Đái dầm là gì? Những điều cần biết về đái dầm

Triệu chứng

Triệu chứng đái dầm thường dễ nhận biết, đặc biệt là khi người bệnh không thể tự chủ mà đi tiểu trong khi đang ngủ say vào ban đêm.

Nguyên nhân

Có nhiều nguyên nhân gây ra tình trạng đái dầm ở người lớn. Dù là nguyên nhân nào thì tình trạng này cũng ảnh hưởng nhiều đến chất lượng cuộc sống của người bệnh.

• Chứng ngưng thở khi ngủ: Hội chứng này xảy ra khi hơi thở bị ngắt quãng một lời gian ngắn và lặp lại nhiều lần trong lúc ngủ. Tình trạng này xảy ra phổ biến ở độ tuổi trung niên và nam giới có nguy cơ mắc cao hơn nữ giới. Ngưng thở khi ngủ gây ra nhiều tác hại cho cơ thể, trong đó có tình trạng đái dầm. Giải thích cho hiện tượng này là do lượng oxy bị thiếu hụt khi ngưng thở ảnh hưởng đến sự kiểm soát của bàng quang.
• Nhiễm trùng đường tiết niệu: Khi cơ thể mắc phải bệnh lý này các cơ quan trong hệ tiết niệu như thận, niệu đạo, bàng quang cũng bị ảnh hưởng theo. Vì thế khó tránh khỏi việc không kiểm soát được tần suất đi tiểu, nguy cơ tiểu không tự chủ cũng tăng lên.
• Yếu tố di truyền: Tuy chưa xác định được việc đái dầm truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác thông qua bộ gen nào của cơ thể nhưng các nhà khoa học cho rằng nếu bố mẹ bị đái dầm thì khả năng bạn bị tình trạng này cũng sẽ cao hơn bình thường
• Rối loạn hormone: Trong cơ thể có một loại hormone gọi là hormone ADH có nhiệm vụ kiểm soát lượng nước trong cơ thể ở mức ổn định. Tuy nhiên, khi hormone bị rối loạn có thể gây ra chứng đái dầm ở người lớn. Khi bình thường, hormone sẽ tự động tiết ra vào ban đêm để kiểm soát hoạt động của thận vào ban đêm.
• Bàng quang nhỏ: Dung tích bàng quang thu hẹp do bẩm sinh hoặc do khối u, sỏi bàng quang,… khiến cho tần suất đi tiểu của bạn tăng lên và việc kiểm soát đi tiểu vào ban đêm cũng gặp nhiều khó khăn.
• Bàng quang tăng hoạt: Bàng quang tăng hoạt là tình trạng các cơ bàng quang hoạt động quá mức. Điều này dẫn tới việc người bệnh muốn đi tiểu mặc dù không có nhiều nước tiểu. Từ đó gia tăng tần suất đi tiểu, dễ xuất hiện tiểu tiện không tự chủ. Đây cũng được xem là nguyên nhân phổ biến nhất gây ra tình trạng người lớn đái dầm.
• Chế độ sinh hoạt không hợp lý: Chế độ sinh hoạt kém khoa học cũng là nguyên nhân gây ra tình trạng người lớn đái dầm. Cụ thể, thường xuyên sử dụng các chất kích thích như bia, rượu, cà phê đều ảnh hưởng đến quá trình bài tiết nước tiểu. Ngoài ra, những người mất ngủ, khó ngủ thường phải sử dụng thuốc an thần cũng có tần suất đi tiểu nhiều hơn đối tượng khác. Không chỉ thể, những người lười vận động, ít tham gia các hoạt động thể chất cũng là đối tượng có nguy cơ cao bị đái dầm.
• Rối loạn thần kinh: Người bệnh thường xuyên rơi vào trạng thái lo lắng, căng thẳng hoặc gặp các vấn đề về thần kinh như: xơ cứng rải rác, động kinh, bệnh Parkinson,… thì có xu hướng tiểu nhiều về ban đêm hoặc tiểu không tự chủ. 

Đối tượng nguy cơ

• Hiện nay, có khoảng 1-2 % người lớn mắc bệnh đái dầm và con số đó có thể lớn hơn nữa bởi tâm lý e dè, xấu hổ và không muốn chia sẻ vấn đề này.
• Ở trẻ em thường gặp ở khoảng 10% trẻ em trong độ tuổi từ 5-6 tuổi. Đái dầm có thể xảy ra bất kỳ thời điểm nào trong ngày, nhưng phổ biến nhất là vào ban đêm trong lúc ngủ.
• Thường thì theo thời gian, đái dầm sẽ tự hết khi trẻ lớn lên, tuy nhiên đến lứa tuổi trưởng thành mà vẫn còn bị đái dầm thì đây là biểu hiện của bệnh lý nào đó.

Chẩn đoán

Chẩn đoán trẻ đái dầm bằng cách ghi lại nhật ký 24 giờ số lượng nước trẻ uống và số lượng nước tiểu mà trẻ đi tiểu. Nếu trẻ có bất thường cần làm xét nghiệm tổng phân tích nước tiểu. Các tiêu chuẩn để chẩn đoán trẻ đái dầm bao gồm:

• Đi tiểu trên giường hay tiểu vào quần lặp đi lặp lại nhiều lần (hoặc vô ý hoặc có chủ tâm) khi ngủ đêm.
• Xảy ra thường xuyên 2 lần/tuần trong ít nhất 3 tháng liền.
• Độ tuổi ít nhất là năm tuổi (hay mức phát triển tương đương). Trẻ nhỏ hơn không được xem là đái dầm. Ðái dầm là sự bài tiết nước tiểu không kiểm soát vào lúc ngủ, xảy ra ở lứa tuổi đã có khả năng kiểm soát được việc tiểu tiện (khoảng 4 tuổi đến 5 tuổi).
• Đái dầm không do hậu quả trực tiếp của một chất (như thuốc lợi tiểu) hay do bệnh lý toàn thân (ví dụ như đái tháo đường, tật cột sống chẻ đôi, động kinh,…).

Phòng ngừa bệnh

Dưới đây là những thay đổi bạn có thể thực hiện tại nhà nhằm thấy được sự cải thiện đáng kể:

• Hạn chế chất lỏng vào buổi tối. Điều quan trọng là phải bổ sung đủ chất lỏng, vì vậy không cần giới hạn số lượng trẻ uống trong một ngày. Tuy nhiên, khuyến khích uống nước vào buổi sáng và đầu giờ chiều, có thể làm giảm cơn khát vào buổi tối. Nhưng đừng hạn chế chất lỏng buổi tối nếu con bạn tham gia luyện tập thể thao hoặc chơi trò chơi vào buổi tối.
• Tránh đồ uống và thực phẩm có caffeine. Đồ uống có caffeine không được khuyến khích cho trẻ em vào bất kỳ thời điểm nào trong ngày. Vì caffeine có thể kích thích bàng quang, nên tốt nhất không cho trẻ dùng caffeine vào buổi tối.
• Khuyến khích xông hơi trước khi đi ngủ. Đi tiểu đôi là đi tiểu khi bắt đầu thói quen trước khi đi ngủ và sau đó đi tiểu lại ngay trước khi chìm vào giấc ngủ. Nhắc con bạn rằng bạn có thể đi vệ sinh vào ban đêm nếu cần. Sử dụng đèn ngủ nhỏ, để con có thể dễ dàng tìm thấy lối đi giữa phòng ngủ và phòng tắm.
• Khuyến khích sử dụng nhà vệ sinh thường xuyên trong ngày. Vào ban ngày và buổi tối, hãy đề nghị con đi tiểu hai giờ một lần hoặc ít nhất là đủ thường xuyên để tránh cảm giác bức bách.
• Ngăn ngừa phát ban. Để ngăn ngừa phát ban do quần lót ẩm ướt, hãy giúp con bạn rửa sạch vùng mông và bộ phận sinh dục của mình mỗi sáng. Nó cũng có thể giúp che khu vực bị ảnh hưởng bằng thuốc mỡ hoặc kem bảo vệ độ ẩm trước khi đi ngủ. Hỏi bác sĩ nhi khoa của bạn để biết các khuyến nghị về sản phẩm.

Điều trị như thế nào?

Điều trị bệnh đái dầm ở trẻ em

Thường thì đối với trẻ nhỏ bị đái dầm khi ngủ, các mẹ nên đưa con đến các cơ sở y tế để tìm hiểu nguyên nhân gây nên tình trạng này. Tùy vào nguyên nhân, bác sĩ sẽ đưa ra các phương pháp điều trị phù hợp cho trẻ. Sau đây là một số biện pháp để điều trị bệnh đái dầm ở trẻ em:

Điều trị bằng chăm sóc:

• Sau bữa tối nên hạn chế lượng nước bé uống nhằm giảm lượng nước tiểu sản xuất vào ban đêm. Ban ngày cần cho bé uống đủ nước.
• Không nên cho bé ăn những thực phẩm có chứa caffeine, sô cô la hoặc uống đồ uống ngọt, có hương vị nhân tạo.
• Tập thói quen đi vệ sinh đúng giờ cho trẻ. Hai giờ trước khi đi ngủ, nên cho bé đi tiểu ít nhất 2 lần. Nên khuyến hích trẻ đi vệ sinh đúng giờ kể cả khi trẻ không muốn tiểu
• Trẻ cần được uống đủ nước, không được để trẻ bị khát
• Tránh đánh thức trẻ vào ban đêm để đi tiểu vì có thể sẽ làm trẻ mất ngủ
• Nên trò chuyện cùng trẻ về tình trạng đái dầm của trẻ để tìm cách khắc phục
• Không nên la mắng hay quát nạt khi trẻ vẫn đái dầm, cần khen ngợi trẻ nếu tình trạng này được khắc phục
• Đối với những bé đã lớn vẫn bị đái dầm, cần trấn an bé, động viên bé để đối phó với tình trạng này.

Điều trị bằng các phương pháp tự nhiên:

Ngoài việc thay đổi lối sống, chế độ ăn uống thì bác sĩ có thể kê một số thuốc kháng cholinergic nhằm tăng thể tích của bàng quang hoặc sử dụng thuốc imipramine để điều trị bệnh đái dầm ở trẻ. Bên cạnh đó, các mẹ có thể sử dụng một số biện pháp tự nhiên sau cho bé:

• Phương pháp massage: dùng dầu oliu để massage bụng dưới để tăng cường các cơ tiết niệu, đồng thời giúp bàng quang cải thiện khả năng kiểm soát.
• Cải thiện khả năng kiểm soát của bàng quang: nguyên nhân phổ biến nhất gây ra bệnh đái dầm chính là bàng quang chậm phát triển. Khi trẻ muốn đi tiểu, nên giữ khoảng từ 10-20 phút rồi hẵng để trẻ đi tiểu, điều này sẽ giúp bàng quang của trẻ được mở rộng và cải thiện khả năng kiểm soát của bàng quang. Thêm vào đó, mẹ cũng có thể sử dụng một số phương pháp nhằm giúp cơ xương chậu của bé được tăng cường. Ngoài ra, để bàng quang mở rộng và vận động, trẻ cần được uống nhiều nước.
• Cho trẻ dùng quế: nếu nguyên nhân gây bệnh đái dầm ở trẻ là do viêm đường tiết niệu thì bạn nên cho trẻ ăn quế mỗi ngày, bởi quế có tác dụng chống oxy hóa và ngăn ngừa bệnh tiểu đường.
• Cho trẻ uống nước ép việt quất: nước ép việt quất có tác dụng hạn chế mắc tiểu. Vì vậy, trước khi đi ngủ, mẹ nên cho trẻ uống một ly nhỏ.
• Kết hợp quả óc chó và nho khô cho trẻ ăn: Tần suất đi tiểu của trẻ sẽ giảm nếu ăn quả óc chó và nho khô với nhau.
• Cho trẻ dùng giấm táo trong bữa ăn: giấm táo có tác dụng giảm axit trong bụng và giảm kích ứng ruột, hạn chế đái dầm. Vì vậy nên cho bé uống 1-2 lần/ngày, nên pha loãng hoặc có thể mật ong để giảm vị đắng của giấm.
• Cho trẻ uống mật ong: mật ong sẽ giúp trẻ giữ nước đến sáng bởi nó có khả năng hấp thụ và giữ chất lỏng. Nên cho trẻ dùng một thìa nhỏ mật ong mỗi ngày nếu trẻ còn nhỏ.
• Mẹ nên cho bé ăn một miếng đường thốt nốt và uống một ly sữa ấm vì đường thốt nốt có tác dụng làm tăng thân nhiệt và giảm tình trạng đái dầm.
• Một trong những nguyên nhân gây đái dầm ở trẻ là tình trạng viêm đường tiết niệu. Mẹ có thể sử dụng hạt mù tạt để điều trị nhiễm trùng đường tiết niệu ở trẻ bằng cách cho nửa thìa cà phê mù tạt khô vào sữa, cho bé uống 1h trước khi trẻ đi ngủ.

Điều trị bệnh đái dầm ở người lớn

Việc điều trị đái dầm phụ thuộc vào nguyên nhân gây bệnh. Một số phương pháp điều trị phổ biến bao gồm:

• Điều chỉnh lối sống: Thay đổi thói quen uống nước, thực hiện các bài tập cơ bàng quang.
• Thuốc: Sử dụng thuốc để giảm triệu chứng và kiểm soát tiểu tiện.
• Điều trị nguyên nhân gốc rễ: Nếu đái dầm do bệnh lý gây ra, cần điều trị bệnh lý đó để giảm triệu chứng đái dầm.

Kết luận

Đái dầm là một vấn đề không chỉ ảnh hưởng đến chất lượng giấc ngủ mà còn gây ra nhiều phiền toái trong cuộc sống hàng ngày. Hiểu rõ nguyên nhân và cách phòng ngừa, điều trị sẽ giúp bạn hoặc người thân cải thiện tình trạng này một cách hiệu quả. Nếu bạn hoặc người thân gặp phải vấn đề đái dầm, đừng ngần ngại liên hệ với bác sĩ để được tư vấn và điều trị kịp thời.