Biến dạng cổ thiên nga là gì? Những điều cần biết về biến dạng cổ thiên nga

Biến dạng cổ thiên nga là một biến dạng ngón tay phổ biến xảy ra ở những người bị viêm khớp dạng thấp. Bài viết này khám phá nguyên nhân, điều trị và quản lý biến dạng cổ thiên nga trong viêm khớp dạng thấp. 

Tổng quan chung biến dạng cổ thiên nga

Biến dạng cổ thiên nga là một biến chứng thường gặp trong viêm khớp dạng thấp, đặc trưng bởi uốn cong khớp ngón tay, đặc biệt là ngón hai và ba. Nguyên nhân là do viêm mãn tính của màng hoạt dịch gây tổn thương khớp. Điều trị thường bao gồm dùng thuốc điều chỉnh bệnh và tác nhân sinh học, kết hợp với nẹp và trị liệu tay. Phẫu thuật có thể cần thiết trong các trường hợp nghiêm trọng. Quản lý hiệu quả giúp cải thiện chức năng tay và chất lượng cuộc sống của bệnh nhân.

Triệu chứng biến dạng cổ thiên nga

Biến dạng cổ thiên nga là một biến chứng thường gặp ở bệnh nhân viêm khớp dạng thấp. Nó được đặc trưng bởi sự uốn cong bất thường của khớp liên sườn gần (PIP) và tăng mở rộng của khớp liên sườn xa (DIP), dẫn đến một ngón tay giống như hình dạng cổ của một con thiên nga.

Các triệu chứng của biến dạng cổ thiên nga bao gồm đau, cứng và sưng ở các khớp ngón tay bị ảnh hưởng. Bệnh nhân cũng có thể gặp khó khăn trong việc cầm nắm đồ vật và thực hiện các nhiệm vụ vận động tinh. Khi biến dạng tiến triển, các ngón tay bị ảnh hưởng có thể trở nên đáng chú ý hơn và có thể cản trở các hoạt động hàng ngày.

Nguyên nhân biến dạng cổ thiên nga

Biến dạng cổ thiên nga là một biến dạng ngón tay thường gặp ở bệnh nhân viêm khớp dạng thấp (RA). Các nguyên nhân cơ bản của biến dạng này có thể được quy cho viêm mãn tính và tổn thương khớp liên quan đến RA.

Trong viêm khớp dạng thấp, hệ thống miễn dịch tấn công nhầm synovium, đó là niêm mạc khớp. Điều này dẫn đến viêm mãn tính, khiến synovium dày lên và giải phóng các enzyme phá hủy dần sụn và xương trong khớp.

Khi tình trạng viêm tiến triển, dây chằng và gân hỗ trợ các khớp trở nên suy yếu. Trong trường hợp biến dạng cổ thiên nga, các gân duỗi ở mặt sau của ngón tay bị kéo căng và mất khả năng giữ thẳng ngón tay.

Sự mất cân bằng giữa gân uốn cong và gân duỗi dẫn đến biến dạng ngón tay đặc trưng. Khớp liên sườn gần (PIP) mở rộng, trong khi khớp liên sườn xa (DIP) uốn cong, tạo cho ngón tay vẻ ngoài cổ thiên nga.

Ngoài viêm và tổn thương khớp, các yếu tố khác có thể góp phần vào sự phát triển của biến dạng cổ thiên nga. Chúng bao gồm khuynh hướng di truyền, các yếu tố nội tiết tố và sử dụng lặp đi lặp lại các ngón tay. Ngoài ra, mức độ nghiêm trọng của RA và thời gian mắc bệnh cũng có thể ảnh hưởng đến khả năng phát triển biến dạng cổ thiên nga.

Điều quan trọng đối với những người bị viêm khớp dạng thấp là tìm cách điều trị sớm và hiệu quả để kiểm soát viêm và ngăn ngừa tổn thương khớp. Can thiệp kịp thời có thể giúp giảm thiểu nguy cơ phát triển biến dạng cổ thiên nga và các biến dạng ngón tay khác liên quan đến RA.

Đối tượng nguy cơ biến dạng cổ thiên nga

Một số yếu tố làm tăng nguy cơ mắc phải tình trạng biến dạng cô thiên nga là:

• Rối loạn mô liên kết;
• Các bệnh lý về khớp như viêm khớp, thoái hóa khớp;
• Chấn thương bàn tay và ngón tay;
• Tổn thương thần kinh trung ương như đột quỵ, Parkinson, bại não;
• Rối loạn sản xuất collagen trong các bệnh lý di truyền như Hội chứng Ehlers-Danlos.

Chẩn đoán biến dạng cổ thiên nga

Bác sĩ sẽ nhìn vào hình dạng các ngón tay và kiểm tra xem có đầu ngón tay nào gập xuống và cong hướng về lòng bàn tay, cũng như có khớp liên đốt gần nào vòng lõm xuống quá mức không.

Bên cạnh đó, bác sĩ cũng cố gắng để tìm ra nguyên nhân gây ra biến dạng này. Đối với người bệnh viêm khớp dạng thấp, nguyên nhân rất có thể liên quan đến bệnh lý này.

Đôi khi, bạn sẽ được yêu cầu chụp X-quang ngón tay bị biến dạng để xem có chấn thương cấp tính nào xảy ra hay không.

Phòng ngừa biến dạng cổ thiên nga

Hiện nay, các nhà khoa học vẫn chưa khảo sát được các biện pháp phòng ngừa biến dạng cổ thiên nga. Bạn có thể áp dụng một số cách làm bên dưới giúp giảm nguy cơ mắc bệnh lý trên:

• Kiểm soát tốt các bệnh lý căn nguyên như viêm khớp dạng thấp, viêm khớp vẩy nến, Parkinson, xơ cứng bì 
• Tập luyện thể dục thể thao đều đặn với cường độ phù hợp.
• Tránh hoạt động quá sức các khớp ngón tay.
• Tránh thói quen bẻ khớp ngón tay.
• Bổ sung các loại thực phẩm có lợi cho xương khớp chứa calci, vitamin D, photpho, chất chống oxy hóa

Điều trị biến dạng cổ thiên nga như thế nào?

Điều trị cho biến dạng cổ thiên nga ở từng người bệnh sẽ không giống nhau, tùy theo mức độ nghiêm trọng của biến dạng. Có hai hình thức điều trị là không phẫu thuật và phẫu thuật.

• Điều trị không phẫu thuật

Các phương pháp điều trị tập trung vào khôi phục linh hoạt cho các khớp ngón tay và chỉnh sửa cấu trúc của bàn tay. Thường thì, việc chỉnh sửa các khớp ngón tay sẽ được thực hiện cùng lúc với khớp liên sườn xa. Nếu không đạt hiệu quả mong muốn, có thể xem xét phẫu thuật.

Vật lý trị liệu cũng có thể hữu ích, bao gồm các bài tập kéo dài, xoa bóp và vận động khớp để phục hồi chức năng và liên kết giữa các ngón tay và bàn tay. Bác sĩ cũng có thể đề xuất sử dụng nẹp ngón tay để giúp các khớp ngón tay linh hoạt hơn. Đồng thời, bác sĩ cũng có thể kê đơn thuốc giảm đau trong quá trình điều trị, và bạn nên thảo luận nếu muốn thay đổi loại thuốc.

• Phẫu thuật

Bác sĩ chỉ khuyến khích điều trị bằng phẫu thuật trong các trường hợp biến dạng nghiêm trọng cũng như không đáp ứng với các liệu pháp trị liệu hay nẹp.

Phẫu thuật mô mềm, cố định khớp ngón tay (finger joint fusion) và chỉnh hình khớp liên đốt gần đều là những lựa chọn có thể dùng để điều trị cho biến dạng cổ thiên nga.

Phẫu thuật mô mềm bao gồm tách, sắp xếp và điều chỉnh lại các dây chằng quanh khớp liên đốt gần. Tuy nhiên, hình thức phẫu thuật này có thể không mang lại hiệu quả cao. Sau phẫu thuật, đa số người bệnh sẽ tiếp nhận vật lý trị liệu để hỗ trợ quá trình phục hồi. Phẫu thuật cố định khớp ngón tay giúp cố định khớp liên đốt xa để đầu ngón tay không thể cong gập xuống nữa. Phẫu thuật này giúp ổn định khớp, giảm đau và tránh gây ra thêm những biến dạng khác. Trường hợp nghiêm trọng, bác sĩ có thể cố định cả khớp liên đốt gần ở vị trí hơi cong nhẹ. Chỉnh hình khớp liên đốt gần liên quan đến việc thay thế một phần hoặc toàn bộ khớp liên đốt gần ở các ngón tay bị biến dạng. Các phần dây chằng xung quanh khớp được loại bỏ và thay thế. Khi dây chằng mới được nối, bác sĩ sẽ tái tạo lại một số mô mềm để phục hồi khả năng cử động cho ngón tay.

Sau khi thực hiện phẫu thuật, thời gian phục hồi có thể mất nhiều tuần hoặc vài tháng. Bác sĩ cũng hướng dẫn bạn cách chăm sóc ngón tay hàng ngày sau khi phẫu thuật. Bạn có thể cần phải đeo nẹp cho đến khi vết mổ lành lại.

Xin lưu ý: Thông tin trong bài viết chỉ mang tính chất tham khảo. Độc giả vui lòng liên hệ với Bác sĩ, Dược sĩ hoặc chuyên viên y tế để được tư vấn cụ thể và chính xác nhất.