Herpes môi là gì? Những điều cần biết về herpes môi

Triệu chứng

Triệu chứng của herpes môi thường xuất hiện theo từng giai đoạn và có thể khác nhau ở mỗi người. Một số triệu chứng phổ biến bao gồm:

• Ngứa và đau: Những người bị herpes môi thường cảm thấy ngứa, đau rát hoặc cảm giác châm chích xung quanh môi và miệng.
• Mụn nước: Sau vài ngày ngứa và đau, những mụn nước nhỏ sẽ xuất hiện trên môi hoặc xung quanh miệng. Các mụn nước này có thể vỡ ra và chảy dịch.
• Vết loét: Khi mụn nước vỡ ra, chúng sẽ tạo thành những vết loét đau đớn. Vết loét này có thể kéo dài từ vài ngày đến vài tuần.]
• Đau khi nuốt: Nếu vết loét lan rộng vào trong miệng hoặc cổ họng, người bệnh có thể cảm thấy đau khi nuốt.

Nguyên nhân

Tác nhân gây bệnh Herpes môi là virus có tên là Herpes simplex – chủng virus thường gây tình trạng mụn rộp ở người. Trong đó, Herpes virus chủng 1 (HSV-1) gây ra khoảng 80% trường hợp bị mụn rộp ở môi, còn chủng Herpes 2 (HSV-2) chủ yếu gây mụn rộp ở cơ quan sinh dục. Herpes môi do virus herpes simplex gây ra, chủ yếu là hai loại: HSV-1 và HSV-2. HSV-1 thường gây ra herpes môi, trong khi HSV-2 thường liên quan đến herpes sinh dục. Virus lây truyền qua tiếp xúc trực tiếp với dịch tiết từ vết loét hoặc qua nước bọt của người nhiễm. Một số yếu tố nguy cơ làm tăng khả năng nhiễm bệnh bao gồm:

• Tiếp xúc gần gũi: Hôn hoặc tiếp xúc trực tiếp với người bị nhiễm virus.
• Dùng chung vật dụng cá nhân: Sử dụng chung khăn mặt, dao cạo, hoặc các vật dụng cá nhân khác với người nhiễm virus.
• Hệ miễn dịch yếu: Người có hệ miễn dịch suy yếu, chẳng hạn như bệnh nhân HIV/AIDS, dễ bị nhiễm và tái phát herpes môi.

Người bệnh bị Herpes môi do nhiễm virus này từ người bệnh qua tiếp xúc trực tiếp như hôn, quan hệ tình dục bằng miệng,… hoặc tiếp xúc gián tiếp khi ăn uống chung, dùng chung mỹ phẩm, vật dụng cá nhân.

Đối tượng nguy cơ

Tỷ lệ bị Herpes môi ở nam và nữ giới là như nhau, phổ biến nhất là người đang có hoạt động tình dục không an toàn, đang trong độ tuổi sinh sản. Trẻ em cũng có thể bị nổi Herpes môi và các cơ quan khác. Một số nhóm đối tượng có nguy cơ cao bị herpes môi bao gồm:

• Người có hệ miễn dịch suy yếu: Như bệnh nhân HIV/AIDS, người đang điều trị hóa trị, hoặc người dùng thuốc ức chế miễn dịch.
• Người tiếp xúc gần gũi với bệnh nhân herpes: Thường xuyên tiếp xúc với người nhiễm virus qua hôn, chia sẻ vật dụng cá nhân.
• Người bị stress: Căng thẳng tâm lý, mệt mỏi cũng có thể kích thích sự bùng phát của herpes môi.
• Người tiếp xúc với ánh nắng mặt trời quá nhiều: Ánh nắng mặt trời mạnh có thể làm suy yếu hệ miễn dịch và kích hoạt virus herpes.

Chẩn đoán

Chẩn đoán herpes môi thường dựa trên triệu chứng lâm sàng và tiền sử bệnh của bệnh nhân. Xét nghiệm và thăm khám lâm sàng là 2 phương pháp chẩn đoán virus Herpes. Bác sĩ có thể thực hiện các xét nghiệm sau để xác định chắc chắn:

• Xét nghiệm PCR mẫu bệnh phẩm: Phát hiện DNA của virus trong mẫu dịch từ vết loét.
• Xét nghiệm kháng thể: Xác định sự hiện diện của kháng thể chống lại HSV trong máu.
• Xét nghiệm văn hóa tế bào: Nuôi cấy virus từ mẫu dịch để xác định chủng loại.
• Xét nghiệm máu để dò tìm và phát hiện sự tồn tại của kháng thể HSV-1, HSV-2.
• Xét nghiệm phản ứng chuỗi Polymerase với mẫu xét nghiệm là dịch não tủy hoặc máu, hoặc thử nghiệm DNA để dò tìm và phát hiện ra virus Herpes.

Phòng ngừa bệnh

Phòng ngừa herpes môi chủ yếu dựa vào việc tránh tiếp xúc với nguồn lây nhiễm và duy trì hệ miễn dịch khỏe mạnh. Một số biện pháp phòng ngừa hiệu quả bao gồm:

• Tránh tiếp xúc gần gũi: Hạn chế hôn hoặc tiếp xúc trực tiếp với người bị nhiễm virus.
• Không dùng chung vật dụng cá nhân: Tránh sử dụng chung khăn mặt, dao cạo, hoặc các vật dụng cá nhân khác.
• Bảo vệ môi khi ra nắng: Sử dụng kem chống nắng và bảo vệ môi khỏi ánh nắng mặt trời mạnh.
• Giữ vệ sinh tốt: Rửa tay thường xuyên và tránh chạm vào mặt khi tay chưa được rửa sạch.
• Duy trì hệ miễn dịch mạnh mẽ: Hệ miễn dịch mạnh mẽ là lớp giáp bảo vệ tự nhiên của cơ thể chống lại virus, và việc duy trì nó là chìa khóa quan trọng để ngăn chặn herpes môi tái phát. Ăn uống cân đối với đủ chất dinh dưỡng, bao gồm rất nhiều loại rau củ, trái cây, và thực phẩm giàu vitamin C, sẽ giúp tăng cường hệ miễn dịch.

Thói quen vận động thể chất đều đặn cũng có vai trò quan trọng trong việc kích thích sản xuất các tế bào miễn dịch, giúp cơ thể sẵn sàng đối mặt với virus. Ngủ đủ giấc cũng quan trọng, vì lúc này cơ thể có cơ hội tự động sửa chữa và tăng cường hệ miễn dịch, giúp ngăn chặn sự tái phát của herpes môi.

Điều trị như thế nào?

Hiện nay chưa có cách chữa trị đặc hiệu cho bệnh Herpes môi, cũng không có cách tiêu diệt virus gây bệnh herpes simplex (HSV). Thông thường các mụn rộp sẽ tự biến mất trong chưa tới 2 tuần. Tuy nhiên, việc điều trị bằng thuốc có thể làm giảm thời gian mắc bệnh và giúp phần nào ngăn chặn bệnh bùng phát trở lại trong tương lai.

Herpes môi bôi thuốc gì hay uống thuốc gì phụ thuộc vào việc bệnh nhân đang mắc bệnh khởi phát, tái phát hay đang cố gắng để ngăn chặn nguy cơ khởi phát bệnh trong thời gian tới.

Để điều trị bệnh mụn rộp miệng khởi phát, các loại thuốc uống kháng virus có thể giúp giảm đau và giảm thời gian lành bệnh.

Đối với điều trị mụn rộp tái phát, nguyên tắc điều trị chủ yếu là làm giảm mức độ nghiêm trọng và giảm thời gian phát bệnh, bằng các loại thuốc sau đây:

• Thuốc mỡ hoặc kem bôi cục bộ (có thể bán theo hoặc không theo đơn): Có tác dụng giảm đau, ngứa, rút ngắn thời gian lành bệnh.
• Thuốc uống kháng virus (chỉ bán theo đơn): Dùng khi xuất hiện dấu hiệu đầu tiên của bệnh (như nóng, ngứa). Loại thuốc này có rất ít tác dụng khi mụn rộp đã sưng to.
• Thuốc giảm đau: Sử dụng thuốc giảm đau không kê đơn như paracetamol hoặc ibuprofen để giảm đau và khó chịu.
• Các biện pháp hỗ trợ: Giữ môi ẩm, tránh thực phẩm gây kích ứng và sử dụng thuốc bôi giảm đau.

Thuốc chữa trị Herpes môi có thể sử dụng hàng ngày để ngăn chặn nguy cơ bệnh tái phát, đặc biệt ở những người thường xuyên phát bệnh, gây đau đớn, ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống.

Nếu hệ miễn dịch suy yếu và bị phát bệnh, cần đi khám để được chỉ định sử dụng thuốc và liều lượng phù hợp để kiểm soát các triệu chứng và dùng liều hàng ngày để ngăn chặn bệnh tái phát. Dù tỷ lệ rất hiếm nhưng đôi với trẻ em và người lớn có hệ miễn dịch yếu, đôi khi phải dùng kháng sinh trong những giai đoạn mụn rộp nghiêm trọng, nhằm chữa trị bội nhiễm vi khuẩn.

Giai đoạn đầu tiên của Herpes môi có thể rất đau đớn, gây khó khăn trong sinh hoạt, ăn uống, và ngủ nghỉ. Đối với trẻ em bị bệnh, có thể có sốt và nhiều mụn rộp lở loét trong miệng, trường hợp này cần phải khuyến khích cho trẻ uống đủ nước và các chất lỏng khác để tránh tình trạng mất nước. Ngoài ra, với người lớn và trẻ lớn ở giai đoạn đầu tiên của mụn rộp, đôi khi cần được chỉ định một toa thuốc súc miệng mạnh để giải quyết triệu chứng đau.

Kết luận

Herpes môi là một bệnh lý do virus herpes simplex gây ra, có thể gây ra những vết loét đau đớn xung quanh miệng và môi. Bệnh có thể tái phát nhiều lần, đặc biệt ở những người có hệ miễn dịch suy yếu hoặc tiếp xúc gần gũi với nguồn lây nhiễm. Việc nhận biết triệu chứng, chẩn đoán kịp thời và thực hiện các biện pháp phòng ngừa sẽ giúp kiểm soát và giảm thiểu ảnh hưởng của bệnh. Điều trị chủ yếu tập trung vào giảm triệu chứng và rút ngắn thời gian bùng phát bằng cách sử dụng thuốc kháng virus và các biện pháp hỗ trợ. Hãy duy trì lối sống lành mạnh, bảo vệ môi khỏi tác động xấu và tránh tiếp xúc với nguồn lây nhiễm để bảo vệ sức khỏe của bạn và những người xung quanh.

Xin lưu ý: Thông tin trong bài viết chỉ mang tính chất tham khảo. Độc giả vui lòng liên hệ với Bác sĩ, Dược sĩ hoặc chuyên viên y tế để được tư vấn cụ thể và chính xác nhất.