Bệnh tiểu đường là gì? Nguyên nhân và biến chứng

1. Tổng Quan về Bệnh Tiểu Đường

1.1 Định nghĩa bệnh tiểu đường

Bệnh tiểu đường (hay còn gọi là đái tháo đường) là một nhóm các bệnh liên quan đến tình trạng mất kiểm soát đường huyết trong cơ thể. Khi bạn bị bệnh tiểu đường, cơ thể không thể sử dụng hoặc sản xuất đủ insulin để duy trì mức đường huyết ổn định. Điều này dẫn đến sự tăng cao của đường huyết, một yếu tố nguy cơ lớn cho nhiều bệnh lý nghiêm trọng.

Bệnh tiểu đường được chia thành hai loại chính:

• Tiểu đường loại 1: Đây là loại bệnh thường xuất hiện từ khi còn nhỏ hoặc ở thanh thiếu niên. Lý do là do hệ miễn dịch của cơ thể tấn công và phá hủy các tế bào sản xuất insulin trong tuyến tụy.
• Tiểu đường loại 2: Là loại bệnh thường gặp ở người trưởng thành, đặc biệt là những người có lối sống ít vận động và ăn uống không khoa học. Trong trường hợp này, cơ thể vẫn sản xuất insulin, nhưng không đủ hoặc không sử dụng hiệu quả insulin đó.

1.2 Các loại bệnh tiểu đường

Ngoài tiểu đường loại 1 và loại 2, có một số loại bệnh tiểu đường khác như:

• Tiểu đường thai kỳ: Một dạng tạm thời của bệnh tiểu đường xảy ra trong thai kỳ và có thể ảnh hưởng đến cả mẹ và thai nhi.
• Tiểu đường do các bệnh lý khác: Một số bệnh lý có thể làm tổn thương tuyến tụy và gây ra bệnh tiểu đường, chẳng hạn như bệnh viêm tụy hoặc một số thuốc chữa bệnh.

1.3 Bệnh tiểu đường có nguy hiểm không?

Bệnh tiểu đường nếu không được kiểm soát tốt có thể gây ra rất nhiều biến chứng nguy hiểm ảnh hưởng đến các cơ quan trong cơ thể như tim, mắt, thận và hệ thần kinh. Đây là lý do tại sao bệnh tiểu đường được xem là một trong những nguyên nhân chính gây tử vong và tàn tật trên toàn thế giới. Tuy nhiên, nếu được phát hiện sớm và quản lý đúng cách, bệnh nhân hoàn toàn có thể sống khỏe mạnh và tránh được những biến chứng nghiêm trọng.

2. Nguyên Nhân Gây Ra Bệnh Tiểu Đường

Bệnh tiểu đường có thể do nhiều yếu tố kết hợp gây ra. Dưới đây là những nguyên nhân phổ biến nhất:

2.1 Di truyền và yếu tố gen

Di truyền là một yếu tố quan trọng trong việc phát triển bệnh tiểu đường. Nếu trong gia đình bạn có người mắc bệnh tiểu đường, bạn có nguy cơ cao mắc bệnh. Tuy nhiên, yếu tố di truyền chỉ đóng vai trò là điều kiện thuận lợi, không phải là yếu tố quyết định duy nhất.

2.2 Lối sống không lành mạnh

Lối sống thiếu vận động, ít tập thể dục và thói quen ăn uống không hợp lý, nhiều đường và mỡ động vật là những yếu tố gây ra bệnh tiểu đường loại 2. Khi cơ thể không vận động đủ, cơ bắp không sử dụng năng lượng từ đường huyết, dẫn đến sự tích tụ của glucose trong máu.

Các thói quen như ngồi lâu, ít đi bộ, ít thể dục cũng có thể khiến cơ thể trở nên kháng insulin, một trong những nguyên nhân chính gây tiểu đường.

2.3 Thói quen ăn uống thiếu khoa học

Chế độ ăn uống không lành mạnh, như ăn quá nhiều thực phẩm chế biến sẵn, đồ ngọt và thực phẩm có chỉ số glycemic cao, có thể dẫn đến việc tăng cân và mất khả năng kiểm soát lượng đường trong máu. Một chế độ ăn quá nhiều carbohydrate tinh chế và thiếu các chất dinh dưỡng như chất xơ và protein có thể làm gia tăng nguy cơ mắc bệnh tiểu đường.

2.4 Stress và yếu tố tâm lý

Căng thẳng lâu dài có thể dẫn đến sự thay đổi trong cách cơ thể sử dụng năng lượng, khiến bạn dễ mắc bệnh tiểu đường. Hormone căng thẳng như cortisol có thể làm tăng lượng đường huyết trong máu, nếu không được kiểm soát, nó sẽ khiến bạn dễ dàng mắc bệnh tiểu đường.

2.5 Các bệnh lý khác (béo phì, tăng huyết áp)

Béo phì, đặc biệt là béo bụng, là một yếu tố nguy cơ lớn của bệnh tiểu đường loại 2. Chế độ ăn uống thiếu khoa học, ít vận động và tăng cân nhanh chóng có thể dẫn đến tình trạng kháng insulin. Ngoài ra, người có tiền sử tăng huyết áp cũng có nguy cơ mắc bệnh tiểu đường cao hơn do mối quan hệ chặt chẽ giữa huyết áp và khả năng sử dụng insulin của cơ thể.

3. Biến Chứng Của Bệnh Tiểu Đường

Bệnh tiểu đường không được kiểm soát có thể gây ra nhiều biến chứng nghiêm trọng, ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe và chất lượng cuộc sống của người bệnh.

3.1 Biến chứng ngắn hạn của bệnh tiểu đường

3.1.1 Hạ đường huyết (hypoglycemia)

Một trong những biến chứng ngắn hạn của bệnh tiểu đường là hạ đường huyết, xảy ra khi mức đường trong máu giảm xuống dưới mức bình thường. Điều này có thể xảy ra nếu bệnh nhân sử dụng quá nhiều insulin hoặc không ăn uống đầy đủ. Triệu chứng của hạ đường huyết bao gồm run rẩy, đổ mồ hôi, mệt mỏi, và trong trường hợp nghiêm trọng, có thể gây hôn mê.

3.1.2 Tăng đường huyết (hyperglycemia)

Ngược lại với hạ đường huyết, tăng đường huyết là tình trạng lượng đường trong máu vượt quá mức bình thường. Triệu chứng của tăng đường huyết bao gồm khát nước, tiểu nhiều, mệt mỏi, và có thể dẫn đến các vấn đề nghiêm trọng nếu không được kiểm soát kịp thời.

3.2 Biến chứng dài hạn của bệnh tiểu đường

Nếu bệnh tiểu đường không được kiểm soát, nó có thể dẫn đến các biến chứng dài hạn nghiêm trọng, ảnh hưởng đến nhiều cơ quan trong cơ thể.

3.2.1 Các vấn đề về tim mạch

Bệnh tiểu đường làm tăng nguy cơ mắc các bệnh về tim mạch, như tai biến mạch máu não, đột quỵ, nhồi máu cơ tim, và xơ vữa động mạch. Nguyên nhân là do đường huyết cao làm tổn thương các mạch máu, làm tăng khả năng hình thành cục máu đông và gây tắc nghẽn mạch máu.

3.2.2 Bệnh thận

Một biến chứng nguy hiểm khác của bệnh tiểu đường là bệnh thận. Đường huyết cao trong thời gian dài có thể làm tổn thương các mạch máu trong thận, làm giảm khả năng lọc của thận và dẫn đến suy thận. Trong trường hợp nghiêm trọng, bệnh nhân có thể phải chạy thận nhân tạo hoặc cấy ghép thận.

3.2.3 Vấn đề về mắt (mù lòa)

Bệnh tiểu đường có thể gây tổn thương các mạch máu trong mắt, dẫn đến các vấn đề về thị lực, bao gồm đục thủy tinh thể, bệnh võng mạc tiểu đường, và có thể dẫn đến mù lòa nếu không được điều trị kịp thời.

3.2.4 Rối loạn thần kinh

Bệnh tiểu đường cũng có thể gây rối loạn thần kinh, đặc biệt là ở tay và chân. Triệu chứng có thể bao gồm tê bì, ngứa ran, đau nhức và mất cảm giác ở các chi.