Bệnh sa sút trí tuệ do mạch máu não: nguyên nhân, triệu chứng và điều trị

Bệnh sa sút trí tuệ do mạch máu não, hay còn gọi là suy giảm nhận thức liên quan đến mạch máu, là một trong những loại sa sút trí tuệ phổ biến hiện nay. Căn bệnh này thường tác động mạnh mẽ đến người cao tuổi, đặc biệt là nam giới sau 70 tuổi. Vậy sa sút trí tuệ do mạch máu não là gì, nguyên nhân và triệu chứng ra sao? Hãy cùng tìm hiểu chi tiết hơn trong bài viết này nhé!

Sa Sút Trí Tuệ Do Mạch Máu Não Là Gì?

Bệnh sa sút trí tuệ não mạch không chỉ xuất hiện sau các cơn đột quỵ lớn gây tắc nghẽn động mạch mà đôi khi cũng đến từ nhiều đột quỵ nhỏ hoặc các điều kiện sức khỏe khác làm giảm lưu lượng máu tới não. Cung cấp oxy và chất dinh dưỡng thiết yếu bị giảm sút có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến các chức năng cao cấp của vỏ não, bao gồm:

• Trí nhớ
• Tư duy và định hướng
• Khả năng lý luận và phán đoán
• Học tập và ngôn ngữ

Suy giảm trí tuệ do mạch máu não tấn công khả năng tư duy và xử lý không gian nghiêm trọng hơn so với Alzheimer tuy cùng thuộc nhóm bệnh lý về hệ thần kinh trung ương.

Triệu Chứng Và Dấu Hiệu Nhận Biết

Triệu chứng của sa sút trí tuệ mạch máu não có thể nghiêm trọng và ảnh hưởng lớn đến chất lượng cuộc sống, bao gồm:

• Suy giảm trí nhớ, không thể nhớ lại các sự kiện gần đây. Người bệnh thường hay lúng túng, khó khăn khi phải nhớ lại ngay cả những thông tin vừa mới tiếp xúc.
• Rối loạn nhận thức như vong ngôn, vong trí và giảm khả năng tư duy trừu tượng. Họ dễ dàng bị mất phương hướng, không xác định được vị trí mình đang ở.
• Rối loạn cảm xúc, hành vi và biến đổi nhân cách. Người bệnh thường tỏ ra bứt rứt, dễ bị kích động hoặc thay đổi tâm trạng không có lý do rõ ràng.

Nếu bạn hoặc người thân có bất kỳ triệu chứng nào trên, hãy liên hệ ngay với bác sĩ để được kiểm tra và tư vấn y tế kịp thời nhé!

Nguyên Nhân Phổ Biến Gây Ra Sa Sút Trí Tuệ Mạch Máu Não

Có nhiều yếu tố khác nhau dẫn đến căn bệnh này, bao gồm:

• Bệnh động mạch lớn: Xơ vữa mạch máu, nhồi máu não. Điều này xảy ra khi các mảng bám trên thành động mạch làm hẹp và tắc nghẽn dòng máu.
• Bệnh động mạch nhỏ: Bệnh Binswanger, nhồi máu ổ khuyết, gây tổn thương đến các mạch máu nhỏ hơn và dẫn đến sự suy giảm chức năng não bộ dần dần.
• Sa sút trí tuệ do xuất huyết não: Hội chứng amyloid não dẫn đến chảy máu não, một trong những nguyên nhân gây suy suyển nhanh chóng nhận thức.

Nhiều yếu tố nguy cơ liên quan đến lối sống cũng góp phần gia tăng nguy cơ mắc bệnh, chẳng hạn như tăng huyết áp, tiểu đường, hút thuốc, béo phì,… Những thực hành này không chỉ tổn hại trực tiếp đến mạch máu mà còn ảnh hưởng xấu đến hệ thần kinh trung ương.

Những Ai Có Nguy Cơ Mắc Bệnh?

Không phân biệt giới tính, bất kỳ ai cũng có thể bị ảnh hưởng bởi căn bệnh này. Tuy nhiên, nguy cơ sẽ gia tăng theo tuổi tác và các yếu tố sau:

• Huyết áp cao và cholesterol xấu: Lượng mỡ thừa không chỉ gây ảnh hưởng trực tiếp đến tim mà còn có khả năng cao gây ra rối loạn chức năng não.
• Tiểu đường và béo phì: Các biến chứng của tiểu đường có thể dẫn đến tổn thương mạch máu não.
• Sử dụng thuốc lá và rượu bia thường xuyên: Đây là những tác nhân rõ rệt nhất gây suy yếu chức năng mạch máu.
• Không hoạt động thể chất đầy đủ: Thiếu vận động làm suy giảm tuyến tuần hoàn, ảnh hưởng gián tiếp tới sức khỏe não bộ và các cơ quan khác.

Phương Pháp Xét Nghiệm Và Chẩn Đoán

Chẩn đoán bệnh sa sút trí tuệ do mạch máu não không đơn giản, thường dựa vào sự hiện diện của các triệu chứng và điều kiện sức khỏe liên quan. Các xét nghiệm có thể bao gồm:

• Các trắc nghiệm tâm lý: Để đánh giá mức độ suy giảm nhận thức thông qua các bài kiểm tra trí nhớ, tư duy và nhận thức.
• Chẩn đoán hình ảnh: MRI, CT scan, siêu âm giúp xác định chi tiết vị trí và tình trạng tổn thương của não.
• Xét nghiệm máu: Công thức máu, máu lắng, sinh hóa giúp loại bỏ các nguyên nhân khác có thể dẫn đến triều chứng tương tự.

Việc chẩn đoán chính xác đòi hỏi sự kết hợp của nhiều phương pháp khác nhau, từ xét nghiệm lâm sàng đến hình ảnh học hiện đại.

Điều Trị Sa Sút Trí Tuệ Do Mạch Máu Não Hiệu Quả

Hiện chưa có phương pháp điều trị cụ thể cho bệnh này, nhưng kiểm soát các yếu tố nguy cơ và điều kiện sức khỏe nền tảng có thể giúp làm chậm tiến triển của bệnh. Một số liệu pháp phổ biến bao gồm:

• Kiểm soát bệnh liên quan: Điều trị tiểu đường, bệnh tim, kiểm soát mỡ máu liên tục. Điều này không chỉ giúp ổn định sức khỏe tổng thể mà còn giảm thiểu nguy cơ tổn thương thần kinh.
• Liệu pháp hóa dược:
  • Thuốc Donepezil, Rivastigmin, Galantamin: Giúp cải thiện phần nào triệu chứng suy giảm trí nhớ.
  • Thuốc dinh dưỡng thần kinh như Cerebrolysin, Ginkgo biloba: Hỗ trợ tăng cường tuần hoàn máu đến não.
• Vật lý trị liệu: Phục hồi vận động và ngôn ngữ trị liệu, giúp bệnh nhân có thể cải thiện cực hóa nhận thức và kỹ năng giao tiếp.

Việc tuân thủ chế độ điều trị và thường xuyên thăm khám bác sĩ sẽ giúp bảo vệ tốt hơn sức khỏe cho những người mắc bệnh.

Phương Pháp Phòng Ngừa Hiệu Quả

Chăm sóc bản thân với chế độ dinh dưỡng và lối sống lành mạnh là cách tốt nhất để phòng ngừa bệnh sa sút trí tuệ. Bạn nên:

• Duy trì lối sống tích cực, tránh căng thẳng: Tìm hiểu các phương pháp thư giãn và mô hình thể dục thể thao vừa sức để tăng cường sức khỏe tâm thần.
• Bổ sung omega-3, DHA trong thức ăn hàng ngày: Dầu cá và các nguồn thực phẩm giàu chất béo có lợi giúp bảo vệ màng tế bào thần kinh.
• Điều trị các bệnh nền như tăng huyết áp: Tích cực kiểm soát và quản lý sức khỏe tim mạch để duy trì tuần hoàn máu ổn định.

Bệnh sa sút trí tuệ mạch máu não là một thách thức, nhưng với sự chăm sóc y tế và sự chú ý tới lối sống, bạn có thể giảm thiểu nguy cơ và sống cuộc sống chất lượng hơn. Sự hợp tác chặt chẽ giữa người bệnh, gia đình và các chuyên gia y tế đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ điều trị và chăm sóc lâu dài.

Câu Hỏi Thường Gặp (FAQ)

• Có phải tất cả những cơn đột quỵ đều dẫn đến sa sút trí tuệ do mạch máu não không? Không, không phải tất cả chỉ có một phần nhỏ các trường hợp đột quỵ dẫn đến tình trạng này, phụ thuộc vào mức độ tổn thương mạch máu não.
• Điều trị bằng thuốc có tác dụng phụ không? Có, một số loại thuốc có thể gây ra tác dụng phụ nhất định, cần theo hướng dẫn của bác sĩ để tránh tối đa những trường hợp không mong muốn.
• Những loại thực phẩm nào giúp phòng ngừa sa sút trí tuệ mạch máu não? Thực phẩm giàu omega-3, trái cây, rau xanh và chất xơ là các nguồn dinh dưỡng tốt giúp duy trì sức khỏe não bộ.
• Làm thế nào để khuyến khích người bệnh tham gia vào quá trình điều trị? Cần tạo ra một môi trường tích cực, động viên và hỗ trợ tinh thần để người bệnh cảm thấy được quan tâm và yêu thương.
• Sa sút trí tuệ mạch máu não có giống với Alzheimer không? Không hoàn toàn, tuy có một số triệu chứng tương tự nhưng nguyên nhân và tiến triển bệnh khác nhau, phương pháp điều trị cũng khác biệt.

Nguồn: Tổng hợp