Phong tê thấp là gì? Những điều cần biết về phong tê thấp Phong tê thấp không chỉ gây những khó khăn trong vận động mà còn khiến người bệnh dễ bị tàn phế và mắc các bệnh lý khác nguy hiểm. Hãy cùng Pharmacity tìm hiểu về Phong tê thấp qua bài viết dưới đây.

Triệu chứng phong tê thấp

Bệnh phong thấp có triệu chứng rất đa dạng. Nó bao gồm các triệu chứng viêm khớp, toàn thân và của các cơ quan khác.

Các triệu chứng viêm khớp

• Cứng khớp: điển hình nhất là cứng khớp vào buổi sáng sau khi ngủ dậy. Nó kéo dài ít nhất 45 phút sau khi bắt động cử động khớp.
• Đau: đây là triệu chứng dễ nhận biết nhất. Nguyên nhân do viêm làm khớp trở nên nhạy cảm và căng hơn.
• Sưng khớp: Viêm khớp làm tăng tích tụ dịch trong khớp.
• Nóng: vùng da khớp có thể ấm hơn vùng da xung quanh. Lưu ý, vùng da khớp bị bệnh không bị đỏ.
• Khớp thường bị nhất là khớp cổ tay, khớp giữa bàn và ngón tay, khớp liên đốt gần. Các khớp bị thường đối xứng nhau. Về lâu dài, các khớp sẽ bị biến dạng.

Triệu chứng toàn thân

• Sốt nhẹ, mệt mỏi.
• Chán ăn, sụt cân.
• Đau nhức mỏi cơ toàn thân.

Triệu chứng cơ quan khác

• Nốt thấp: Những nốt (hạt, cục) nổi lên khỏi bề mặt da, chắc, không đau, dính vào nền xương ở dưới. Chúng thường có ở khớp khuỷu, gót chân, gối.
• Triệu chứng giảm tiết dịch: Khô mắt, khô miệng, dịch nước bọt giảm, sưng to tuyến mang tai… .Vì vậy, khi ăn những thức ăn khô, bạn sẽ thấy khó nuốt.
• Triệu chứng ở tim: Tim đập nhanh, loạn nhịp. Nó có thể gây viêm cơ tim, viêm màng ngoài tim, thiếu máu cơ tim.

Nguyên nhân

Rối loạn miễn dịch là cơ chế bệnh sinh khiến bạn bị phong tê thấp và một số bệnh lý phổ biến khác như viêm khớp vảy nến, viêm cột sống dính khớp, viêm khớp phản ứng… Lúc này, hệ thống miễn dịch chuyển trạng thái từ “bảo vệ” sang “tấn công” do nhầm lẫn tế bào sụn, xương dưới sụn và các mô quanh khớp khỏe mạnh của cơ thể là tế bào ngoại lai. Bệnh phong tê thấp thường phát sinh do sự tác động của một số yếu tố điển hình dưới đây:

• Thay đổi nội tiết tố: Trường hợp này thường phổ biến hơn ở chị em phụ nữ. Mất cân bằng giữa progesterone và estrogen được cho là có liên quan trực tiếp đến sự xuất hiện bệnh phong tê thấp.
• Yếu tố di truyền: Nguyên nhân này chiếm tới khoảng 50 – 60% khả năng gây bệnh. HLA-DR, PADI4, PTPN22 là một số gien được các nhà nghiên cứu cho rằng có sự liên quan mật thiết.
• Yếu tố truyền nhiễm: Sự tấn công của các nhân tố truyền nhiễm như virus cúm, virus Epstein-Barr có thể tác động và khiến bệnh khởi phát.

Ngoài ra, một số yếu tố khác như chấn thương, thói quen sử dụng chất kích thích hay tác động từ các bệnh xương khớp khác… cũng có thể là nguyên nhân kích hoạt bệnh phong tê thấp.

Đối tượng nguy cơ

Theo các chuyên gia phân tích, những đối tượng dưới đây có nguy cơ bị phong tê thấp cao hơn người bình thường:

• Giới tính: Nghiên cứu chỉ ra tỷ lệ mắc bệnh ở nữ giới cao hơn nam giới.
• Tuổi tác: Phong tê thấp có thể gặp ở bất kỳ đối tượng nào, thế nhưng phổ biến ở người trung niên và cao tuổi.
• Thừa cân, béo phì: Những người thừa cân, béo phì thường có nguy cơ cao hơn người bình thường.
• Người thường xuyên hút thuốc lá: Khói thuốc lá làm tăng khả năng phát triển bệnh.
• Di truyền: Nếu trong gia đình có người bị phong tê thấp cũng làm tăng nguy cơ mắc bệnh của những thành viên còn lại.
• Mắc bệnh xương khớp: Những người mắc các bệnh về xương khớp như viêm khớp, thoái hóa khớp…

Chẩn đoán

Chẩn đoán bệnh phong tê thấp mất rất nhiều thời gian. Theo các chuyên gia xương khớp, bệnh cần phải tiến hành thăm khám lâm sàng kết hợp với xét nghiệm, chẩn đoán hình ảnh. 

Khi thăm khám, bác sĩ sẽ chẩn đoán dựa trên các triệu chứng lâm sàng, kết hợp với thăm hỏi về tiền sử dụng. Cụ thể:

• Bác sĩ kiểm tra tình trạng sưng, nóng, đỏ, đau, khó vận động ở người bệnh.
• Kiểm tra sức mạnh và phản xạ gân xương.
• Kiểm tra độ ấm và sự đàn hồi của khớp.
• Hỏi về tình trạng cứng khớp buổi sáng, thời gian cứng khớp là bao lâu.

Bác sĩ có thể chỉ định một vài xét nghiệm dưới đây:

• Kiểm tra máu: Tìm kháng thể hoặc mức độ của các chất phản ứng trong giai đoạn cấp tính ở điều kiện viêm. Đây có thể là dấu hiệu giúp chẩn đoán bệnh chính xác.
• Xét nghiệm tìm yếu tố thấp khớp (RF): RF tăng cao có liên quan tới bệnh tự miễn, đặc biệt là phong tê thấp.
• Tốc độ lắng hồng cầu: Xét nghiệm giúp xác định mức độ viêm trong cơ thể. Tuy nhiên, xét nghiệm này không tìm ra nguyên nhân gây viêm do đâu.
• Xét nghiệm protein phản ứng C: Nhiễm trùng nặng hoặc viêm bất kỳ ở đâu trong cơ thể có thể kích hoạt gan tạo ra protein phản ứng C. Mức độ cao cho thấy có dấu hiệu viêm liên quan tới phong thấp.

Bên cạnh xét nghiệm, bác sĩ có thể chỉ định các phương pháp chẩn đoán như: Chụp X-quang, cộng hưởng từ MRI, siêu âm khớp… Kết quả hình ảnh có thể giúp bác sĩ chẩn đoán bệnh chính xác và đưa ra phác đồ điều trị đúng, phù hợp với người bệnh.

Phòng ngừa bệnh

Nâng cao sức khỏe xương khớp và tăng sức đề kháng là cách tốt nhất giúp giảm bớt rủi ro mắc bệnh phong thấp. Để đạt tình trạng sức khỏe tốt cần thực hiện các biện pháp sau:

• Bổ sung dưỡng chất hỗ trợ bảo vệ xương khớp: Collagen type II, chondroitin sulfate, glucosamine, acid hyaluronic, chiết xuất vỏ trứng, canxi gluconat, vitamin D, vitamin K2,…
• Ăn uống đầy đủ dinh dưỡng: Bổ sung thêm nhiều thực phẩm giàu canxi, vitamin D giúp xương chắc khỏe như trứng, hải sản, rong biển,…
• Tập luyện thể dục đều đặn mỗi ngày giúp nâng cao sức khỏe cho xương khớp, hạn chế nguy cơ bệnh phong thấp.
• Hạn chế tiếp xúc các yếu tố độc hại trong công việc như bụi silic, chì, mangan, cadimi dễ gây mất chất khoáng cho xương.
• Bỏ thuốc lá để phòng tránh nguy cơ mắc bệnh phong thấp.
• Thăm khám y tế định kỳ để thăm khám, phát hiện và chữa trị bệnh kịp thời.

Điều trị như thế nào?

Tổn thương và phá hủy khớp xuất hiện sau khởi phát bệnh chỉ vài tuần. Do đó, bạn cần được phát hiện bệnh sớm. Từ đó, bác sĩ sẽ lên kế hoạch điều trị để kiểm soát bệnh và giảm tốc độ diễn tiến của bệnh.

Hiện nay chưa có biện pháp điều trị nào để khỏi bệnh hoàn toàn. Tuy nhiên, mục tiêu điều trị là cải thiện triệu chứng, nâng cao chất lượng cuộc sống. Các phương pháp điều trị gồm thuốc, phẫu thuật, phục hồi chức năng.

Thuốc

Bác sĩ kê đơn thuốc tùy thuộc vào mức độ và thời gian bạn bị phong thấp. Thường cần có sự phối hợp thuốc.

• NSAIDs (Thuốc giảm đau kháng viêm không steroid): mục tiêu giảm đau và kháng viêm. Các thuốc phổ biến là Aspirin, Diclofenac, Meloxicam, Celecoxib. Tác dụng phụ thường gặp: buồn nôn, nôn, đau dạ dày, xuất huyết tiêu hóa, suy thận cấp.
• Corticoid: giảm đau và viêm, làm chậm tổn thương khớp. Thuốc thường dùng: prednisone, methylprednisolone. Tác dụng phụ hay gặp: tăng cân, loãng xương, rối loạn đường huyết.
• Các thuốc ức chế lên hệ miễn dịch: thuốc làm chậm tiến triển bệnh. Thuốc giúp bảo vệ khớp, phòng ngừa bệnh gây tàn phế. Một số thuốc hay gặp như: Methotrexate, Hydroxychloroquine, Rituximab….

Phẫu thuật

Có thể xem xét phẫu thuật để sửa chữa các khớp hư hỏng, biến dạng nặng nề. Các biện pháp phẫu thuật có thể là: thay khớp, cắt bao khớp, chỉnh trục khớp….

Phục hồi chức năng vật lý trị liệu

Bạn được hướng dẫn các bài tập để bảo vệ khớp. Các bài tập này chống co rút, dính khớp, teo cơ. Một số biện pháp chườm nóng, siêu âm, sóng ngắn, hồng ngoại… cũng có hiệu quả giảm viêm và bảo vệ khớp. Sử dụng các dụng cụ hỗ trợ như nẹp, phòng ngừa biến dạng khớp.

Phong thấp là một bệnh lý mạn tính, kéo dài. Đây không phải là bệnh gây chết người nhưng làm giảm chất lượng cuộc sống nặng nề. Vì vậy, khi có bất kỳ dấu hiệu nào kể trên, hãy báo cho bác sĩ của bạn biết. Việc nhận biết dấu hiệu để chẩn đoán bệnh sớm là rất quan trọng. Từ đó, điều trị bệnh kịp thời, làm giảm diễn tiến bệnh,  ngăn ngừa biến dạng khớp.

Xin lưu ý: Thông tin trong bài viết chỉ mang tính chất tham khảo. Độc giả vui lòng liên hệ với Bác sĩ, Dược sĩ hoặc chuyên viên y tế để được tư vấn cụ thể và chính xác nhất.