trẻ nhỏ phải hết sức cẩn thận khi dùng, cần hỏi ý kiến bác sĩ về liều lượng, cách dùng.
• Chỉ nên dùng trong các trường hợp bệnh nhẹ, mới mắc. Nếu tình trạng bệnh nặng lên cần đến cơ sở y tế để được thăm khám.
• Việc kết hợp nhiều loại dược liệu cần có sự đồng ý của bác sĩ để tránh tương tác gây dị ứng, tác dụng phụ không mong muốn

Câu hỏi liên quan khi sử dụng cây cỏ mực 

Dưới đây là một số câu hỏi phổ biến liên quan đến việc sử dụng cây cỏ mực:

• Cỏ mực có những công dụng gì trong y học cổ truyền: Cỏ mực có nhiều công dụng, bao gồm cầm máu, hạ sốt, chữa các bệnh về gan, hỗ trợ điều trị tóc bạc sớm và rụng tóc, và có tác dụng kháng viêm và chống nhiễm trùng.
• Làm thế nào để sử dụng cỏ mực để cầm máu: Bạn có thể rửa sạch cỏ mực tươi, giã nát và đắp lên vết thương để cầm máu. Ngoài ra, uống nước ép cỏ mực cũng có thể giúp cầm máu nội tạng như chảy máu dạ dày.
• Cỏ mực có thực sự hiệu quả trong việc điều trị bệnh gan không: Cỏ mực được sử dụng trong y học cổ truyền để hỗ trợ điều trị các bệnh về gan như viêm gan và xơ gan. Tuy nhiên, bạn nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng để đảm bảo an toàn và hiệu quả.
• Cách chế biến cỏ mực tươi như thế nào: Bạn có thể rửa sạch cỏ mực tươi, giã nát và ép lấy nước uống hoặc đắp trực tiếp lên vết thương. Cũng có thể nấu nước cỏ mực để uống.
• Làm thế nào để phơi khô và bảo quản cỏ mực: Cỏ mực sau khi thu hái, rửa sạch, để ráo nước và phơi khô dưới nắng hoặc sấy khô. Bảo quản cỏ mực khô ở nơi thoáng mát, khô ráo và tránh ánh nắng trực tiếp.
• Có những ai không nên sử dụng cỏ mực: Người có tiền sử dị ứng với cỏ mực, phụ nữ mang thai và cho con bú nên thận trọng khi sử dụng cỏ mực. Nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng.
• Cỏ mực có tác dụng phụ gì không:  Sử dụng cỏ mực đúng liều lượng thường an toàn, nhưng có thể gây dị ứng hoặc kích ứng da ở một số người. Sử dụng quá liều có thể gây tác dụng phụ như buồn nôn hoặc tiêu chảy.
• Có thể sử dụng cỏ mực cho trẻ em không? Nếu có, liều lượng như thế nào: Cỏ mực có thể được sử dụng cho trẻ em, nhưng liều lượng nên giảm xuống, chỉ khoảng 5-10 gram tươi/ngày hoặc 2-5 gram khô/ngày. Nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng cho trẻ em.
• Làm thế nào để nhận biết cỏ mực thật và giả: Cỏ mực thật thường có màu xanh sẫm khi tươi và màu nâu sẫm khi khô, có mùi thơm đặc trưng. Nếu thấy cỏ mực có màu sắc khác thường hoặc có mùi lạ, có thể đó là cỏ mực giả hoặc bị tẩm hóa chất.

Kết luận

Cây cỏ mực là một loại thảo dược quý với nhiều tác dụng chữa bệnh đáng kinh ngạc. Từ việc điều trị thiếu máu, mề đay, sỏi thận, bệnh trĩ, chảy máu cam cho đến rong kinh, cây cỏ mực đã chứng tỏ được vai trò quan trọng trong y học cổ truyền. Tuy nhiên, để đạt được hiệu quả tốt nhất và đảm bảo an toàn, người dùng cần lưu ý về liều lượng và cách dùng phù hợp, cũng như tham khảo ý kiến của các chuyên gia y tế.