Bệnh sốt xuất huyết: cách phòng ngừa và nhận biết triệu chứng

Trong thời điểm giao mùa, bệnh sốt xuất huyết là một trong những căn bệnh truyền nhiễm phổ biến ở nước ta. Đặc biệt, bệnh thường bùng phát vào mùa mưa với môi trường vệ sinh kém, ẩm thấp, ao tù nước đọng, tạo điều kiện thuận lợi cho muỗi sinh sản và truyền bệnh cho người.

Để phòng ngừa bệnh sốt xuất huyết hiệu quả, chúng ta cần hiểu rõ về căn bệnh này. Bệnh sốt xuất huyết là một trong những căn bệnh truyền nhiễm cấp tính và nguy hiểm, được Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) tuyên bố là “thế kỷ 21 là thế kỷ phòng chống bệnh sốt xuất huyết”. Sốt xuất huyết do virus Dengue gây ra, lây truyền gián tiếp thông qua muỗi vằn (Aedes aegypti).

Triệu chứng của bệnh sốt xuất huyết thường dễ bị nhầm lẫn với những bệnh cảm cúm thông thường, dẫn đến việc lơ là trong điều trị và có thể gây ra những biến chứng nguy hiểm. Triệu chứng nổi bật của sốt xuất huyết Dengue bao gồm sốt, xuất huyết và thoát huyết tương. Nếu không được điều trị kịp thời, bệnh có thể dẫn đến tử vong. Hiện nay, chưa có thuốc đặc trị bệnh sốt xuất huyết, việc điều trị chỉ xoay quanh việc giảm triệu chứng và hỗ trợ cơ thể băng qua giai đoạn nguy hiểm.

Tìm hiểu về bệnh sốt xuất huyết

Bệnh sốt xuất huyết là một trong những căn bệnh truyền nhiễm cấp tính và nguy hiểm, được Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) tuyên bố là “thế kỷ 21 là thế kỷ phòng chống bệnh sốt xuất huyết”. Sốt xuất huyết do virus Dengue gây ra, lây truyền gián tiếp thông qua muỗi vằn (Aedes aegypti).

“Tác nhân trực tiếp gây bệnh là virus Dengue, lây truyền gián tiếp thông qua muỗi vằn (Aedes aegypti).”

Virus Dengue có 4 chủng huyết thanh khác nhau: DEN-1, DEN-2, DEN-3 và DEN-4. Khi bị muỗi vằn mang virus gây bệnh chích phải, cơ thể người bệnh sẽ tạo miễn dịch suốt đời với chủng virus đó. Tuy nhiên, vẫn có khả năng bị nhiễm các chủng virus khác. Chính vì vậy, mỗi người đều có khả năng mắc bệnh sốt xuất huyết nhiều hơn một lần trong đời do có nhiều chủng virus khác nhau.

Bệnh sốt xuất huyết có thể xảy ra quanh năm, nhưng thường tăng cao vào mùa mưa. Bất kỳ ai cũng có thể mắc bệnh, kể cả trẻ em và người lớn. Triệu chứng nổi bật của sốt xuất huyết Dengue là sốt, xuất huyết và thoát huyết tương. Nếu không được điều trị kịp thời, bệnh có thể dẫn đến tử vong.

Có 3 giai đoạn chính trong diễn tiến của bệnh sốt xuất huyết:

Giai đoạn sốt

Trong giai đoạn đầu của bệnh, triệu chứng thường kéo dài khoảng 1 – 3 ngày. Người bệnh có thể gặp các triệu chứng như sốt cao liên tục, mệt mỏi, nhức đầu, chán ăn, buồn nôn, đau cơ, đau khớp, đau ở hai hố mắt, da có hiện tượng xung huyết, xuất huyết dưới da, chảy máu chân răng hoặc chảy máu cam. Khi làm xét nghiệm máu, kết quả sẽ thấy lượng bạch cầu giảm, số lượng tiểu cầu bình thường hoặc giảm và dung tích hồng cầu bình thường.

Giai đoạn nguy hiểm

Giai đoạn nguy hiểm thường diễn ra từ ngày thứ 3 đến ngày thứ 7 kể từ ngày phát bệnh. Trong giai đoạn này, người bệnh có thể vẫn còn sốt hoặc tình trạng sốt đã giảm. Có thể xuất hiện tình trạng thoát mạch do tăng tính thấm thành mạch, với biểu hiện như tràn dịch trong phổi, bụng, mô kẽ, nề ở mi mắt, gan to và có thể gây đau. Thời gian diễn ra tình trạng này thường kéo dài từ 24 – 48 giờ. Nếu thoát huyết tương nhiều, có thể dẫn đến sốc với những triệu chứng như mệt vật vã, bứt rứt, li bì, lạnh đầu chi, da lạnh ẩm, mạch nhanh và yếu, tiểu ít, huyết áp kẹt và huyết áp giảm thậm chí không thể đo được huyết áp.

“Khi làm xét nghiệm, chỉ số hematocrit lúc này sẽ tăng so với giá trị bình thường ban đầu, tiểu cầu giảm nhiều, men gan AST, ALT thường tăng, siêu âm hoặc X-quang có thể phát hiện tràn dịch màng phổi hoặc màng bụng. Đối với trường hợp nặng có thể bị rối loạn đông máu.”

Giai đoạn hồi phục

Giai đoạn hồi phục diễn ra sau giai đoạn nguy hiểm, kéo dài từ 48 – 72 giờ. Lúc này cơ thể sẽ có hiện tượng tái hấp thu dịch từ mô kẽ vào trong lòng mạch, người bệnh đã hết sốt và trạng thái dần tốt lên. Nhịp tim có thể chậm và có sự thay đổi về điện tâm đồ. Các chỉ số hematocrit trở về bình thường hoặc có thể hơi thấp, số lượng bạch cầu tăng lên khá sớm, và lượng tiểu cầu dần trở về bình thường. Lưu ý trong giai đoạn này không nên truyền dịch quá nhiều để tránh gây ra phù phổi hoặc suy tim.

Cách phòng ngừa bệnh sốt xuất huyết hiệu quả

Để tránh sự lây lan và những biến chứng nguy hiểm do bệnh sốt xuất huyết gây ra, chúng ta cần thực hiện những biện pháp phòng ngừa hiệu quả. Dưới đây là một số cách giúp phòng ngừa bệnh sốt xuất huyết:

• Đậy kín những dụng cụ chứa nước như bể nước ăn, chum, vại, thùng, xô, giếng nước để ngăn muỗi đẻ trứng và sinh sôi.
• Diệt loăng quăng, công trùng, bọ gậy bằng cách nuôi cá trong bể chứa nước lớn, rửa sạch và lật úp các dụng cụ chứa nước khi không sử dụng, thay nước bình hoa thường xuyên, sử dụng muối hoặc dầu hoặc hóa chất diệt côn trùng vào những bát nước kê chân chạn, các ổ đọng nước.
• Loại bỏ vật liệu phế thải và các hốc nước tự nhiên như chai, lọ, chum vại bị vỡ, lốp xe cũ để không cho muỗi đẻ trứng.
• Ngủ màn và mặc quần áo dài, đặc biệt là khi đi ngủ. Sử dụng xịt hoặc kem bôi chống muỗi để tránh bị muỗi đốt.
• Phối hợp với các cơ sở y tế trong việc phun hoá chất để tiêu diệt muỗi và phòng chống dịch bệnh.
• Khi có những dấu hiệu bất thường nghi ngờ là bị sốt xuất huyết, hãy đến ngay các cơ sở y tế để được thăm khám và điều trị kịp thời. Không nên tự điều trị bệnh tại nhà.

Bệnh sốt xuất huyết là căn bệnh phổ biến và ai cũng có khả năng mắc phải. Việc nắm vững kiến thức về bệnh này và thực hiện các biện pháp phòng ngừa bệnh sốt xuất huyết hiệu quả không chỉ bảo vệ sức khỏe của chính bản thân mình và người thân xung quanh, mà còn giảm gánh nặng đối với ngành y tế.

Xem thêm:

• Nguyên nhân chảy máu khi bị sốt xuất huyết và cách xử trí
• Cách điều trị bệnh sốt xuất huyết ở người lớn

FAQs về bệnh sốt xuất huyết:

1. Bệnh sốt xuất huyết lây truyền như thế nào?

Bệnh sốt xuất huyết lây truyền gián tiếp thông qua muỗi vằn (Aedes aegypti) mang virus Dengue.

2. Ai có khả năng mắc phải bệnh sốt xuất huyết?

Bất kỳ ai cũng có thể mắc bệnh sốt xuất huyết, kể cả trẻ em và người lớn.

3. Có thuốc đặc trị bệnh sốt xuất huyết hay không?

Hiện nay, chưa có thuốc đặc trị bệnh sốt xuất huyết. Việc điều trị chỉ xoay quanh việc giảm triệu chứng và hỗ trợ cơ thể băng qua giai đoạn nguy hiểm.

4. Triệu chứng chính của bệnh sốt xuất huyết là gì?

Triệu chứng nổi bật của sốt xuất huyết Dengue bao gồm sốt, xuất huyết và thoát huyết tương.

5. Làm thế nào để phòng ngừa bệnh sốt xuất huyết?

Để phòng ngừa bệnh sốt xuất huyết, chúng ta cần đậy kín những dụng cụ chứa nước, diệt muỗi và bảo vệ mình khỏi muỗi cắn bằng cách sử dụng các biện pháp phòng tránh muỗi như ngủ màn và mặc quần áo dài, đặc biệt là khi đi ngủ.

Nguồn: Tổng hợp