Bướu giáp là gì và cách chữa trị
Bướu giáp là một bệnh phổ biến liên quan đến tuyến giáp, khiến nhiều người lo lắng về sức khỏe của mình. Bướu giáp có thể không thấy hoặc có thể nhìn thấy rõ ràng. Để đánh giá độ lớn của bướu giáp, các bác sĩ sử dụng phân độ bướu giáp. Bướu giáp có nhiều loại và kích thước khác nhau.
Bướu giáp là gì?
Bướu giáp, còn được gọi là bướu tuyến giáp hoặc bướu cổ, là một loại rối loạn tuyến giáp phổ biến và thường là lành tính. Bệnh này bắt đầu với sự phình to của tuyến giáp và tăng kích thước một cách bất thường. Trong một số trường hợp, có thể xuất hiện nhân giáp trong tuyến giáp. Ngoài việc tăng kích thước, hầu hết những người bị bệnh này cũng trải qua sự thay đổi về chức năng tuyến giáp. Tỷ lệ mắc bướu giáp ở nữ giới cao hơn nam giới.
Các loại bướu giáp thường gặp
- Phình giáp: Loại này chiếm khoảng 80% số ca bướu giáp và thường là lành tính. Bệnh diễn ra trong thời gian dài nên khó phát hiện sớm. Tuyến giáp sẽ phình to, nhưng không làm thay đổi chức năng tiết hormone.
- Bướu giáp nhân: Bướu giáp nhân có dạng đơn nhân hoặc đa nhân và thường là lành tính. Người bệnh có thể sờ thấy một hoặc nhiều khối tròn quanh cổ. U chèn ép có thể gây khó nói, giọng khàn hoặc sự suy giảm chất lượng giọng nói.
- Bướu cường giáp: Bướu giáp cường giáp xảy ra khi tuyến giáp sản xuất quá nhiều hormone, dẫn đến dư thừa. Người bị bướu cường giáp có thể có nhịp tim không đều, mệt mỏi, khó ngủ, tiêu chảy hoặc tăng tần suất đại tiện.
- Ung thư tuyến giáp: Dạng ung thư này chỉ xảy ra ở khoảng 5-10% bệnh nhân bướu giáp. Ung thư tuyến giáp ban đầu có các dấu hiệu tương tự bướu giáp thông thường, nên thường bị bỏ qua. Siêu âm tuyến giáp sẽ được sử dụng để xác định chính xác có ung thư hay không.
Mỗi loại bướu giáp có đặc điểm và mức độ nguy hiểm khác nhau.
Nguyên nhân gây bướu giáp
Có một số nguyên nhân phổ biến dẫn đến bướu giáp ở người Việt Nam.
- Thiếu iốt: Thiếu iốt được cho là nguyên nhân phổ biến nhất dẫn đến bướu giáp ở người Việt. Iốt đóng vai trò quan trọng trong sản xuất hormone tuyến giáp. Thiếu iốt kéo dài dẫn đến bướu giáp.
- Bệnh Graves: Đây là một loại bướu cổ đôi xảy ra khi hệ miễn dịch tấn công tuyến giáp, làm tăng sản xuất thyroxin và làm tuyến giáp sưng lên.
- Bướu cổ: Khi hai bên tuyến giáp xuất hiện các khối u rắn hoặc các nốt sần bên trong, tuyến giáp sẽ phình to lên.
- Viêm tuyến giáp Hashimoto: Đây là một dạng rối loạn tự miễn làm tổn thương tuyến giáp. Khi đó, lượng hormone tuyến giáp thấp, tuyến yên sẽ sản xuất hormone quá mức để kích thích tuyến giáp, gây phì đại.
- Mang thai: Phụ nữ mang thai có thể sản xuất hormone HCG nhiều hơn bình thường, dẫn đến phì đại của tuyến giáp.
Phân độ bướu giáp như thế nào?
Theo cách phân độ bướu giáp của Tổ chức Y tế Thế Giới (WHO), bướu giáp được phân thành 3 mức độ từ 0 đến 2 dựa trên kích thước bướu.
- Bướu giáp độ 0: Kích cỡ nhỏ, không thấy hoặc nhìn thấy.
- Bướu giáp độ 1: Có thể sờ thấy, nhưng không nhìn thấy khi ở tư thế ngồi hay nằm bình thường.
- Bướu giáp độ 2: Phát hiện cổ to ra và có thể sờ thấy tuyến giáp dễ dàng khi ở vị trí bình thường.
Siêu âm tuyến giáp được sử dụng để chẩn đoán bướu giáp chính xác hơn dựa trên các chỉ số chuyên môn.
Bướu giáp to có thể gây nhiều biến chứng và ảnh hưởng đến sức khỏe con người.
Cách điều trị bướu giáp to
Cách điều trị bướu giáp sẽ phụ thuộc vào loại và kích thước bướu, tình trạng sức khỏe của người bệnh, và nguyên nhân gây bệnh. Dưới đây là 3 phương pháp điều trị bướu giáp phổ biến nhất:
- Sử dụng thuốc: Liệu pháp thay thế hormone tuyến giáp được sử dụng khi bướu giáp to do cường giáp. Thuốc được kê bởi bác sĩ nội tiết, như Methimazole (Thyrozol), Propylthiouracil,… Ngoài ra, còn có các loại thuốc chẹn beta giúp giảm triệu chứng cường giáp, như Propranolol, Atenolol, Metoprolol.
- Phẫu thuật tuyến giáp: Nếu bướu giáp gây khó nuốt hoặc khó thở, có thể cần phẫu thuật cắt bỏ một phần tuyến giáp. Trong trường hợp ung thư tuyến giáp, có thể cần phẫu thuật cắt toàn bộ tuyến giáp. Sau phẫu thuật, người bệnh có thể cần dùng hormone tuyến giáp thay thế theo chỉ định của bác sĩ.
- Phóng xạ iod: Phương pháp này được sử dụng khi tuyến giáp hoạt động quá mức hoặc có ung thư tuyến giáp. Xạ iod sẽ tiêu diệt các tế bào ung thư và làm teo tuyến giáp. Sau điều trị, người bệnh cần sử dụng hormone tuyến giáp thay thế suốt đời.
Việc chẩn đoán sớm và điều trị bướu giáp sẽ giúp ngăn ngừa các biến chứng và đảm bảo sức khỏe tốt cho người bệnh. Nếu bạn có bất kỳ triệu chứng nào liên quan đến bướu giáp, hãy đi khám tuyến giáp ngay để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.
FAQs
Bướu giáp là gì?
Bướu giáp là một loại rối loạn tuyến giáp phổ biến và thường là lành tính. Bệnh này bắt đầu với sự phình to của tuyến giáp và tăng kích thước một cách bất thường.
Bướu giáp có những loại nào?
Có bốn loại bướu giáp thường gặp là phình giáp, bướu giáp nhân, bướu cường giáp và ung thư tuyến giáp.
Nguyên nhân gây bướu giáp là gì?
Nguyên nhân gây bướu giáp có thể bao gồm thiếu iốt, bệnh Graves, bướu cổ, viêm tuyến giáp Hashimoto và mang thai.
Làm thế nào để phân độ bướu giáp?
Theo cách phân độ bướu giáp của WHO, bướu giáp được phân thành 3 mức độ từ 0 đến 2 dựa trên kích thước bướu.
Cách điều trị bướu giáp?
Cách điều trị bướu giáp sẽ phụ thuộc vào loại và kích thước bướu, tình trạng sức khỏe của người bệnh, và nguyên nhân gây bệnh. Các phương pháp chính gồm sử dụng thuốc, phẫu thuật tuyến giáp và phóng xạ iod.
Nguồn: Tổng hợp
