Nguyên nhân và triệu chứng của bệnh nhiệt thán (Anthrax)

Bệnh nhiệt thán (Anthrax) là một bệnh nhiễm trùng hiếm gặp nhưng rất nguy hiểm, gây ra bởi vi khuẩn Bacillus anthracis. Bệnh này có thể ảnh hưởng đến cả người và động vật, và thường lây lan qua việc tiếp xúc trực tiếp với vi khuẩn hoặc bào tử của chúng.

Bệnh nhiệt thán là gì?

Bệnh nhiệt thán là một bệnh do vi khuẩn Bacillus anthracis gây ra. Vi khuẩn này có thể tạo ra các bào tử tồn tại trong môi trường trong nhiều năm. Khi các bào tử này xâm nhập vào cơ thể con người hoặc động vật, chúng có thể kích hoạt và gây bệnh.

Các dạng bệnh nhiệt thán

• Nhiệt thán da: Đây là dạng phổ biến nhất của bệnh nhiệt thán, thường xuất hiện khi bào tử vi khuẩn xâm nhập qua các vết thương trên da.
• Nhiệt thán hô hấp: Dạng này xảy ra khi hít phải bào tử vi khuẩn, gây nhiễm trùng phổi.
• Nhiệt thán tiêu hóa: Xảy ra khi tiêu thụ thực phẩm hoặc nước bị nhiễm bào tử vi khuẩn.
• Nhiệt thán tiêm: Đây là dạng ít gặp nhất, thường xảy ra khi bào tử vi khuẩn xâm nhập vào cơ thể qua các mũi tiêm không vệ sinh.

Nguyên nhân gây bệnh nhiệt thán

Bệnh nhiệt thán do vi khuẩn Bacillus anthracis gây ra. Vi khuẩn này thường tồn tại dưới dạng bào tử trong đất và có thể sống sót trong môi trường khắc nghiệt trong thời gian dài. Khi bào tử vi khuẩn xâm nhập vào cơ thể con người hoặc động vật qua các vết thương, đường hô hấp hoặc tiêu hóa, chúng có thể phát triển và gây bệnh.

Các yếu tố nguy cơ

• Tiếp xúc với động vật bị nhiễm: Người làm việc trong ngành chăn nuôi hoặc xử lý sản phẩm từ động vật có nguy cơ cao bị nhiễm bệnh.
• Sử dụng các sản phẩm từ động vật bị nhiễm: Len, da và xương từ động vật bị nhiễm có thể chứa bào tử vi khuẩn.
• Hít phải bào tử vi khuẩn: Những người làm việc trong môi trường tiếp xúc với bào tử vi khuẩn có nguy cơ hít phải chúng, gây ra bệnh nhiệt thán hô hấp.

Triệu chứng của bệnh nhiệt thán

Triệu chứng của bệnh nhiệt thán phụ thuộc vào đường lây nhiễm và dạng bệnh. Dưới đây là các triệu chứng chi tiết của từng dạng bệnh nhiệt thán:

Nhiệt thán da

Nhiệt thán da là dạng phổ biến nhất và thường dễ nhận biết qua các triệu chứng trên da. Khoảng 95% các trường hợp bệnh nhiệt thán là dạng này. Các triệu chứng bao gồm:

• Vết thương không đau:
  • Ban đầu là một vết đỏ nhỏ, thường giống như vết côn trùng cắn.
  • Vết đỏ này sau đó phát triển thành một mụn nước hoặc vết loét, có thể lớn lên thành một vết thương màu đen với phần giữa hoại tử, gọi là eschar.
• Sưng và viêm quanh vết thương:
  • Vùng da xung quanh vết loét thường sưng và đỏ, có thể có cảm giác nóng rát.
  • Các hạch bạch huyết gần đó có thể sưng to và đau.
• Mệt mỏi và sốt:
  • Bệnh nhân có thể cảm thấy mệt mỏi và có sốt nhẹ.

Nhiệt thán hô hấp

Nhiệt thán hô hấp là dạng nguy hiểm nhất của bệnh nhiệt thán, thường do hít phải bào tử vi khuẩn. Các triệu chứng thường bắt đầu như các triệu chứng cảm lạnh thông thường và sau đó tiến triển nghiêm trọng hơn. Bao gồm:

• Giai đoạn đầu (1-7 ngày sau khi tiếp xúc):
  • Sốt cao: Bệnh nhân thường có sốt cao đột ngột.
  • Ho, đau họng và khó thở: Triệu chứng giống cảm lạnh hoặc cúm, kèm theo ho khan.
  • Mệt mỏi và cảm giác yếu ớt: Bệnh nhân có thể cảm thấy mệt mỏi và yếu ớt toàn thân.
• Giai đoạn tiến triển:
  • Đau ngực và khó thở nghiêm trọng hơn: Triệu chứng ho và khó thở trở nên nặng hơn, kèm theo đau ngực dữ dội.
  • Đổ mồ hôi nhiều: Bệnh nhân có thể đổ mồ hôi nhiều, đặc biệt là vào ban đêm.
  • Buồn nôn và nôn mửa: Có thể xuất hiện buồn nôn và nôn mửa.
  • Sốc và suy hô hấp: Nếu không được điều trị, bệnh có thể tiến triển nhanh chóng đến sốc và suy hô hấp, dẫn đến tử vong.

Nhiệt thán tiêu hóa

Nhiệt thán tiêu hóa xảy ra khi tiêu thụ thực phẩm hoặc nước bị nhiễm bào tử vi khuẩn. Dạng này ít gặp nhưng có thể gây ra triệu chứng nghiêm trọng:

• Giai đoạn đầu (1-7 ngày sau khi tiếp xúc):
  • Buồn nôn và nôn: Bệnh nhân thường có triệu chứng buồn nôn và nôn mửa.
  • Đau bụng: Đau bụng dữ dội, có thể đi kèm với tiêu chảy.
  • Tiêu chảy ra máu: Tiêu chảy có thể đi kèm với máu.
• Giai đoạn tiến triển:
  • Sốt cao: Bệnh nhân có thể sốt cao đột ngột.
  • Sưng và viêm trong đường tiêu hóa: Có thể xuất hiện sưng và viêm trong dạ dày và ruột.
  • Buồn nôn và nôn ra máu: Nôn ra máu hoặc chất dịch màu đen do chảy máu bên trong.
  • Sốc nhiễm khuẩn: Nếu không được điều trị kịp thời, bệnh có thể tiến triển đến sốc nhiễm khuẩn và tử vong.

Nhiệt thán tiêm

Nhiệt thán tiêm là dạng ít gặp nhất và thường xảy ra khi bào tử vi khuẩn xâm nhập vào cơ thể qua các mũi tiêm không vệ sinh. Các triệu chứng bao gồm:

• Tại chỗ tiêm:
  • Đỏ và sưng: Vùng da xung quanh chỗ tiêm trở nên đỏ và sưng tấy.
  • Vết loét và viêm mô: Có thể phát triển thành vết loét giống như nhiệt thán da và gây viêm mô nghiêm trọng.
• Triệu chứng toàn thân:
  • Sốt và mệt mỏi: Bệnh nhân có thể sốt cao và cảm thấy mệt mỏi toàn thân.
  • Khó chịu và đau nhức: Các triệu chứng đau nhức toàn thân, tương tự như các triệu chứng của nhiễm trùng máu.

Điều trị bệnh nhiệt thán như thế nào?

Việc điều trị bệnh nhiệt thán cần được thực hiện ngay lập tức sau khi phát hiện triệu chứng để giảm nguy cơ tử vong. Điều trị chủ yếu bằng kháng sinh và các biện pháp hỗ trợ khác.

Kháng sinh

• Penicillin: Đây là loại kháng sinh được sử dụng phổ biến nhất để điều trị bệnh nhiệt thán.
• Doxycycline và Ciprofloxacin: Cũng được sử dụng trong một số trường hợp, đặc biệt là khi bệnh nhân bị dị ứng với penicillin.

Biện pháp hỗ trợ

• Điều trị triệu chứng: Giảm đau, hạ sốt và hỗ trợ hô hấp.
• Chăm sóc vết thương: Đối với nhiệt thán da, cần chăm sóc vết thương đúng cách để ngăn ngừa nhiễm trùng thứ phát.

Phòng ngừa

• Vắc-xin: Được sử dụng cho những người có nguy cơ cao, chẳng hạn như người làm việc trong ngành chăn nuôi hoặc nghiên cứu vi khuẩn.
• Vệ sinh cá nhân: Rửa tay và giữ gìn vệ sinh cá nhân để giảm nguy cơ lây nhiễm.

Kết luận

Bệnh nhiệt thán là một bệnh nghiêm trọng nhưng có thể phòng ngừa và điều trị nếu được phát hiện sớm. Việc nhận biết các nguyên nhân và triệu chứng của bệnh là rất quan trọng để có thể kịp thời điều trị và ngăn ngừa biến chứng. Nếu bạn có bất kỳ triệu chứng nào nghi ngờ, hãy tìm kiếm sự tư vấn và điều trị từ chuyên gia y tế ngay lập tức.