9 Cách Phòng Ngừa Bệnh Hen Phế Quản Trong Mùa Lạnh

Vào mùa đông, không khí lạnh và khô sẽ làm tăng nguy cơ nhiễm khuẩn đường hô hấp trên và đồng thời khiến chứng bệnh hen phế quản trở nên tồi tệ hơn. Hen phế quản hay còn gọi là hen suyễn, là một bệnh lý viêm mạn tính của phế quản trong đó có sự tham gia của nhiều tế bào và nhiều thành phần tế bào; viêm phế quản mạn tính gây nên sự tăng đáp ứng phế quản dẫn đến những đợt tái diễn của ran rít, khó thở, bó sát lồng ngực và ho, đặc biệt hay xảy ra ban đêm hay vào sáng sớm; những đợt này thường phối hợp với sự tắc nghẽn phế quản lan rộng nhưng thay đổi, sự tắc nghẽn này thường có tính cách hồi phục tự nhiên hay do điều trị. Để có thể phòng ngừa bệnh hen phế quản trở nặng, các bạn nên thực hiện theo những lời khuyên dưới đây. Thực hiện đúng những cách này cũng là cách giúp bạn điều trị hen phế quản hiệu quả.

1. Giữ vệ sinh cá nhân đúng cách và thường xuyên

Rửa tay bằng xà phòng và nước là một trong những cách đơn giản nhất và tốt nhất để tránh lây lan cảm cúm và các loại virut khác. Càng quan trọng hơn trong việc rửa tay đúng cho trẻ em để giảm cơ hội mầm bệnh lây lan. Trước khi chạm tay vào mắt, mũi hay miệng phải chắc chắn rằng bạn đã rửa hoặc vệ sinh bàn tay một cách cẩn thận, đặc biệt ở nơi công cộng. Đảm bảo vệ sinh cá nhân, che miệng khi hắt hơi, thường xuyên rửa tay với xà phòng, vệ sinh mũi, họng hàng ngày bằng nước muối; giữ ấm cơ thể, ăn uống đủ chất để nâng cao thể trạng.

2. Tiêm phòng vắc-xin cúm và viêm phổi

Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa bệnh tật Hoa Kỳ (CDC) khuyến cáo rằng hầu hết mọi người từ 6 tháng tuổi trở lên nên tiêm phòng vắc-xin cúm hàng năm để giúp bảo vệ chống lại virus cúm. Trên một cơ địa đang mắc bệnh hen phế quản, nếu bị cúm, có thể làm khởi phát đợt cấp hen phế quản và làm cho các triệu chứng hen phế quản nặng hơn. Ngoài ra, tham khảo ý kiến bác sĩ về việc chích ngừa viêm phổi để giảm nguy cơ nhiễm khuẩn vì viêm phổi do phế cầu là một ví dụ về biến chứng liên quan đến cúm nặng có thể gây tử vong.

3. Đừng ngồi bên lò sưởi, tránh khói thuốc lá

Ngồi bên đống lửa ấm cúng không phải là ý hay cho bệnh hen phế quản của bạn. Hút thuốc lá và khói thuốc có thể gây kích ứng phổi, nhất là khi có bệnh hen phế quản. Hệ thống sưởi ấm trong nhà, dầu hỏa, nến thơm, mùi hương đều có thể tạo ra chất kích thích phổi, làm nặng thêm bệnh hen phế quản.

4. Che kín miệng, mũi khi đi ra ngoài

Dùng khẩu trang, khăn len che mũi miệng khi ra ngoài trời lạnh để tránh hít thở không khí lạnh, giảm nguy cơ nhiễm virus, mắc bệnh hô hấp… là các yếu tố làm dễ tái phát bệnh hen phế quản đang mắc phải. Làm nóng người trước khi ra khỏi nhà và tuyệt đối không thở bằng miệng, nhất là khi ở ngoài trời lạnh.

5. Thay thế bộ lọc hệ thống sưởi ấm nhà và vệ sinh nhà cửa

Nếu có sử dụng hệ thống sưởi ấm trong nhà, có thể bụi và chất bẩn bị thổi bung ra trong ngôi nhà, đặc biệt là khi bạn lần đầu tiên tái sử dụng lại vào mùa đông. Làm sạch và kiểm tra các bộ lọc định kỳ trong suốt mùa nóng để tránh các bụi bẩn làm khởi phát đợt hen phế quản cấp vào mùa đông. Ngoài ra, cố gắng giữ cho nhiệt độ và độ ẩm trong nhà của bạn ở mức cho phép ổn định, có thể dùng các thiết bị hút ẩm. Chú ý vệ sinh nhà cửa và tạo môi trường thông thoáng, hạn chế bụi nhà, lông súc vật và ẩm mốc.

6. Tập thể dục trong nhà

Có thể tập trong nhà kín có nhiệt độ ấm, tốt nhất là duy trì đi bộ 30 phút/ngày là một trong những cách điều trị hen phế quản hữu hiệu. Không nên ra ngoài đường trong thời tiết lạnh, những môn phù hợp để tập trong nhà như dưỡng sinh, khí công, yoga, thái cực quyền. Tập thể dục giúp nâng cao thể trạng, tăng sức đề kháng cơ thể trong những ngày trời lạnh và giúp hệ hô hấp làm việc tốt.

7. Ăn uống đủ chất và tránh mất nước

Chọn các món ăn theo chế độ dinh dưỡng đã được bác sĩ hướng dẫn, tránh các thực phẩm gây dị ứng và làm khởi phát cơn hen phế quản. Bù đủ nước bằng cách uống 6-8 ly nước ấm hàng ngày, người lớn tuổi cần uống nhiều lần trong ngày. Không uống cà phê hay rượu vì dễ làm mất nước cơ thể. Cấp đủ nước để luôn làm ẩm đường thở và long đờm dễ hơn.

8. Lên kế hoạch và định kỳ kiểm tra để kiểm soát bệnh

Luôn luôn biết phải làm gì nếu các triệu chứng hen phế quản của bạn bùng phát. Bạn cần biết chi tiết làm thế nào để kiểm soát cơn hen phế quản của bạn về lâu dài và phải làm gì nếu có một cơn cấp của hen phế quản xuất hiện. Uống một liều phòng bệnh hen phế quản trước khi đi ra ngoài, cho dù là tập thể dục, đi bộ hoặc đi công việc; dùng thuốc và liều dùng đã được bác sĩ khuyến cáo, chỉ định và hướng dẫn trước đó. Liều thuốc dự phòng sẽ giúp thông đường thở và cung cấp một sự bảo vệ cần thiết phòng hen phế quản tái phát.

9. Theo dõi sát các triệu chứng hen suyễn

Nếu có các triệu chứng cảnh báo nguy cơ khó thở, cần tự xử trí ngay trong giai đoạn sớm theo hướng dẫn của bác sĩ đã tư vấn trước đó. Ví dụ: sử dụng bơm xịt giãn phế quản với liều lượng hướng dẫn. Tự nhận biết các triệu chứng nặng để gọi ngay cấp cứu. Vấn đề quyết định để đỡ bệnh là bệnh nhân cần làm đúng theo kế hoạch điều trị. Đừng để một công việc bận rộn làm cho bạn bỏ qua việc kiểm tra sức khỏe. Nếu thấy các triệu chứng hen phế quản xấu đi trong thời tiết lạnh, hãy nói chuyện với bác sĩ về việc duy trì hay thay đổi liệu trình điều trị. Kiểm soát tốt bệnh hen phế quản có thể mất công sức nhiều hơn một chút trong cái lạnh của mùa đông, nhưng sẽ giúp bảo vệ bạn khỏi các triệu chứng tồi tệ bộc phát của bệnh hen phế quản sẵn có.

TS.BS. Lê Thanh Hải