Cái ác của sán bã trầu: loài sán ký sinh nguy hiểm mà bạn cần biết

Sán bã trầu, một trong những loại sán không ngờ mà không ít người bị nhiễm trong cơ thể. Mặc dù nhỏ bé vô hại, loại ký sinh trùng này có thể gây nhiều vấn đề sức khỏe đáng lo ngại. Bài viết này sẽ cung cấp cho bạn thông tin chi tiết về con đường lây truyền, cách điều trị và phòng ngừa sự lây nhiễm của sán bã trầu.

Sán bã trầu – Loài sán phổ biến ở Việt Nam

Sán bã trầu, hay còn được gọi là Fasciolopsis buski theo tên khoa học, là một loài ký sinh trùng phổ biến trên cơ thể lợn và con người. Nó có mặt chủ yếu ở khu vực Đông Nam Á, bao gồm Việt Nam. Trong khi sán lá gan ký sinh trong ống mật và lá gan của người và động vật bị nhiễm bệnh, sán bã trầu lại sinh sống trong ruột và chiếm giữ phần trên của ruột non. Nếu nhiễm sán nặng, chúng có thể hiện diện trong dạ dày và phần dưới của ruột.

Kích thước trung bình của sán bã trầu

Cơ thể của sán bã trầu trưởng thành có chiều dài từ 2 – 5 cm, chiều rộng từ 8 – 20mm và chiều dày khoảng 0,5 – 3mm. Loài sán này lây nhiễm vào lợn và con người qua đường tiêu hóa, và vật chủ trung gian của nó là các loài ốc mút và ốc gạo.

“Sán bã trầu không lây nhiễm và không truyền từ người này sang người khác”

Cách sán bã trầu lây truyền

Sau khi chúng ta ăn phải các vật chủ trung gian chứa ấu trùng sán bã trầu, ấu trùng sẽ cư trú trong tá tràng, sau đó phát triển thành sán trưởng thành. Chúng gắn chặt vào thành ruột cho đến khi con cái đẻ ra trứng chưa trưởng thành vào ruột. Trứng sán được bài tiết ra khỏi cơ thể qua phân. Trong môi trường nước, những quả trứng chưa trưởng thành này phát triển thành phôi thai và giải phóng miracidia để xâm nhập vào vật chủ trung gian như ốc.

Ở vật chủ trung gian, chúng trải qua nhiều giai đoạn phát triển từ bào tử, rediae rồi đến cercariae. Cercariae sau đó được giải phóng khỏi vật chủ trung gian và đóng kén trên các loài thực vật thủy sinh dưới dạng metacercaria. Khi chúng ta ăn phải ấu trùng bám trên thực vật thủy sinh, chúng ta sẽ bị nhiễm sán và trở thành vật chủ. Những người thường ăn rau sống hoặc thực vật thủy sinh chưa chín nhiễm sán bã trầu có nguy cơ cao.

Các triệu chứng khi nhiễm sán bã trầu

Việc bị nhiễm sán bã trầu có thể gây rối loạn tiêu hóa, đặc biệt là tiêu chảy, đau bụng, sốt, cổ trướng và thậm chí tắc ruột. Tuy nhiên, không phải tất cả các trường hợp nhiễm sán này đều có triệu chứng. Khi xuất hiện những triệu chứng khó chịu, có nghĩa là bạn đã mắc phải nhiễm sán khá nghiêm trọng. Dưới đây là một số triệu chứng mà người nhiễm sán bã trầu có thể gặp:

• Cơ thể mệt mỏi, uể oải thường xuyên và chỉ muốn nằm nghỉ.
• Người xanh xao, sụt cân nhanh và có triệu chứng của thiếu máu do nhiễm sán, một trong những nguyên nhân thiếu máu phổ biến ở người Việt.
• Thường xuyên tiêu chảy, đau bụng không rõ nguyên nhân.
• Có những trường hợp nhiễm sán nặng sẽ bị phù mặt, phù chân, phù bụng.
• Nhiễm sán nặng có thể dẫn đến tràn dịch phổi, tràn dịch tim và có thể gây tử vong.

“Không phải ai cũng xuất hiện triệu chứng khi nhiễm sán bã trầu”

Điều trị và phòng ngừa sán bã trầu

Sán bã trầu âm thầm xâm nhập vào cơ thể người và gây tổn thương ruột, tá tràng. Loại sán này có thể gây ra những ảnh hưởng đến sức khỏe ở các mức độ khác nhau. Tuy nhiên, chúng ta vẫn có thể phòng ngừa sự lây nhiễm sán bã trầu. Điều trị nhiễm sán bã trầu cần được thực hiện sớm để giảm thiểu ảnh hưởng đến sức khỏe.

Bác sĩ có thể chẩn đoán nhiễm sán thông qua các triệu chứng ban đầu hoặc yêu cầu xét nghiệm liên quan. Sau khi xác định được tình trạng nhiễm sán, bác sĩ sẽ chỉ định phương pháp điều trị thích hợp. Việc sử dụng thuốc đặc trị sán bã trầu theo đúng liệu trình là rất quan trọng. Một số trường hợp nhiễm sán nặng có thể đòi hỏi phẫu thuật để loại bỏ sán.

Để phòng ngừa sự lây nhiễm sán bã trầu, bạn cần:

• Thực hiện ăn chín và uống sôi hàng ngày, hạn chế ăn rau sống.
• Tẩy giun và sán định kỳ ít nhất hai lần mỗi năm cho cả gia đình. Nếu chỉ tẩy cho một số người trong gia đình, nhiễm sán có thể lan truyền từ người này sang người khác.
• Tẩy sán định kỳ cho các vật nuôi trong hộ chăn nuôi.
• Xử lý chất thải của vật nuôi một cách sạch sẽ và đúng cách.
• Tránh tiếp xúc với chất thải, đất bẩn và nước bẩn.

“Chủ động phòng ngừa và tẩy giun sán định kỳ là cách tốt nhất để bảo vệ sức khỏe của bạn.”

Những biện pháp phòng ngừa trên dễ thực hiện và hiệu quả để ngăn chặn nhiễm sán bã trầu. Bất kể độ tuổi hay điều kiện cụ thể, mọi người đều có thể áp dụng những biện pháp này. Hãy chủ động bảo vệ sức khỏe của bạn và người thân bằng cách tuân thủ những khuyến nghị trên.

Tóm lại, loài sán bã trầu có thể không gây ra triệu chứng rõ ràng, nhưng nó có thể gây ra những vấn đề sức khỏe nghiêm trọng. Đừng để bị mắc kẹt trong trạng thái lây nhiễm này. Nếu bạn nghi ngờ mình bị nhiễm sán bã trầu, hãy đến gặp bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị sớm nhất có thể.

Câu hỏi thường gặp về sán bã trầu

1. Sán bã trầu lây nhiễm thông qua con đường nào?

Sán bã trầu lây nhiễm qua việc ăn phải các vật chủ trung gian chứa ấu trùng của nó, như các loài ốc mút và ốc gạo.

2. Loài sán này gắn chặt vào đâu trong cơ thể khi nhiễm?

Sán bã trầu thường sinh sống và gắn chặt vào thành ruột và ruột non của người và động vật bị nhiễm.

3. Sán bã trầu có thể gây ra những vấn đề sức khỏe nào?

Khi nhiễm sán bã trầu, người bệnh có thể gặp phải các triệu chứng như tiêu chảy, đau bụng, sốt, cổ trướng và thậm chí tắc ruột.

4. Làm thế nào để điều trị sán bã trầu?

Điều trị sán bã trầu thường được thực hiện bằng cách sử dụng thuốc đặc trị theo đúng liệu trình do bác sĩ chỉ định. Các trường hợp nặng cũng có thể đòi hỏi phẫu thuật để loại bỏ sán.

5. Làm thế nào để phòng ngừa sự lây nhiễm sán bã trầu?

Để phòng ngừa sự lây nhiễm sán bã trầu, bạn cần thực hiện ăn chín và uống sôi hàng ngày, tẩy giun và sán định kỳ cho cả gia đình và xử lý chất thải của vật nuôi một cách sạch sẽ.

Nguồn: Tổng hợp