Cách phòng bệnh thủy đậu và hạn chế biến chứng

Bệnh đậu mùa là một trường hợp nhiễm trùng cấp tính, toàn thân do virus Varicella-zoster gây ra (loại virus gây bệnh Herpes – 3).  Bệnh thủy đậu đang bắt đầu có xu hướng gia tăng, tuy nhiên một số trường hợp bệnh nhân không biết cách xử trí, đến viện trong tình trạng có nhiều mụn mủ có nguy cơ để lại sẹo rỗ rất xấu. Qua bài viết này chúng tôi sẽ chia sẻ một số thông tin về bệnh thủy đậu cũng như cách điều trị để phòng ngừa và hạn chế biến chứng khi bị thủy đậu. 

Tổng quan về bệnh thủy đậu

Thủy đậu là một trong những căn bệnh truyền nhiễm cấp tính có nguy cơ lây lan nhanh trong cộng đồng, đặc biệt là ở trẻ em. Bệnh thường xảy ra quanh năm nhưng số người mắc bệnh thường gia tăng từ tháng 2 đến tháng 6 hàng năm.

Bệnh thuỷ đậu (trái rạ) là do virus Varicella-zoster (vi rút herpes type 3 ở người); thủy đậu là giai đoạn xâm lấn cấp tính của nhiễm trùng, và Herpes zoster (bệnh zona) thể hiện sự tái hoạt động của giai đoạn tiềm ẩn. Bệnh thuỷ đậu, rất dễ lây lan do tiếp xúc trực tiếp qua:

• Niêm mạc (thường là hầu mũi họng) qua các giọt nhỏ trong không khí bị nhiễm.
• Tiếp xúc trực tiếp với vi-rút (ví dụ, thông qua tổn thương da).

Thủy đậu dễ lây nhiễm nhất trong giai đoạn đầu và giai đoạn đầu của sự phát ban. Nó có thể lây nhiễm từ 48 giờ trước khi các tổn thương da đầu tiên xuất hiện cho đến khi các tổn thương cuối cùng xuất hiện. Sự lây truyền gián tiếp (do những người mang đã có miễn dịch) không xảy ra.

Triệu chứng của bệnh

• Bệnh thủy đậu sẽ xuất hiện 10 – 14 ngày sau khi tiếp xúc với nguồn bệnh, khởi phát bệnh thường đột ngột với triệu chứng nổi mụn nước, mụn nước nổi ở vùng đầu mặt, chi và thân, mụn nước xuất hiện rất nhanh trong vòng 12 – 24 giờ có thể nổi toàn thân. Mụn nước có kích thước từ 1 – 3 mm đường kính, chứa dịch trong, tuy nhiên những trường hợp nặng mụn nước sẽ to hơn hay khi nhiễm thêm vi trùng mụn nước sẽ có màu đục do chứa mủ.
• Trẻ nhỏ thường kèm sốt nhẹ, biếng ăn nhưng ở người lớn hay trẻ lớn thường kèm sốt cao, đau đầu, đau cơ, nôn ói. Bệnh sẽ kéo dài từ 7 – 10 ngày nếu không có biến chứng, các nốt rạ sẽ khô dần, bong vảy, thâm da nơi nổi mụn nước, không để lại sẹo, nhưng nếu bị nhiễm thêm vi trùng mụn nước có thể để lại sẹo.
• Ban ngứa có thể là dấu hiệu đầu tiên của cơn bệnh. Sốt nhẹ, nhức đầu và mệt mỏi là điều thông thường.
• Người bị nhiễm bệnh có thể bị từ chỉ vài mụn trái rạ cho đến hơn 500 mụn trên thân thể.

Bệnh thủy đậu có gây biến chứng không? 

Biến chứng của bệnh thủy đậu rất nhiều, mặc dù đây là một bệnh lành tính, không có triệu chứng nặng nề ngoài những hồng ban mụn nước lan tràn. Tuy nhiên, bệnh có thể có những biến chứng rất quan trọng.

• Biến chứng nhẹ của bệnh: nhiễm trùng da nơi mụn nước, nặng hơn vi trùng có thể xâm nhập từ mụn nước vào máu gây nhiễm trùng huyết. 
• Các biến chứng nặng: viêm phổi, viêm não, viêm tiểu não… là các biến chứng có thể nguy hiểm đến tính mạng, hay để lại di chứng sau này.
• Đặc biệt, thậm chí sau khi bệnh nhân đã khỏi bệnh, siêu vi thuỷ đậu vẫn còn tồn tại trong các hạch thần kinh dưới dạng bất hoạt (ngủ đông). Nhiều năm sau đó, có thể là 10, 20, hay 30 năm sau, khi có điều kiện thuận tiện như sức đề kháng cơ thể kém hay có yếu tố gì khác, thì siêu vi này sẽ tái hoạt động trở lại và gây ra san thương của bệnh Zona, có người còn gọi là giời leo.
• Phụ nữ mang thai nếu mắc bệnh thủy đậu sẽ rất nguy hiểm vì sẽ dễ bị biến chứng nặng, đặc biệt là viêm phổi. Khi phụ nữ mang thai bị thủy đậu ở 3 tháng đầu của thai kỳ, virus sẽ gây sẩy thai, hay khi sinh ra trẻ sẽ bị thủy đậu bẩm sinh với nhiều dị tật như đầu nhỏ, co gồng tay chân, bại não, sẹo bẩm sinh… Còn nếu bị trong những ngày sắp sinh hay sau sinh trẻ bị lây bệnh sẽ bệnh rất nặng với mụn nước nổi rất nhiều và dễ bị biến chứng viêm phổi.

Ai có thể mắc thủy đậu?

Khi trưởng thành, người lớn có nguy cơ mắc bệnh thuỷ đậu nếu không mắc bệnh thuỷ đậu lúc còn nhỏ hoặc chưa từng tiêm chủng vắc-xin phòng bệnh thuỷ đậu. Những người này sẽ bị chi phối bởi các yếu tố nguy cơ như:

• Sống với trẻ em dưới 12 tuổi chưa được tiêm phòng thuỷ đậu.
• Làm việc trong trường học hoặc chăm sóc trẻ.
• Người chạm vào phát ban của người bị nhiễm thuỷ đậu hoặc bị bệnh zona.
• Người chạm vào các vật dụng của người bị nhiễm bệnh như: quần áo, giường ngủ.

Khoảng 90% những người nào chưa từng bị thuỷ đậu trong gia đình thì sẽ bị nếu tiếp xúc với một người thân bị nhiễm bệnh.

Cách phòng bệnh thủy đậu

• Tiêm chủng ngừa vắc xin thủy đậu là biện pháp phòng tránh thủy đậu hiệu quả và lâu dài nhất. Với trẻ em việc tiêm ngừa vắc xin thủy đậu càng quan trọng.
• Khi tiếp xúc với người đang mắc bệnh thủy đậu mà bản thân chưa tiêm ngừa vắc xin thủy đậu, cần tiêm chủng ngừa trong 3 ngày sau đó. 
• Không sử dụng đồ dùng cá nhân với người nhiễm bệnh, không chạm vào các mụn nước thủy đậu. 
• Người bệnh cần được cách ly với người thân cũng như cộng đồng, tránh để lây nhiễm rộng rãi.

Bài viết trên đã cho bạn những thông tin về bệnh thủy đậu và cách phòng tránh, hi vọng sẽ có ích cho việc chăm sóc sức khỏe gia đình bạn.

Xin lưu ý: Thông tin trong bài viết chỉ mang tính chất tham khảo. Độc giả vui lòng liên hệ với Bác sĩ, Dược sĩ hoặc chuyên viên y tế để được tư vấn cụ thể và chính xác nhất.